Polska w Słowenii

17 listopada 2021 odbyła się debata pt. „European Constitutional Heritage”. W wykładzie zorganizowanym przez lublański Nowy Uniwersytet we współpracy z Ambasadą RP w Lublanie wzięli udział liczni eksperci z zakresu prawa konstytucyjnego oraz studenci.

Wśród panelistów znaleźli się: Ambasador RP w Lublanie Krzysztof Olendzki, Prof. Richard Butterwick-Pawlikowski oraz Prof. Peter Jambrek. Moderatorem  dyskusji był Prof. Matej Avbejl.

Spotkanie było pierwszym z serii planowanych przez Nowy Uniwersytet wykładów. Cykl poświęcony będzie dyskusji o integralnej teorii przyszłości UE.

Debata poświęcona było europejskiemu dziedzictwu konstytucyjnemu. W szczególności skupiono się na 30.rocznicy pierwszej uchwalonej konstytucji słoweńskiej oraz 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3-go Maja i wkładzie tych dokumentów w rozwój współczesnego europejskiego dziedzictwa konstytucyjnego.

Na wstępie Ambasador RP Krzysztof Olendzki przedstawił słuchaczom szerszy kontekst ewolucji polskiego, a także słoweńskiego dziedzictwa konstytucyjnego, podkreślając wspólne ich podstawy i pokrótce przybliżając słuchaczom bogate polskie tradycje legislacyjne. Omówił m.in. tradycje Konstytucji Nihil Novi czy przywiązanie Polaków do ustalonej od wieków w polskim konstytucjonalizmie zasady tolerancji. Podkreślił wagę świadomości przeszłości w kształtowaniu współczesnego konstytucjonalizmu.

Następnie głos zabrał prof. Richard Butterwick – Pawlikowski, wykładowca College of London i College of Europe, badacz dziejów Polski w XVIII stuleciu i autor opracowania pt. „Konstytucja 3 Maja. Testament Rzeczypospolitej Obojga Narodów”. Przybliżył słuchaczom szerszy kontekst historyczny uchwalenia Konstytucji 3go maja i omówił wpływ jej postanowień na rozwój współczesnych nauk prawnych. Zwrócił uwagę na wykorzystanie w niej tradycji ustrojowych sięgających aż do starożytności. Wg. prof. Butterwick – Pawlikowskiego Konstytucja 3go Maja była dokumentem rewolucyjnym, wprowadzającym nowoczesne wówczas rozwiązania i sięgającym jednocześnie do utrwalonej tradycji konstytucyjnej Rzeczpospolitej Obojga Narodów. Zwrócił uwagę na wprowadzenie przez dokument balansu między monarchią, rządami arystokracji a res publica poświęconej dobru społeczeństwa. Pokrótce przybliżył też przebieg rewolucji, jaka nastąpiła w kulturze politycznej, która stała się później podstawą uchwalenia konstytucji.

Jako trzeci głos zabrał prof. Peter Jambrek, specjalista z zakresu prawa konstytucyjnego. W swojej wypowiedzi pokrótce przedstawił słuchaczom procesy, które doprowadziły do uchwalenia słoweńskiej konstytucji z roku 1991. Podkreślił znaczenie doświadczeń polskiego konstytucjonalizmu XVIII wieku dla powstawania najnowszych konstytucji europejskich.

Zorganizowane spotkanie stanowiło doskonałą szansę do promocji polskiego dziedzictwa konstytucjonalnego i przybliżenia słuchaczom polskiej historii i kultury prawnej a także opracowań naukowych na temat dziedzictwa Konstytucji 3go Maja.

Fakt uczestnictwa w spotkaniu licznych ekspertów oraz studentów prawa stanowi potencjalną możliwość nawiązania pogłębionego dialogu naukowego między stronami. Dobrą współpracę z Nowym Uniwersytetem w Lublanie oraz organizację serii wykładów traktujących o integralnej teorii przyszłości UE w kontekście konstytucjonalizmu postrzegać należy jako dalszą okazję do promowania polskiego dziedzictwa historycznego i kulturowego.

New University – Nova Universa, największa i niezwykle prestiżowa prywatna uczelnia w Słowenii oraz całym obszarze postjugosłowiańskim zapowiedziała kontynuowanie działań mających na celu pokazanie tożsamości cywilizacyjnej EŚ-W kultury politycznej narodów ją tworzących, jak również jej wpływu na kulturę europejską.