Türkiye
Polonya ile Türkiye arasındaki diplomatik ilişkiler 1414 yılında tesis edilmiştir.
Siyasi işbirliği
Tarihçe
Polonya ile Türkiye (Osmanlı Devleti) arasındaki diplomatik ilişkiler 1414 yılında başlamıştır. Dönemin Polonyalı tarih yazarı Jan Dlugosz'un notlarına göre Góra’lı Jakub Skarbek ve Grzegorz Ormianin adlı Polonyalı elçiler Sultan I. Mehmet tarafından o dönem Osmanlı Devleti’nin başkenti olan Bursa’ya kabul edilmiş ve Osmanlı sarayındaki ilk Batılı diplomatlar olmuşlardır. Barışçıl komşuluk ilişkileri inşa etme çabaları 1533 yılında imzalanan ebedi ahitname ile sonuç vermiştir. Bu anlaşma, hıristiyan bir devlet ile müslüman bir devlet arasında imzalanan ilk barış anlaşması olarak tarihte yerini almıştır.
Osmanlı İmparatorluğu, İsviçre ile birlikte Polonya’nın bölünmesi kararını hiçbir zaman kabul etmemiştir. Aynı zamanda Polonyalı siyasi göçmenler için de güvenli bir sığınak haline gelmiştir. 1842'de, Sadık Paşa olarak bilinen Michał Czajkowski, İstanbul'un Asya yakasında günümüze dek varlığını sürdüren bir Polonyalı köyü olan Adampol (Polonezköy)’ü kurmuştur. Polonezköy'de halen yaklaşık 30 Polonya kökenli aile yaşamaktadır (yaklaşık 100 kişi dolaylarında).
Polonya, Türkiye Cumhuriyetini tanıyan ilk Avrupa ülkesidir. 23 Temmuz 1923 tarihinde Polonya ile Türkiye arasında bir dostluk antlaşması imzalanmıştır. Antlaşmanın önsözünde taraflar „Lehistan ve Türkiye arasındaki dostluğun tarihin en sert tecrübelerinden geçerek baki kaldığına” vurgu yapmışlardır.
II. Dünya Savaşı sırasında Ankara'daki Polonya Cumhuriyeti Büyükelçiliği, faaliyetlerine ara vermeden devam etmiş ve Türk makamları da Polonya'dan kaçanlara yardım etmelerinin yanısıra Polonya Merkez Bankası'nın ulusal altın rezervlerinin tahliyesinde de yardımcı olmuştur.
İkinci Polonya Cumhuriyeti’nin ilk daimi statülü elçisi 1924’te Ankara’ya atanan Roman Knoll olup, aynı yıl içerisinde Varşova’daki Türkiye Cumhuriyeti temsilciliğine atanan ilk elçi de İbrahim Tali Öngören olmuştur.
İkinci Dünya Savaşı'nın sona ermesinin ardından, Polonya-Türkiye ilişkileri, iki farklı bloğa bağlı olmaları dolayısıyla pek üst mertebelerde ilerlemese de, o dönemde Polonya ve Türkiye, başta ekonomi alanında olmak üzere toplam 11 anlaşma ve sözleşme imzaladılar.
Üçüncü Polonya Cumhuriyeti döneminde siyasi işbirliği
3 Kasım 1993'te Polonya ve Türkiye, 1923 Dostluk Antlaşması hükümlerini onaylayan, dostluk ve işbirliği konusunda bir anlaşma imzaladı. Bir yıl sonra ise, Yüksek Düzeyli Sürekli Danışma Komitesi kuruldu. 90’lı yıllarda Türkiye, Polonya’nın NATO’ya katılımını destekledi. Halen Avrupa Birliği üyesi olan Polonya, Türkiye'nin AB’ye katılma arzusuna da daima destek vermektedir. Cumhurbaşkanları, başbakanlar, bakanlar ve milletvekilleri düzeyinde ikili ilişkiler yoğun bir şekilde gelişmiştir. Polonya, 2012'den bu yana Polonya-Romanya-Türkiye üçlemesinin bir parçası olarak Türkiye ile güvenlik alanında işbirliği yapmaktadır. İkili ilişkiler, 2009 yılının Mayıs ayında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın Polonya ziyaretinde imzalanan bildiriyle stratejik ortaklık seviyesine taşınmıştır. Bu, hükümet başkanının Polonya’ya yaptığı ilk ziyaret olmuştur. 21 Mart 2013 tarihinde Polonya ve Türkiye Dışişleri Bakanları Radosław Sikorski ve Ahmet Davutoğlu, Türkiye ile Polonya arasındaki diplomatik ilişkilerin tesisinin 600. yıldönümünün 2014 yılında her iki ülkede kutlanması öngören Niyet Beyanını Varşova’da imzaladı. Avrupa ve dünya diplomasi tarihindeki en uzun diplomatik ilişkilerden birinin yıldönümünde yapılması öngörülen bu kutlamalar, 6 Mart 2014 tarihinde Cumhurbaşkanı Bogusław Komorowski'nin Türkiye’ye yaptığı resmi ziyaret ile başladı. Cumhurbaşkanı Komorowski, Türk mevkidaşı Abdullah Gül ile birlikte İstanbul'da, Varşova'daki Ulusal Müze ve İstanbul'daki Sakıp Sabancı Müzesi'nin ortak bir projesi olan "Uzak Komşu - Yakın Anılar" başlıklı serginin açılışında yer aldı. Kutlamalar, 8 Aralık 2014'te Başbakan Ahmet Davutoğlu'nun Polonya ziyaretiyle son buldu. Üst düzeyde gerçekleştirilen son resmi ziyaret ise Ekim 2017’de Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Polonya ziyareti oldu. Bu ziyaret kapsamında iki ülke arasında çeşitli alanlarda 5 anlaşma imzalandı: Polonya Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı arasında diplomatik arşivler alanında işbirliğine ilişkin Mutabakat Muhtırası, Polonya Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı ile Türkiye Cumhuriyeti Milli Savunma Bakanlığı arasında niyet beyanı, Türkiye Cumhuriyeti ve Polonya Cumhuriyeti arasında sosyal güvenlik anlaşması ile sosyal güvenlik anlaşmasının uygulanmasına yönelik idari anlaşma ve de Türkiye Cumhuriyeti ve Polonya Cumhuriyeti arasında arasında bilim, eğitim ve kültür alanlarında işbirliği anlaşmasının 2017-2020 yılları uygulama programı.
Linkler
Turkish Embassy in Warsaw
Ekonomik İşbirliği
Türkiye, Polonya'nın önemli ekonomik ortaklardan biridir. İki ülke arasındaki ticaret hacmindeki artış hızı, gelecekte daha iyi seviyelere geleceğine işaret etmesinin yanısıra kalıcı ilişkiler için de bir temel oluşturmaktadır. 2002-2011 yılları arasında, Polonya-Türkiye ticaret hacmi altı kattan fazla artmıştır. 2013-2016 döneminde ise iki ülke arasındaki ticaret hacmindeki artış yıllık ortalama yüzde 5 oranında gerçekleşmiştir. 2015 yılında gerçekleşen Polonya ve Türkiye ticaret hacmi ise 6 milyar doların üzerindedir.
Linkler
İhracatı Geliştirme Etüd Portalı
Kültürel İşbirliği
Bilimsel işbirliği, Polonya Cumhuriyeti Hükümeti ile Türkiye Cumhuriyeti Hükümeti arasında imzalanan Bilim, Eğitim ve Kültür Alanlarında İşbirliği Anlaşması’nın 2017-2020 Yıllarına İlişkin Uygulama Programı temelinde gerçekleştirilmektedir. Yapılan birçok kültürel girişim ve program tabandan hareketli olup doğrudan yerel ortaklarla işbirliği yapılması suretiyle gerçekleştirilmektedir.
Linkler
Adam Mickiewicz Institute
Ministry of Culture and National Heritage