Konstytucja 3 Maja. Wojewoda na rocznicowej uroczystości
03.05.2024
- 233 lata temu to właśnie Polacy okazali się być najnowocześniejszym narodem Europy, który dzięki swoim myślicielom przyjął rozwiązanie modelowe - dowód wielkości polskiej myśli prawniczej. To Konstytucja z 1791 roku była preludium do tego, co działo się później: powstań, wojny obronnej, buntu przeciwko komunizmowi, walki o demokrację i rządy prawa – powiedziała wojewoda pomorska Beata Rutkiewicz podczas uroczystości 3-majowych przy pomniku Jana III Sobieskiego na Targu Drzewnym w Gdańsku
Uroczystości rozpoczęły się od odegrania hymnu i odczytania preambuły Konstytucji 1791 roku. Po oficjalnych przemówieniach i składaniu kwiatów, wypuszczono białe gołębie.
Konstytucja 3 Maja, za powstaniem której stoją przede wszystkim Ignacy Potocki, Stanisław August Poniatowski i Hugo Kołłątaj, była cezurą w historii Polski. Była tym dokumentem, który w sposób kompleksowy porządkował rzeczywistość polityczną, który przyznał wolność wyznań, zapewnił dominację władzy ustawodawczej nad wykonawczą, utrzymał stanowy charakter dwuizbowego Sejmu, który uczynił z posłów reprezentantów całego narodu, a Izbie poselskiej jako „świątyni prawodawstwa” dał rozległe kompetencje. Konstytucja tworzyła rząd centralny - Straż Praw, stojący na czele całej administracji krajowej. Powstały kolegialne ministerstwa, czyli Komisje Wielkie wspólne dla Korony i Litwy. Niestety, ustawa obowiązywała jedynie przez rok - od maja 1791 do maja 1792. Stan ten został przerwany w wyniku zawiązania konfederacji targowickiej, która zdelegalizowała Ustawę Rządową, a wojna w jej obronie w 1792 roku zakończyła się klęską Rzeczypospolitej.
(fot. Dominik Paszliński/gdansk.pl)