Polska w Słowenii

W związku z licznymi powtarzającymi się problemami polskich kierowców na słoweńskich drogach przedstawiamy poniżej krótką informację nt. stosowanych przez słoweńską policję, DARS (Państwową Dyrekcję Zarządzającą Autostradami), służbę celną FURS (Państwowy Urząd Finansowy) i firmy holownicze praktyk. Prosimy o uważne zapoznanie się z poniższym tekstem. Zawarte w nim informacje pozwolą zorientować się Państwu w praktykach stosowanych przez ww. służby i firmy a być może ułatwią uniknięcie „przykrych niespodzianek”:

Mandaty nakładane przez policję i służby DARS

1. Za stwierdzone naruszenia przepisów ruchu drogowego zostaje nałożony mandat w wysokości określonej taryfikatorem, przy czym prawo słoweńskie praktycznie nie daje funkcjonariuszowi możliwości wyboru wysokości tego mandatu. Co ważne w przypadku pojazdów będących własnością firmy mandat może zostać nałożony równolegle na kierowcę i na firmę (podwójnie). Można go opłacić na miejscu (najczęściej gotówką, czasem policja, DARS lub FURS mogą być wyposażone w czytnik kart, ale nie jest to regułą) lub w terminie późniejszym (przelewem, gotówką we wskazanym miejscu, na stacji paliw, w punktach DARS: https://www.dars.si/INTERACTIVE_MAP
2. Trzeba podkreślić, że brak płatności na miejscu wiąże się z ryzykiem zatrzymania dokumentów. Na mocy obowiązujących w Słowenii przepisów funkcjonariusze ww. służb mogą bowiem zatrzymać dokumenty tożsamości kierowcy (paszport, dowód osobisty)  i dokumenty pojazdu (dowód rejestracyjny), jak również inne dokumenty np. licencje, list przewozowy czy mienie ruchome – nawet to należące do podmiotów/osób trzecich. Nie ma przy tym znaczenia czy mandat został przyjęty czy też nie.
3. Zarekwirowane za pokwitowaniem dokumenty zostaną zwrócone dopiero po uiszczeniu płatności (w przypadku przelewu zagranicznego – po jego zaksięgowaniu na koncie wystawcy mandatu, co może trwać nawet 48 godzin od momentu jego wykonania). W przypadku braku płatności policja/DARS przekażą je po upływie min. 6 miesięcy do Ambasady, która odeśle je następnie do wystawcy (dowód osobisty lub paszport muszą zostać przedtem unieważnione).
4. Zapłata mandatu w ciągu 8 dni od jego wystawienia w większości przypadków oznacza redukcję wymaganej kwoty o połowę - jest to wyraźnie wskazane w wystawionym Państwu dokumencie. W przypadku problemów ze zrozumieniem jego treści należy poprosić funkcjonariusza policji/DARS/FURS o polskie tłumaczenie.
5. Kierowcy przysługuje prawo do odwołania się od nałożonego mandatu w ciągu 8 dni od jego wystawienia – o ile wskazano taką możliwość nakładając mandat (nie w każdym wypadku odwołanie jest możliwe). Pismo w tej sprawie powinno być zredagowane w j. słoweńskim (DARS)  lub we wskazanym języku (policja) na adres organu, który karę nałożył. Szczegóły dotyczące procedury odwoławczej powinny znajdować się w otrzymanym dokumencie.

Usługi holownicze lub holowniczo-naprawcze

Częstym problemem dotykającym kierowców są również niektóre niestandardowe z punktu widzenia polskich realiów praktyki stosowane przez firmy holownicze autoryzowane do świadczenia tego typu usług na słoweńskich autostradach i drogach szybkiego ruchu. Firmy te na podstawie udzielonych przez DARS koncesji mają wyłączność na świadczenie usług holowniczych na autostradach SI, drogach dojazdowych i parkingach. Oznacza to, że w sytuacji awarii pojazdu o masie powyżej 3500 kilogramów nie można wezwać dowolnej firmy.

Kierowca powinien pamiętać, że słoweńskie autostrady zostały podzielone na odcinki. Na każdym z nich licencjonowane zostały dwie firmy holownicze:

• Odcinek 1 - ACB Postojna: Žonta d.o.o., Avtovleka Jerneja Kopitar s. p.;
• Odcinek 2 - ACB Slovenske Konjice: Žonta d.o.o., Enes Draganović s.p.;
• Odcinek. 3 - ACB Ljubljana: Avtovleka Jerneja Kopitar s.p., Avtovleka Požar d.o.o.;
• Odcinek 4 - ACB Hrušica: AMZS d.d., Junik M d.o.o.;
• Odcinek. 5 - ACB Maribor: Žonta d.o.o., Enes Draganović s. p.;
• Odcinek 6 - ACB Kozina: Avtovleka Jerneja Kopitar s. p., AMZS d.d.;
• Odcinek. 7 - ACB Vransko: Žonta d.o.o., Enes Draganović s. p.;
• Odcinek 8 - ACB Novo mesto: Žonta d.o.o., Avtovleka Jerneja Kopitar s. p.;
• Odcinek 9 - ACB Murska Sobota: AMZS d.d., Enes Draganović s. p.;

Wśród powyższych AMZS d.d. jest spółką państwową, pozostałe to firmy prywatne (jak wynika z naszej praktyki przede wszystkim firmom Žonta lub Draganović). Zaleca się szczególną uwagę i ostrożność podczas ustalania zakresu usług oraz ich cen, prosząc o przedstawienie cennika oraz ostatecznego, potwierdzonego kosztorysu całej usługi. 

Licencjonowane firmy holownicze powinny stosować się do oficjalnego cennika DARS określającego maksymalne stawki za usługę oraz maksymalny czas dojazdu na miejsce zdarzenia:

https://www.dars.si/Content/doc/Vzdrzevanje/Price%20list%20of%20towing%20services.pdf

W praktyce stosowane są stawki maksymalne.

1. W przypadku pojawienia się firmy holowniczej na miejscu zdarzenia należy określić czy pojazd rzeczywiście zagraża bezpieczeństwu ruchu i powinien zostać odholowany (taka konieczność zachodzi jeśli pojazd znajduje się na pasie drogi lub drodze dojazdowej, w tym dojazdowej do parkingu).
2. W przypadku uzasadnionych wątpliwości można wezwać policję aby dokonała oceny sytuacji. Kierowca nie powinien działać pod presją czasu i sytuacji, natomiast powinien żądać dokładnego, szczegółowego i potwierdzonego podpisem kosztorysu kompletnej usługi.
3. Na każdym odcinku koncesjonowanych jest dwóch wykonawców, więc kierowca nie musi bezwzględnie korzystać z usług tego, który podjedzie jako pierwszy.
4. Firma holownicza nie jest uprawniona do kontrolowania dokumentów kierowcy i pojazdu. Nie może żądać ich przekazania ani ich przetrzymywać.
5. Należy przed rozpoczęciem usługi precyzyjnie określić jej globalny koszt. Pracownik firmy holowniczej najprawdopodobniej przedstawi kierowcy dokument w j. słoweńskim, na którym zostanie napisana kwota określająca np. koszt wykorzystania jednego pojazdu holowniczego na godzinę (np. 250-300 euro). Zdarza się, że kierowca w przekonaniu, że jest to całkowity koszt usługi podpisuje zlecenie jej wykonania, a po realizacji okazuje się, że była to jedynie stawka podstawowa za 1 godzinę, podczas gdy usługę realizowano kilka godzin przy użyciu kilku pojazdów i kilku osób. W efekcie finalna cena do zapłaty wynosi kilka – kilkanaście tysięcy euro.
6. Szczególną uwagę prosimy zawracać też na docelowe miejsce holowania. Ponieważ niesprawny pojazd powinien opuścić autostradę co do zasady powinno się to dokonać najbliższym zjazdem/ew. do najbliższego parkingu jeśli awaria jest niewielka i może zostać tam usunięta przez samego kierowcę. Pod żadnym pozorem nie należy godzić się, aby był to parking firmy holowniczej jeśli pojazd jest sprawny technicznie (np. utknął w zaspie). Brak precyzyjnego wskazania miejsca zakończenia holowania skutkować będzie najprawdopodobniej odholowaniem pojazdu na parking firmy holowniczej, co sztucznie zawyży cenę usługi oraz ułatwi firmie holowniczej wywieranie nacisków na kierowcę na etapie rozliczania usługi. W przypadku odholowania pojazdu niesprawnego technicznie na parking firmy holowniczej należy liczyć się z przekonywaniem do zakupu w tej firmie również usługi naprawczej.
7. Firmy naprawcze (zewnętrzne) nie mogą dokonywać napraw ani na samej autostradzie, ani na parkingu, ani na drogach dojazdowych do nich. Jeśli zatem firma posiada np. umowę ubezpieczenia z opcją assistance lub umowę na usługi naprawcze to kierowca powinien domagać się odholowania do najbliższego zjazdu z autostrady i do najbliższego bezpiecznego miejsca, gdzie naprawa będzie mogła być wykonana.
8. Powszechną praktyką jest wystawienie faktury przelewowej z terminem wymagalności w dniu wystawienia dokumentu przy jednoczesnej odmowie wydania pojazdu do momentu zapłaty faktury. Dotychczas podejmowane interwencje na poziomie policji i prokuratora dyżurnego nie przyniosły pożądanych efektów. Dlatego tak ważne jest, aby za wszelką cenę próbować uniknąć odholowania na parking firmy holującej.
9.  Zwracamy uwagę na to, aby w żadnym wypadku nie pozostawiać pracownika firmy holowniczej w kabinie samochodu bez nadzoru. Zdarzały się przypadki, kiedy firma twierdziła, że pojazd był sprawny technicznie w momencie podpinania holownika, a po odholowaniu stwierdzono usterkę wymagającą naprawy.

Kontrole dot. przestrzegania przepisów regulujących czas pracy kierowców

Z uwagi na tranzytowe położenie Słowenii służby celne prowadzą bardzo skrupulatne kontrole w zakresie przestrzegania przez kierowców zawodowych przepisów regulujących funkcjonowania branży związanej z transportem międzynarodowym. Najmniejsze wykroczenia w tym zakresie karane są karami administracyjnymi. Ponadto kontrole związane z podejrzeniem ingerencji w systemy kontrolno-pomiarowe pojazdu mogą trwać nawet kilka/kilkanaście dni, co wiąże się z wysokimi kosztami w punktach kontroli technicznej.

Na słoweńskich autostradach nie funkcjonuje system informacji nt. najbliższych parkingów/miejsc postoju. Oznacza to, że kierowca samodzielnie musi podjęć decyzję dot. miejsca przewidzianego prawem odpoczynku i musi się liczyć z sytuacją, że na danym parkingu brakuje wolnych miejsc. Sytuacja taka może mieć miejsce w szczególności w przypadku trudnych warunków pogodowych i wprowadzenia czasowego zakazu ruchu. W takim przypadku wyjazd z parkingu i kontynuowanie podróży wiążą się z ryzykiem nałożenia na kierowcę mandatu. Najlepszym wyjściem z sytuacji jest pozostanie pojazdu na pełnym parkingu i zgłoszenie tego faktu do DARS, który powinien poinstruować kierowcę co do dalszego postępowania.

Opłaty drogowe/Winiety

Kierowca pojazdu winien jest przed wjazdem na autostradę, drogę szybkiego ruchu bądź do tunelu Karavanke dokonać zakupu i prawidłowego umieszczenia stosownej winiety dla pojazdów do 3,5 tony. Zalecamy zakup winiety online, jeszcze przed przekroczeniem granicy lub w wyznaczonym punkcie na przejściu granicznym. Należy przy tym pamiętać o różnych winietach dla różnych kategorii pojazdów. Decydująca jest tutaj wysokość pojazdu mierzona nad przednią osią. Jeśli jest większa niż 130 cm to należy kupić droższą winietę 1B. Listę pojazdów podlegających wyższej opłacie można znaleźć tu: https://www.dars.si/Vignette_system/The_list_of_measured_vehicles

W przypadku pojazdów ciężarowych i autobusów o dopuszczalnej masie całkowitej powyżej 3,5 tony opłaty drogowe pobierane są w zależności od pokonanego odcinka. W tym celu każdy pojazd musi zostać najpierw zarejestrowany oraz wyposażony w przypisane do niego urządzenie DarsGo umożliwiające rozliczanie opłat drogowych. Przed wjazdem należy sprawdzić, czy urządzenie techniczne DarsGo jest uaktualnione i przystosowane do właściwego pojazdu/naczepy (liczba osi). Zdarza się, że urządzenie samo się resetuje do ustawień fabrycznych i niestety nie jest to okoliczność usprawiedliwiająca, dzięki której można uniknąć nałożenia mandatu.

Warunki klimatyczne

W Słowenii wszystkie pojazdy mają obowiązek poruszać się na oponach zimowych w okresie od 15 listopada do 15 marca każdego roku oraz na wypadek zimowych warunków na drogach również poza tym okresem.

W okresie zimowym na odcinku autostrady A1 w kierunku Włoch z powodu silnych wiatrów często obowiązują restrykcje w ruchu drogowym (szczególnie jeśli chodzi o pojazdy z plandeką, autobusy itp.). Zalecamy aktualne śledzenie informacji i sygnalizacji drogowej. Aktualizowane na bieżąco informacje dotyczące wjazdu do Słowenii oraz sytuacji w ruchu drogowym znajdują się na stronie internetowej: https://www.promet.si/portal/en/1traffic-conditions.aspx.

Parkingi i miejsca odpoczynku dla samochodów ciężarowych przy autostradach.

Na słoweńskich autostradach nie funkcjonuje system informacji nt. najbliższych parkingów/miejsc postoju. Oznacza to, że kierowca samodzielnie musi podjęć decyzję dot. miejsca wypoczynku i musi się liczyć z sytuacją, że na danym parkingu brakuje wolnych miejsc. Sytuacja taka może mieć miejsce w szczególności w przypadku trudnych warunków pogodowych i wprowadzenia czasowego zakazu ruchu. W takim przypadku wyjazd z parkingu i kontynuowanie podróży wiążą się z ryzykiem nałożenia na kierowcę mandatu. Najlepszym wyjściem z sytuacji jest pozostanie pojazdu na pełnym parkingu i zgłoszenie tego faktu do służb DARS lub do policji (które powinny poinstruować kierowcę co dalszego postępowania).

Manual został opracowany przez Wydział Konsularny Ambasady RP w Lublanie