Podlaski Urząd Wojewódzki w Białymstoku

Organizatorem uroczystości w Kopnej Górze był białostocki oddział Instytutu Pamięci Narodowej, który przygotował specjalne plakietki dla uczestników upamiętniające wybuch powstania styczniowego. Hołd bohaterskim powstańcom oddali pracownicy IPN, wojewoda podlaski Bohdan Paszkowski, burmistrz Supraśla Radosław Dobrowolski, harcerze, przedstawiciele Collegium Suprasliense oraz Nadleśnictwa Supraśl.

Po krótkiej modlitwie za walczących w powstaniu styczniowym delegacje złożyły kwiaty i zapaliły znicze. Puszcza Knyszyńska jest żywym świadkiem wielu wydarzeń historycznych. Jedne z najważniejszych to właśnie walki powstańcze z 1863 roku. Ku czci poległych w powstaniu styczniowym i ku zachowaniu pamięci o tych wydarzeniach utworzono w lasach Szlak Powstania Styczniowego.

Wydarzenia sprzed 159 lat upamiętnili również mieszkańcy Gminy Choroszcz. Wieczorem spotkali się na mszy świętej w kościele pw. św. Jana Chrzciciela i św. Szczepana Męczennika w Choroszczy, a następnie oddali hołd poległym przy mogile powstańczej, w szczególności Ksaweremu Markowskiemu - dowódcy partii powstańczej w Choroszczy. Dalsza część uroczystości odbyła się w miejscu tzw. "Szubienicy". To wzgórze straceń powstańców styczniowych z maja 1863 roku. Zlokalizowane jest wzdłuż tzw. Szosy Kruszewskiej na trasie Białystok-Choroszcz. Obecnie to jedyny na Białostocczyźnie tak okazały pomnik poświęcony powstańcom styczniowym 1863 roku.

Tam w sobotni wieczór przywołano wydarzenia z 1863 roku, na pamiątkę których 159 razy zabrzmiał Dzwon Wolności - Dzwon Sumienia. Uczestnicy uroczystości odczytali Apel Poległych i odmówili modlitwę. Złożono również kwiaty i zapalono znicze.

-----

Powstanie styczniowe wybuchło 22 stycznia 1863 roku przeciwko jednemu z zaborców – Cesarstwu Rosyjskiemu. Chociaż do wcześniejszego powstania listopadowego (1830-31) Polacy przystąpili, dysponując regularną armią z generalicją zaprawioną w bojach wojen napoleońskich, to właśnie powstanie styczniowe było największym zrywem narodowym, na który złożyło się ponad 1200 bitew i potyczek. Wzięło w nich udział ponad 200 tysięcy powstańców, skupionych w licznych oddziałach.

Rosyjska przewaga militarna, terror, publiczne egzekucje, rzezie ludności cywilnej i brak zainteresowania powstaniem przez dużą część chłopów przyczyniły się do upadku powstania. W walkach zginęło kilkadziesiąt tysięcy powstańców, jeszcze więcej zesłano na katorgę za Ural. Żywioł polski na dawnych Kresach został zdecydowanie osłabiony. W 1867 r. zniesiono autonomię Królestwa Polskiego, językiem urzędowym i wykładowym w szkołach stał się rosyjski. Konfiskowano majątki klasztorne i szlacheckie, wystawiano je na licytację.

Odpowiedzią na terror Rosji był polski program pracy organicznej. Skoncentrował działalność Polaków w gospodarce i w nowoczesnych, masowych partiach politycznych. To właśnie Polska Partia Socjalistyczna z Józefem Piłsudskim, dla którego powstanie styczniowe było mitem założycielskim antycarskiej aktywności oraz Narodowa Demokracja z Romanem Dmowskim na czele, doprowadziły ostatecznie do odzyskania niepodległości w 1918 roku.

Na podst. NCK