Polska w Słowenii

Słowenia funkcjonuje w ramach społecznej gospodarki rynkowej, będąc członkiem Unii Europejskiej, strefy euro i OECD. Strategie gospodarcze kraju koncentrują się na zrównoważonym rozwoju, innowacjach, cyfryzacji oraz zielonej transformacji, co ma na celu zwiększenie konkurencyjności i odporności gospodarki.

Słowenia w 2024 roku skupiła się na realizacji kluczowych strategii gospodarczych, mających na celu zrównoważony rozwój, transformację energetyczną oraz wzmocnienie konkurencyjności. Jednym z priorytetów była zielona transformacja gospodarki, obejmująca ambitne działania zmierzające do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. W ramach tych działań wdrażano liczne projekty związane z odnawialnymi źródłami energii, efektywnością energetyczną oraz infrastrukturą adaptacyjną, w tym programy ochrony przeciwpowodziowej. Szczególną uwagę zwrócono na potrzebę odejścia od węgla jako źródła energii. Projekt ustawy dotyczącej przejściowego finansowania transformacji energetycznej uwzględniał m.in. ograniczenie działalności elektrowni węglowej TEŠ6, co ma kluczowe znaczenie dla zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych.

Jednak ograniczenie działalności TEŠ6 wzbudziło obawy dotyczące stabilności systemu energetycznego i wzrostu zależności od importu energii. W odpowiedzi na te wyzwania podkreślono konieczność inwestycji w alternatywne źródła energii, takie jak elektrownie jądrowe (JEK2) i odnawialne źródła, w tym energię wiatrową i słoneczną. Strategia transformacji energetycznej zakładała również rozwój inteligentnych sieci energetycznych oraz automatyzację systemów energetycznych, które wspierają efektywność i bezpieczeństwo dostaw.

Równolegle realizowano strategię wzmacniania konkurencyjności gospodarki oraz internacjonalizacji przedsiębiorstw. Słowenia zainwestowała w ułatwienia eksportowe, współpracę międzynarodową oraz przyciąganie inwestycji zagranicznych. Wyzwaniem pozostaje jednak rosnąca zależność przemysłu od importowanych surowców i energii, co wpływa na koszty produkcji i pozycję kraju w globalnych łańcuchach dostaw. W odpowiedzi na te problemy Gospodarska Zbornica Slovenije (GZS) wezwała do aktualizacji narodowego planu energetycznego, aby ograniczyć udział importu energii do poziomu 9%, osiągniętego w 2023 roku.

Strategia „Digitalna Slovenija 2030” była kolejnym filarem działań w 2024 roku. Transformacja cyfrowa objęła rozwój infrastruktury technologicznej, wsparcie startupów technologicznych oraz szkolenia w zakresie nowoczesnych technologii. Cyfryzacja była także zintegrowana z działaniami w sektorze energetycznym, co pozwalało na efektywniejsze zarządzanie zasobami i automatyzację procesów.

Rozwój kapitału ludzkiego pozostawał kluczowym elementem strategii. W 2024 roku kontynuowano inwestycje w edukację i szkolenia, szczególnie w zakresie zielonych technologii i cyfryzacji. Współpraca między sektorem akademickim a przemysłowym miała na celu przygotowanie pracowników na potrzeby nowoczesnej gospodarki, w tym rozwijającego się sektora odnawialnych źródeł energii. Niedobory siły roboczej, zwłaszcza w sektorze technologicznym i energetycznym, były wyzwaniem, które rząd starał się rozwiązywać przez uproszczenie procedur zatrudniania cudzoziemców.

Pomimo ambitnych działań, Słowenia boryka się z wyzwaniami w zakresie administracji publicznej, reform podatkowych i konkurencyjności. Wysokie koszty pracy, w tym brak limitów składek na opiekę długoterminową, zwiększały obciążenia dla firm. Z kolei system opłat za korzystanie z sieci energetycznych był krytykowany za negatywny wpływ na konkurencyjność przemysłu, szczególnie energochłonnych sektorów.

Kluczowe wyzwania, takie jak wzrost zależności od importu energii, reforma systemu podatkowego i niedobory siły roboczej, wymagają dalszych działań. Zrównoważona transformacja energetyczna i zwiększenie konkurencyjności pozostają priorytetami, które mają kluczowe znaczenie dla długoterminowego rozwoju kraju. Skuteczna realizacja tych celów zależy od elastyczności polityk oraz zdolności do szybkiego reagowania na zmieniające się warunki gospodarcze.

Na koniec 2024 roku Słowenia wprowadziła dodatkowe działania wspierające przedsiębiorstwa, szczególnie eksporterów, aby złagodzić wpływ globalnych wyzwań gospodarczych, takich jak kryzys w branży motoryzacyjnej w Niemczech. W ocenie samorządu gospodarczego ma on bezpośredni wpływ na słoweńskie firmy działające w łańcuchach dostaw niemieckiego przemysłu, co wymaga interwencji rządowej.

W odpowiedzi na te wyzwania słoweński rząd wdrożył programy wsparcia dla eksporterów, obejmujące ułatwienia finansowe, doradztwo w zakresie internacjonalizacji oraz zachęty do dywersyfikacji rynków eksportowych. Wprowadzono także czasowe programy dofinansowania zatrudnienia, które pozwolą firmom utrzymać miejsca pracy pomimo zmniejszonego popytu. Działania te mają na celu ochronę słoweńskich przedsiębiorstw przed negatywnymi skutkami kryzysu oraz przygotowanie ich na ewentualne odbicie gospodarcze w Europie. Ponadto, rząd zainicjował współpracę z sektorem motoryzacyjnym w celu wsparcia badań i rozwoju technologii związanych z elektromobilnością, bateriami oraz komponentami o wysokiej wartości dodanej. Programy te mają pomóc słoweńskim firmom dostosować się do zmieniających się wymagań rynku i zwiększyć ich konkurencyjność w nowych segmentach branży motoryzacyjnej. Dalsza elastyczność i wsparcie sektora eksportowego będą kluczowe dla stabilności słoweńskiej gospodarki w nadchodzących latach.

truktura PKB Słowenii odzwierciedla rozwiniętą gospodarkę zdominowaną przez sektor usług, znaczący przemysł oraz niewielki, ale istotny sektor rolniczy. W 2024 roku sektor usług odpowiadał za około 65,9% PKB. Główne obszary usług to handel, turystyka, transport, edukacja i administracja publiczna. Szczególnie dynamicznie rozwijały się sektory związane z technologią informacyjną oraz usługami finansowymi. Przemysł stanowił 32,2% PKB, z dominującymi branżami takimi jak przemysł motoryzacyjny, chemiczny, farmaceutyczny oraz elektroniczny. Eksport produktów przemysłowych jest kluczowym motorem wzrostu gospodarczego Słowenii. Choć udział rolnictwa w PKB wynosił jedynie 1,8%, sektor ten odgrywa ważną rolę w lokalnej gospodarce. Produkcja koncentruje się głównie na winorośli, hodowli bydła oraz uprawie warzyw i owoców.

• Usługi: 65,9% PKB
• Przemysł: 32,2% PKB
• Rolnictwo: 1,8% PKB

Sektor usług w Słowenii odgrywa dominującą rolę w gospodarce zatrudniając caa. 63 proc. pracujących i generując około 65 proc. PKB. Jest to najbardziej rozwinięty i zróżnicowany segment gospodarki, obejmujący kluczowe obszary takie jak handel, finanse, turystyka, transport oraz usługi publiczne. Wysoki poziom rozwoju sektora usług wynika z integracji Słowenii z rynkiem Unii Europejskiej oraz znaczenia, jakie kraj przypisuje nowoczesnym technologiom i innowacjom w świadczeniu usług. Handel i usługi odpowiadają za dużą część dochodów z działalności gospodarczej. Główną rolę odgrywają sieci handlowe, które zaspokajają zarówno potrzeby lokalnego rynku, jak i rosnącego ruchu turystycznego. Finanse i bankowość stanowią istotny segment sektora usług, obsługując potrzeby zarówno przedsiębiorstw, jak i gospodarstw domowych. Lublana, jako centrum finansowe kraju, gromadzi kluczowe instytucje bankowe i ubezpieczeniowe, które wspierają inwestycje i rozwój gospodarczy. System finansowy Słowenii, choć niewielki w skali europejskiej, jest stabilny i dobrze zintegrowany z rynkami międzynarodowymi. Transport i logistyka mają strategiczne znaczenie dzięki położeniu Słowenii na skrzyżowaniu głównych szlaków transportowych między Europą Środkową, Wschodnią i Południową. Port w Koprze jest jednym z najważniejszych w regionie, obsługując handel morski, trwają prace nad modernizacja i rozwojem sieci kolejowej, dobrze rozwinięta sieć drogowa wspiera transport towarowy i pasażerski. Usługi publiczne i edukacja zapewniają wsparcie dla rozwoju kapitału ludzkiego i podnoszą standard życia mieszkańców.

Przemysł jest głównym motorem napędowym eksportu, który stanowi ponad 70% PKB Słowenii. Produkcja i eksport towarów przemysłowych są kluczowe dla utrzymania konkurencyjności kraju na globalnym rynku. Jednocześnie sektor przemysłowy wspiera rozwój lokalnych społeczności, zapewniając stabilne zatrudnienie, szczególnie w regionach o niższym poziomie urbanizacji. Słoweński przemysł charakteryzuje się zróżnicowaną strukturą, obejmującą zarówno tradycyjne gałęzie, jak i nowoczesne sektory o wysokiej wartości dodanej. Przemysł motoryzacyjny jest jednym z najważniejszych sektorów, silnie powiązanym z rynkami europejskimi. Słowenia produkuje zarówno pojazdy, jak i komponenty motoryzacyjne. Fabryka Renault w Novo Mesto jest głównym ośrodkiem produkcji, dostarczającym popularne modele samochodów, które trafiają na wiele rynków UE. Przemysł farmaceutyczny i chemiczny to jeden z najbardziej innowacyjnych obszarów słoweńskiej gospodarki. Firmy takie jak Krka i Lek (część Novartis) są znane na całym świecie z produkcji leków generycznych oraz wyrobów biotechnologicznych. Przemysł chemiczny koncentruje się również na tworzywach sztucznych, kosmetykach i materiałach specjalistycznych. Przemysł maszynowy i metalowy obejmuje produkcję maszyn przemysłowych, urządzeń oraz wyrobów metalowych. Eksport tych produktów, głównie do Niemiec i innych krajów Unii Europejskiej, odgrywa kluczową rolę w bilansie handlowym Słowenii. Przemysł AGD jest reprezentowany przez znaną markę Gorenje (od 2018 r. będącą własnością koncernu Hiesense), która produkuje urządzenia gospodarstwa domowego, takie jak pralki, lodówki i kuchenki. Przemysł drzewny i meblarski odgrywa istotną rolę w gospodarce kraju, przyczyniając się do regionalnego rozwoju, tworzenia miejsc pracy oraz wdrażania zasad gospodarki o obiegu zamkniętym. Stanowi około 12% całego sektora przetwórstwa przemysłowego, generując roczne przychody w wysokości około 1,4 miliarda euro i zapewniając zatrudnienie dla ponad 12,700 osób. Sektor ten ma strategiczne znaczenie dla Słowenii, zarówno ze względu na wykorzystanie lokalnych surowców, jak i potencjał eksportowy. Główne produkty to drewniane elementy konstrukcyjne, meble oraz innowacyjne materiały, które znajdują zastosowanie w budownictwie i projektowaniu wnętrz. W szczególności rozwija się segment zrównoważonej budowy domów i obiektów publicznych z wykorzystaniem nowoczesnych technologii przetwarzania drewna, co pozwala zwiększać wartość dodaną produktów. Przemysł spożywczy i winiarski generuje ponad 3,3 miliarda euro przychodów rocznie, zatrudniając 15 564 pracowników w 825 przedsiębiorstwach, podczas gdy sektor rolniczy, obejmujący 279 firm, tworzy kolejne 266 milionów euro przychodów i zapewnia miejsca pracy dla 1716 osób. Wspólnie te sektory odpowiadają za 2,8% słoweńskiego PKB i są istotnym elementem krajowej gospodarki. Przemysł spożywczy jest silnie związany z lokalnymi surowcami, co czyni go jednym z najbardziej zintegrowanych z krajowym rynkiem sektorów. Przedsiębiorstwa przetwórcze w znacznym stopniu opierają się na dostawach od lokalnych rolników i kooperantów, co wspiera stabilność agrożywnościowych łańcuchów dostaw. Wśród największych firm w sektorze znajdują się Kolinska, Fructal, Perutnina Ptuj i Celjske Mesnine. Firmy te nie tylko produkują dla rynku wewnętrznego, ale również eksportują produkty o wysokiej wartości dodanej, co przyczynia się do promocji słoweńskiej jakości na rynkach międzynarodowych. Jednym z głównych wyzwań dla przemysłu spożywczego jest niska samowystarczalność w produkcji roślinnej. Słowenia produkuje wystarczającą ilość mleka (136% potrzeb krajowych), wołowiny (110%) oraz jaj (97%), jednak stopień samowystarczalności w przypadku wieprzowiny (43%), warzyw (44%) czy owoców (43%) pozostaje niski. Sektor rolniczy boryka się z ograniczoną powierzchnią upraw oraz konkurencją z krajami o bardziej sprzyjających warunkach klimatycznych i geograficznych. Słowenia posiada długą tradycję winiarską, produkcja win opiera się głównie na rodzinnych winnicach.

W obliczu intensywnych zmian własnościowych w słoweńskim sektorze agrożywnościowym, pojawiają się obawy dotyczące wpływu tych procesów na bezpieczeństwo żywnościowe i stabilność gospodarki. Sprzedaż dużych przedsiębiorstw, takich jak Panvita czy Celjske Mesnine (głównie inwestorom z Chorwacji i Serbii), wzbudza pytania o długoterminowe skutki dla lokalnych producentów i konsumentów. Eksperci podkreślają potrzebę zwiększenia inwestycji w lokalną produkcję żywności, rozwój nowoczesnych technologii oraz wsparcie dla małych i średnich gospodarstw, które mogą odegrać kluczową rolę w budowaniu niezależności żywnościowej kraju. Słowenia, będąc jednym z największych eksporterów surowego mleka oraz mięsa wołowego, musi jednocześnie importować znaczne ilości warzyw, zboża i innych produktów, co wskazuje na potrzebę lepszej integracji sektora rolno-spożywczego. Dalsze inwestycje w przetwórstwo żywności, rozwój eksportu oraz zielony i cyfrowy rozwój mogą przyczynić się do poprawy efektywności sektora i wzmocnienia jego pozycji na rynkach międzynarodowych. Słoweński przemysł spożywczy i winiarski musi mierzyć się z wyzwaniami związanymi z globalnymi trendami, takimi jak zmiany klimatyczne i digitalizacja.

Turystyka odgrywa kluczową rolę w gospodarce Słowenii, wytwarzając 12 proc. PKB i generując około 92 900 miejsc pracy, co stanowi 10,1% wszystkich zatrudnionych w kraju. Główne sektory  obejmują działalność hotelarską, gastronomiczną, usługi przewodnickie, a także zarządzanie atrakcjami turystycznymi. Jako strategiczna gałąź gospodarki, turystyka przyczynia się do promocji Słowenii na arenie międzynarodowej jako zrównoważonej i przyjaznej destynacji turystycznej. Znaczenie turystyki dla PKB Słowenii wynika z jej wszechstronnego charakteru – obejmuje zarówno wpływy z turystyki krajowej, jak i międzynarodowej. Słowenia, znana z piękna przyrody, takich jak Alpy Julijskie, jezioro Bled czy wybrzeże Adriatyku, przyciąga miliony turystów rocznie, generując znaczne przychody z usług hotelarskich, gastronomicznych, transportowych i kulturalnych. Sektor ten nie tylko wspiera bezpośrednio gospodarkę, ale również pośrednio wpływa na inne branże, takie jak przemysł spożywczy, handel czy rzemiosło. Rola turystyki w PKB wzrosła szczególnie po pandemii COVID-19, kiedy to Słowenia odzyskała stabilność szybciej niż wiele innych krajów europejskich, osiągając wyniki zbliżone do rekordowego roku 2019. Dzięki strategii zrównoważonego rozwoju oraz promocji oznaczeń „zielony schemat”, kraj umocnił swoją pozycję jako lidera w zrównoważonej turystyce. Turystyka generuje także bezpośrednie i pośrednie miejsca pracy, przyczyniając się do zmniejszania bezrobocia, szczególnie w regionach wiejskich i górskich. Sektor zmaga się jednak z poważnymi problemami kadrowymi. Według szacunków Izby Gospodarczej w gastronomii i hotelarstwie brakuje około 10 000 pracowników. Niskie wynagrodzenia w branży, które często zaledwie przekraczają minimalną płacę, są główną przyczyną tego deficytu. Jednym z wyzwań dla turystyki pozostaje jednak konieczność dalszych inwestycji w infrastrukturę, cyfryzację oraz dostosowanie do zmieniających się preferencji turystów, którzy coraz częściej poszukują zrównoważonych i ekologicznych doświadczeń. Wsparcie z funduszy unijnych oraz rozwój nowych produktów turystycznych, takich jak turystyka zdrowotna czy ekologiczna, mogą przyczynić się do dalszego wzrostu jej udziału w PKB.

Sektor budowlany w Słowenii w ostatnich latach przeszedł dynamiczne zmiany, będąc jednym z filarów gospodarki kraju. Rok 2023 był szczególnie pomyślny, z przychodami na poziomie ponad 9 miliardów euro, co oznacza wzrost o 10% w porównaniu z rokiem poprzednim. Zysk netto sektora wzrósł o 13%, osiągając 386 milionów euro, a wartość dodana na pracownika wyniosła 45 tysięcy euro. To właśnie budownictwo odnotowało najwyższy wzrost zysku netto spośród wszystkich sektorów gospodarki. Jednak rok 2024 przyniósł wyzwania związane z spowalnianiem gospodarki. Wartość wykonanych prac budowlanych w pierwszych siedmiu miesiącach roku spadła o 8,1% w porównaniu z tym samym okresem roku poprzedniego, przy czym wartość prac na budynkach zmniejszyła się o 10,7%, a na obiektach inżynieryjnych o 10,4%. Jednym z kluczowych wyzwań sektora pozostaje brak wykwalifikowanej siły roboczej. Wielu pracowników, szczególnie z zagranicy, po uzyskaniu zezwoleń na pracę w Unii Europejskiej, wyjeżdża do krajów zachodnich, gdzie wynagrodzenia są dwukrotnie lub trzykrotnie wyższe. Dodatkowo, w najbliższych latach spodziewane są duże luki kadrowe z powodu przechodzenia na emeryturę około 2500 inżynierów i techników. Obecna liczba studentów na kierunkach budowlanych nie wystarcza, by zaspokoić potrzeby rynku.

Sektor budowlany pozostaje ważny, szczególnie dzięki realizacji dużych projektów infrastrukturalnych. Wśród nich można wymienić budowę drugiego toru kolejowego Koper-Divača, trzecią oś rozwojową oraz modernizację sieci dróg i kolei. Te inwestycje publiczne stanowią około 70% wszystkich inwestycji budowlanych. Jednak brak długoterminowego planu inwestycyjnego ze strony rządu wywołuje niepewność i utrudnia strategiczne planowanie. Od początku 2024 zauważono także spadek liczby nowych inwestycji, co prowadzi do konkurencji między firmami na coraz bardziej ograniczonym rynku, w dłuższej perspektywie może osłabić sektor, mimo że obecnie firmy budowlane pozostają w dobrej kondycji finansowej i technologicznej. Dzięki innowacjom i inwestycjom w specjalistyczne projekty, takie jak ekologiczne centra zarządzania odpadami i nowoczesne obiekty zdrowotne, słoweńskie firmy budowlane coraz częściej szukają możliwości rozwoju za granicą, zwłaszcza w Chorwacji i Serbii.

Jako członek strefy euro od 2007 roku, Słowenia przyjęła euro jako swoją walutę, co eliminuje ryzyko kursowe w handlu z innymi krajami eurolandu i stabilizuje politykę monetarną kraju.

Słowenia, mimo ograniczonych zasobów mineralnych, przywiązuje dużą wagę do strategicznego zarządzania swoimi naturalnymi surowcami, takimi jak lasy i woda, oraz do rozwoju technologii krytycznych. W kraju kluczowe znaczenie mają inwestycje w zieloną transformację, rozwój sektora przemysłowego, w tym przemysłu motoryzacyjnego i farmaceutycznego, oraz zrównoważone gospodarowanie zasobami naturalnymi.

Lasy, które pokrywają około 60% powierzchni Słowenii, odgrywają centralną rolę w gospodarce. Drewno jest wykorzystywane w przemyśle budowlanym, meblarskim, papierniczym oraz jako źródło biomasy energetycznej. Wspiera to transformację w kierunku gospodarki niskoemisyjnej i pomaga łagodzić skutki zmian klimatycznych. Słowenia, będąc jednym z najbardziej zalesionych krajów Europy, stawia na zrównoważoną gospodarkę leśną, która pozwala jednocześnie zachować bioróżnorodność i wspierać lokalne społeczności.

Woda jest kolejnym kluczowym zasobem naturalnym Słowenii, odgrywającym ważną rolę zarówno w kontekście gospodarczym, jak i środowiskowym. Czyste rzeki i jeziora nie tylko wspierają rozwój turystyki, ale są także istotnym elementem produkcji energii wodnej – jednego z głównych odnawialnych źródeł energii w kraju. Słowenia przykłada dużą wagę do ochrony swoich zasobów wodnych, realizując projekty mające na celu zwiększenie efektywności ich wykorzystania oraz zapewnienie bezpieczeństwa wodnego dla przyszłych pokoleń.

Transformacja energetyczna jest priorytetem w ramach strategii "Digitalna Slovenija 2030". Słowenia intensywnie rozwija odnawialne źródła energii, takie jak energia wodna, słoneczna, wiatrowa i geotermalna. Wspierają one dążenia kraju do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku. Jednak pełna realizacja tych celów wymaga nowoczesnych technologii, dużych nakładów inwestycyjnych oraz odpowiedniego wsparcia legislacyjnego.

Przemysł odgrywa kluczową rolę w gospodarce Słowenii, a jego główne sektory, takie jak motoryzacyjny, farmaceutyczny i ICT (technologie informacyjno-komunikacyjne), są szczególnie istotne w kontekście rozwijania technologii krytycznych. Przemysł motoryzacyjny, skoncentrowany wokół produkcji komponentów i pojazdów elektrycznych, jest jednym z największych eksporterów kraju. Sektor farmaceutyczny, z firmami takimi jak Krka i Lek, zajmuje kluczowe miejsce w międzynarodowym handlu i wspiera innowacje w dziedzinie medycyny. Technologie informacyjno-komunikacyjne wspierają cyfryzację gospodarki, rozwój sztucznej inteligencji i automatyzację procesów.

Słowenia od lat stawia na rozwój technologii cyfrowych, z których kluczowe miejsce zajmuje blockchain. Kraj jest jednym z europejskich liderów w zastosowaniu tej technologii, co wynika z dynamicznego rozwoju startupów blockchainowych oraz wsparcia legislacyjnego i rządowego. Technologia blockchain znajduje zastosowanie w wielu sektorach, takich jak finanse, logistyka, opieka zdrowotna czy administracja publiczna, wspierając innowacyjność i transparentność. Sektor IT w Słowenii, ściśle powiązany z rozwojem technologii informacyjno-komunikacyjnych (ICT), odgrywa kluczową rolę w transformacji cyfrowej kraju. Rozwiązania oparte na zaawansowanej analizie danych, chmurze obliczeniowej oraz automatyzacji procesów biznesowych zwiększają konkurencyjność słoweńskich przedsiębiorstw na rynkach międzynarodowych. Firmy IT dostarczają rozwiązania wspierające edukację, e-zdrowie i e-administrację, które są kluczowe dla budowy nowoczesnego społeczeństwa. Sztuczna inteligencja (AI) jest kolejnym istotnym elementem rozwoju technologicznego. Słowenia była jednym z pierwszych krajów na świecie, które opracowały strategię narodową dotyczącą AI. Technologia ta znajduje zastosowanie w wielu sektorach, od przemysłu po rolnictwo, wspierając procesy automatyzacji, optymalizacji i innowacji. Dzięki współpracy z międzynarodowymi instytucjami badawczymi Słowenia rozwija rozwiązania AI w obszarach takich jak medycyna, energetyka czy inteligentne miasta.

Krytycznym punktem w obszarze zaopatrzenia w surowce jest produkcja cementu – w związku z wyzwaniami dot. emisji konieczne może być zamknięcie firmy Alpacem, jedynej cementowni odpowiadającej za ponad połowę krajowego zapotrzebowania na cement.

Pomimo wyzwań związanych z brakiem znaczących złóż surowców mineralnych, Słowenia koncentruje się na innowacyjności i zrównoważonym wykorzystaniu dostępnych zasobów. Rozwój technologii krytycznych, ochrona zasobów wodnych i leśnych oraz inwestycje w odnawialne źródła energii są kluczowymi elementami strategii gospodarczej kraju. Słowenia podejmuje starania na rzecz efektywnego zarządzania ograniczonymi zasobami naturalnymi, łącząc zrównoważony rozwój z innowacyjnymi rozwiązaniami technologicznymi.

Słowenia, usytuowana na kluczowym skrzyżowaniu europejskich szlaków handlowych, odgrywa istotną rolę jako punkt tranzytowy w Europie Środkowej i Południowo-Wschodniej. Inwestycje w infrastrukturę są filarem zrównoważonego rozwoju kraju, wspierającym konkurencyjność gospodarki, integrację z unijnymi sieciami transportowymi i energetycznymi oraz przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych. Infrastruktura jest dobrze rozwinięta, z nowoczesnymi sieciami transportowymi, energetycznymi i telekomunikacyjnymi. Trwają inwestycje w modernizację dróg, kolei oraz rozwój infrastruktury cyfrowej, aby sprostać rosnącym wymaganiom gospodarczym i społecznym.

Słowenia koncentruje się na modernizacji swojej sieci transportowej, w tym autostrad i kolei. Kluczowe projekty obejmują rozbudowę autostradowego pierścienia wokół Lublany, który jest nadmiernie obciążony ruchem, oraz modernizację międzynarodowych korytarzy, takich jak Korytarz Bałtyk-Adriatyk. Ważnym elementem jest także rozwój kolei, w tym budowa drugiego toru Koper-Divača, co zwiększy możliwości transportu towarowego z portu Koper – strategicznego punktu handlowego na Adriatyku.

Sieć kolejowa w Słowenii liczy około 1 200 km, z czego 331 km jest zelektryfikowanych, a 503 km to linie dwutorowe. Kolej odgrywa szczególną rolę w transporcie towarowym, obsługując przewozy z portu Koper, jednego z najważniejszych portów na Adriatyku. W najbliższych latach Słowenia planuje dalsze inwestycje w infrastrukturę kolejową (budowa II toru Koper–Divača - najważniejsza inwestycja kolejowa w Słowenii, mająca na celu zwiększenie przepustowości linii prowadzącej do portu Koper, modernizację transeuropejskich korytarzy transportowych, cyfryzację i automatyzację oraz rozwój połączeń pasażerskich) w dużej mierze wspierane funduszami unijnymi. Kluczowe priorytety to zwiększenie przepustowości linii tranzytowych, rozwój połączeń międzynarodowych oraz dalsza elektryfikacja i modernizacja sieci.

Transformacja energetyczna jest kluczowym priorytetem dla Słowenii. Inwestycje obejmują rozwój odnawialnych źródeł energii (woda, słońce, wiatr) oraz przygotowania do budowy drugiego reaktora jądrowego w Krško. Modernizacja sieci przesyłowych ma na celu zwiększenie ich zdolności do integracji z odnawialnymi źródłami energii, co zmniejszy zależność od importu.

Strategia "Digitalna Slovenija 2030" zakłada rozbudowę infrastruktury cyfrowej, w tym szerokopasmowego internetu na obszarach wiejskich oraz wdrożenie technologii 5G, wspierających rozwój inteligentnych miast i przemysłu 4.0. Ważnym elementem jest także cyberbezpieczeństwo i tworzenie nowoczesnych centrów danych.

Dzięki obfitym zasobom wody, Słowenia rozwija infrastrukturę wodociągową i systemy zarządzania wodą, które mają kluczowe znaczenie dla sektora rolniczego, energetycznego i ochrony środowiska. Projekty związane z retencją i zarządzaniem wodą wspierają zarówno zrównoważony rozwój, jak i przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych.

Słowenia stoi przed wyzwaniami, takimi jak przeciążenie infrastruktury, brak zrównoważonego finansowania i konieczność dostosowania do europejskich standardów. Zmiany klimatyczne wymagają także inwestycji w infrastrukturę odporną na ekstremalne zjawiska pogodowe.

Udział transportu publicznego w codziennych podróżach pozostaje niewielki i maleje, co powoduje, że sytuacja na słoweńskich drogach staje się coraz bardziej uciążliwa, ponieważ większość mieszkańców nadal korzysta z samochodów osobowych. Mimo celów polityki transportowej i zrównoważonego rozwoju, Słowenia pozostaje na jednym z ostatnich miejsc w UE pod względem wykorzystania transportu publicznego. Kluczowym problemem jest infrastruktura, gdyż na zatłoczonych drogach stoją nie tylko samochody, ale również autobusy, co zmniejsza atrakcyjność transportu publicznego. Szczególnie pilna jest rozbudowa obwodnicy Lublany, która została zaprojektowana na dużo mniejsze natężenie ruchu. Eksperci podkreślają, że aby poprawić przepustowość i zredukować korki, konieczne jest przyspieszenie procedur planowania i realizacji inwestycji infrastrukturalnych. Brak szybkich działań w tym zakresie może oznaczać, że infrastrukturalne rozwiązania nie zostaną wdrożone nawet w perspektywie najbliższych 10 lat, co tylko pogłębi problem zatorów i zmniejszy mobilność mieszkańców.

Słowenia obchodzi następujące święta państwowe:

• 1 i 2 stycznia: Nowy Rok
• 8 lutego: Dzień Prešerena
• 27 kwietnia: Dzień Oporu przeciwko Okupantowi
• 1-2 maja: Święto Pracy
• 25 czerwca: Dzień Państwowości
• 15 sierpnia: Wniebowzięcie Najświętszej Maryi Panny
• 31 października: Dzień Reformacji
• 1 listopada: Dzień Wszystkich Świętych
• 25 grudnia: Boże Narodzenie
• 26 grudnia: Dzień Niepodległości i Jedności

• Najważniejsi partnerzy handlowi: Niemcy, Włochy, Austria, Chorwacja, Francja, Szwajcaria.
• Eksport i import:
  • W ciągu pierwszych dziewięciu miesięcy 2024 roku eksport towarów wzrósł o 1,0% w porównaniu do tego samego okresu w 2023 roku, osiągając wartość 31,53 mld EUR.
  • Import towarów wzrósł o 0,9%, osiągając wartość 30,92 mld EUR.
  • Nadwyżka w handlu towarami wyniosła 0,6 mld EUR, co oznacza wzrost o 0,1 mld EUR w stosunku do poprzedniego roku.
• Handel z Unią Europejską:
  • UE stanowiła 74,9% eksportu i 77,2% importu Słowenii.
  • Eksport do krajów UE wzrósł o 1,3%, natomiast import z UE wzrósł o 0,9%.
  • Największy wzrost eksportu odnotowano do Chorwacji (+0,4 mld EUR), natomiast spadek zanotowano w przypadku Włoch i Austrii (-0,7 mld EUR łącznie).
• Pozostałe rynki:
  • Nadwyżka handlowa z Federacją Rosyjską utrzymała się na poziomie 0,7 mld EUR.

• Stosunki w handlu usługami:

• Eksport i import usług:
  • Eksport usług w pierwszych dziewięciu miesiącach 2024 roku wzrósł o 3,3%, osiągając wartość 9,17 mld EUR.
  • Import usług wzrósł o 5,3%, osiągając wartość 6,44 mld EUR.
  • Nadwyżka w handlu usługami wyniosła 2,7 mld EUR, co było zbliżone do poziomu z 2023 roku.
• Główne kategorie usług:
  • Transport generował najwyższą nadwyżkę w wysokości 1,3 mld EUR (+33 mln EUR rok do roku).
  • Usługi związane z podróżami osiągnęły nadwyżkę 0,7 mld EUR, choć był to spadek o 6,4% w stosunku do 2023 roku.
  • Usługi budowlane odnotowały nadwyżkę 0,4 mld EUR, co stanowiło spadek o 15,8% w porównaniu z rokiem poprzednim.

• Podstawowe produkty i usługi eksportowe: produkty farmaceutyczne, maszyny i urządzenia transportowe, chemikalia, pojazdy mechaniczne, sprzęt elektryczny.
• Podstawowe produkty i usługi importowe: surowce energetyczne, maszyny, urządzenia elektryczne, chemikalia, dobra konsumpcyjne.

• Główni inwestorzy: Austria, Niemcy, Szwajcaria, Luksemburg.
• Pod koniec 2023 roku wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych (FDI) w Słowenii osiągnęła 22,1 miliarda euro, co oznacza wzrost o 9,1% w porównaniu z rokiem poprzednim. Stanowiło to 34,6% PKB kraju, co jest stosunkowo niższym udziałem w porównaniu z państwami regionu, takimi jak Czechy czy Węgry. Głównym motorem wzrostu były reinwestowane zyski, które osiągnęły 844 miliony euro, podczas gdy przepływy kapitału udziałowego zmniejszyły się o połowę z powodu ograniczonej liczby przejęć przedsiębiorstw.

• Największa część inwestycji była skoncentrowana w sektorze przemysłu przetwórczego, który przyciągnął 7,4 miliarda euro, co stanowiło 33% wszystkich inwestycji. W tym sektorze odnotowano także największy wzrost inwestycji, wynoszący 744 miliony euro, z czego niemal połowa pochodziła z reinwestowanych zysków. Znaczącą rolę odegrały również sektory usług finansowych i ubezpieczeniowych (4,7 miliarda euro, 21,2%) oraz handel i naprawa pojazdów mechanicznych (3,9 miliarda euro, 17,8%).

• Najwięcej inwestycji w Słowenii pochodziło z krajów Unii Europejskiej, które odpowiadały za 77,6% wszystkich FDI. Największym inwestorem była Austria, z wartością inwestycji wynoszącą 4,8 miliarda euro (21,6% całości). Kolejne miejsca zajęły Luksemburg (13,1%), Niemcy (8,7%), Szwajcaria (11%) oraz Chorwacja. Struktury własnościowe międzynarodowych korporacji sprawiają jednak, że rzeczywiste źródła inwestycji mogą się różnić od oficjalnych danych – na przykład inwestycje pośrednie z Niemiec, USA czy Węgier realizowane są często przez Luksemburg lub Austrię.

Główne kierunki inwestycji zagranicznych: Chorwacja, Serbia, Bośnia i Hercegowina, Macedonia Północna.

Słoweńskie inwestycje zagraniczne także wzrosły, osiągając pod koniec 2023 roku wartość 9,4 miliarda euro, co odpowiadało 14,7% PKB. Oznaczało to wzrost o 9,7% w porównaniu z poprzednim rokiem, głównie dzięki reinwestowanym zyskom i wpłatom kapitału udziałowego. Kraje byłej Jugosławii, w tym Chorwacja, Serbia i Macedonia Północna, przyciągnęły 68,5% słoweńskich inwestycji zagranicznych, podczas gdy znaczącym odbiorcą pozostawała także Rosja.

Region centralnej Słowenii był głównym beneficjentem inwestycji zagranicznych, przyciągając 58,9% ich całkowitej wartości. Struktura FDI w Słowenii wskazuje na koncentrację w sektorach o wysokiej wartości dodanej, takich jak przemysł przetwórczy i usługi finansowe. Stabilność rynku oraz rosnący udział reinwestowanych zysków potwierdzają zaufanie inwestorów do słoweńskiej gospodarki, mimo że wartość inwestycji w relacji do PKB pozostaje niższa niż w innych państwach regionu.

Relacje dwustronne

Wymiana towarowa Polski ze Słowenią w latach 2020 - 2024 r. (w tys. euro)

Dane: SURS

Słoweński eksport do Polski w 2023 roku według grup produktów (w tys. EUR, SURS):

Słoweński import z Polski w 2023 roku według grup produktów (w tys. EUR, SURS):

W strategii internacjonalizacji słoweńskiej gospodarki do 2025 r. Polska odgrywa ważną rolę, jako jeden z kluczowych rynków, na który ukierunkowane zostaną środki przeznaczone na promocję słoweńskiej gospodarki. Dobre dalsze perspektywy rozwoju wskazują również analitycy Izby Gospodarczej, którzy zakwalifikowali Polskę, jako jeden z najbardziej perspektywicznych rynków w dla słoweńskich eksporterów.

Inwestycje słoweńskie w Polsce
Słoweńskie firmy dostrzegają w Polsce stabilny rynek inwestycyjny, choć ich obecność koncentruje się głównie na sektorze farmaceutycznym. Kluczowymi inwestorami są firmy KRKA i LEK.  Polska zajmuje 5 miejsce w UE pod względem wartości słoweńskich inwestycji zagranicznych i 11 pozycję w słoweńskich inwestycjach zagranicznych po Serbii, Chorwacji, Bośni i Hercegowinie, Rosji, Macedonii, Niemczech, Austrii, Cyprze, Libii, Czarnogórze, Niderlandach.Łączna wartość inwestycji wyniosła 99,5 mln euro. 

Inwestycje polskie w Słowenii
Polskie inwestycje w Słowenii pozostają na stosunkowo niskim poziomie. Ich łączna wartość na koniec 2023 roku wynosiła 39,2 mln euro, co czyni Polskę 17. największym inwestorem z UE. Polskie firmy coraz częściej interesują się słoweńskim rynkiem, zwłaszcza po zintensyfikowaniu procesu prywatyzacji w Słowenii. Jednak pewne trudności, takie jak opór związków zawodowych, stanowiły wyzwanie dla realizacji niektórych transakcji.

Źródło: Bank Słowenii

Słowenia, będąc członkiem Unii Europejskiej od 1 maja 2004 roku, utrzymuje stabilne i konstruktywne relacje z UE, aktywnie uczestnicząc w jej inicjatywach i politykach. Już w 2007 roku Słowenia przystąpiła do strefy euro, jako pierwszy kraj z grupy nowych członków, co potwierdziło jej stabilność gospodarczą i determinację w integracji z unijnymi strukturami. W 2010 roku dołączyła również do strefy Schengen, umożliwiając swobodny przepływ osób i towarów.

Na polu polityki zagranicznej Słowenia angażuje się w stabilizację Bałkanów Zachodnich, uznając ten region za kluczowy dla bezpieczeństwa Europy. Aktywnie wspiera unijną politykę rozszerzenia oraz bierze udział w misjach pokojowych, takich jak EUFOR i EUTM. Dwukrotnie, w 2008 i 2021 roku, sprawowała przewodnictwo w Radzie UE, koncentrując się na takich wyzwaniach, jak integracja Bałkanów Zachodnich, polityka migracyjna, cyfryzacja czy zmiany klimatyczne.

Członkostwo w UE przyniosło Słowenii liczne korzyści, w tym dostęp do funduszy strukturalnych i inwestycyjnych, które umożliwiły rozwój infrastruktury, ochronę środowiska, innowacji oraz edukacji. Wspierając Europejski Zielony Ład, Słowenia dąży do osiągnięcia neutralności klimatycznej do 2050 roku, inwestując w energię odnawialną i ochronę zasobów naturalnych.

UE jest także najważniejszym partnerem handlowym Słowenii, do którego trafia ponad 70% jej eksportu.

Traktat Akcesyjny ze Wspólnotami Europejskimi i ich krajami członkowskimi, który wszedł w życie w dniu 1.05.2004 r. posiada podstawowe znaczenie dla całokształtu współpracy gospodarczej i wymiany handlowej między Polską a krajami Unii Europejskiej, w tym ze Słowenią. Utrzymano w mocy te polsko-słoweńskie umowy międzynarodowe, które nie pozostają w kolizji z acquis communautaire, pozostałe zaś zostały wypowiedziane.

Nadal obowiązują umowa w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji (Dz.U. 2000 nr 106 poz. 1119) oraz umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania (Dz.U. 1998 nr 35 poz. 198 ). W 2004 r. weszła w życie Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Słowenii o transporcie morskim, a w 2005 r. podpisano Umowę między Rządem RP a Rządem Rep. Słowenii o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych.

Aby uzyskać pełny wykaz i teksty umów między Polską a Słowenią prosimy o skorzystanie z Internetowej Bazy Traktatowej MSZ.