Uzbekistan
Informacje ogólne
Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy
Uzbekistan leży w Azji Centralnej między rzekami Amu-darią i Syr-darią. Powierzchnia kraju wynosi 447,4 tys. km2. Uzbekistan graniczy od południa i wschodu z Tadżykistanem (długość granicy – 1161 km) i Afganistanem (137 km), od zachodu z Turkmenistanem (1621 km), od północy z Kazachstanem (2203 km) i od wschodu z Kirgistanem (1099 km). Łączna długość granic Uzbekistanu wynosi 6221 km. Około 4/5 terytorium kraju zajmują równiny, z których największą jest Nizina Turańska, obejmująca również pustynię Kyzył-Kum. Na wschodzie i północnym-wschodzie kraju leżą góry Tien-Szan i Ałaj. Najwyższym szczytem jest Khazret Sułtan (4688 m n.p.m.). Do Uzbekistanu należy również południowa część dawnego Jeziora Aralskiego (420 km).
Liczba ludności wynosi 36 mln (09.12.2022 r.), w tym: Uzbecy (82%), Tadżycy (5%), Kazachowie (3%), Rosjanie (2,5%), Karakałpacy (2,5%), Tatarzy (1,5%). Wg ostatnich, przeprowadzonych w 1989 roku badań dot. mniejszości narodowych, Uzbekistan zamieszkiwało ok. 3000 osób polskiego pochodzenia. Stolicą Uzbekistanu jest Taszkent liczący 2,5 mln mieszkańców. Ważniejsze miasta to: Samarkanda (530 tys.), Namangan (ok. 475 tys. mieszkańców), , Andidżan (403 tys.), Nukus (295 tys.) i Buchara (272 tys.). 51,1% ludności mieszka w miastach.
Językiem urzędowym jest język uzbecki; w powszechnym użyciu, głównie w większych miastach jest również język rosyjski.
Warunki klimatyczne
Uzbekistan położony jest w obszarze klimatu pustynno-kontynentalnego. Średnia temperatura w styczniu wynosi około –2°C, a w lipcu +32°C, przy czym w okresie czerwiec – sierpień temperatura dochodzi nawet do +45°C. Średnia suma opadów na nizinach wynosi około 200 mm. Na terytorium Uzbekistanu występują trzęsienia ziemi.
Główne bogactwa naturalne
Uzbekistan posiada bogate zasoby surowców mineralnych, w tym około 100 różnego rodzaju minerałów zlokalizowanych w 2900 złożach. Pod względem zasobów złota zajmuje 4. miejsce na świecie, miedzi – 10. miejsce, a uranu – 7. miejsce. Znaczne są również zasoby gazu ziemnego (ok. 1,8 bln m3), ropy naftowej, srebra, cynku, ołowiu, wolframu, molibdenu, rud żelaza i innych.
System walutowy, kurs i wymiana
Po zmianie władzy, we wrześniu 2017 r. przystąpiono do reform gospodarczych: zdewaluowano kurs waluty (suma) i wprowadzono pełną wymienialność pieniądza. Zlikwidowano również czarny rynek walutowy.
Na dzień 1 grudnia 2023 roku oficjalne kursy walut Banku Centralnego RU kształtowały się następująco: 1 USD = 12 272 UZS oraz 1 EUR = 13 345 UZS.
Więcej informacji oraz aktualny kurs można znaleźć na stronie Banku Centralnego Uzbekistanu: https://cbu.uz/ru/
Religia
Uzbekistan jest krajem muzułmańskim. 88% ludności stanowią wyznawcy islamu sunnickiego, a około 11% - prawosławia. W RUz zarejestrowanych jest 16 konfesji religijnych.
Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy
- 1 stycznia – Nowy Rok
- 14 stycznia – Dzień Obrońców Ojczyzny (roboczy)
- 8 marca – Dzień Kobiet
- 21 marca – tradycyjne święto Nawruz
- 9 maja – Dzień Pamięci
- 1 września – Dzień Niepodległości
- 1 października – Dzień Nauczyciela
- 8 grudnia – Dzień Konstytucji
- Ruchome święta religijne – Święto Ofiarowania (Kurban Bajram) i zakończenia Ramadanu (Id al Fitr)
Infrastruktura transportowa
a/ Łączna długość dróg wynosi 84.400 km, z czego 3.200 km stanowią drogi międzynarodowe. Stan wielu dróg pozostawia wiele do życzenia, a w rejonach górskich często jest bardzo zły. Dodatkowym utrudnieniem dla podróżujących jest słabe oznakowanie dróg. W okresie zimowym i wiosną drogi w rejonach górskich są okresowo zamykane ze względu na lawiny śnieżne i błotne.
b/ Uzbekistan posiada 11 międzynarodowych portów lotniczych, główne to Taszkent, Buchara, Samarkanda, Urgencz, Nawoiy i Termez. Jeszcze niedawno flota powietrzna składała się ogółem z 31 samolotów, w sporej części niedawno zakupionych (średnia wieku floty to 8 lat) . W 2019 roku przewiozła łącznie ponad 3,8 mln pasażerów.
Siatka połączeń oraz możliwość zakupu biletów: https://www.uzairways.com/ru
Uzbekistan jest zainteresowany rozwojem siatki połączeń oraz wejściem nowych firm z szeroko pojętej branży lotniczej.
c/ Łączna długość linii kolejowych wynosi 4669 km, z tego 2446 zelektryfikowanej. Międzynarodowe przewozy pasażerskie są realizowane przez Koleje Uzbekistańskie „Uzbekistan Temir Yo’llari” (www.uzrailway.uz) głównie w kierunku Kazachstanu i Rosji (Ałmaty, Moskwa, Saratów, Charków, Ufa, Swierdłowsk, Petersburg, Nowosybirsk i Czelabińsk). Uzbekistan posiada również połączenie kolejowe z Afganistanem i Tadżykistanem. Pomiędzy głównymi miastami kraju (Chiwa, Buchara, Samarkanda i Taszkent) funkcjonuje szybka kolej oparta na pociągach Afrosiab (Talgo 250).
Możliwy jest zakup biletów kolejowych on-line na stronie https://e-ticket.railway.uz/lang-ru/index.html
Więcej informacji o towarowym transporcie kolejowym https://e-nakl.railway.uz/
Obowiązek wizowy
Od 1 lutego 2019 wprowadzono ruch bezwizowy dla obywateli 45 państw w tym Polski. Ruch bezwizowy dotyczy pobytów turystycznych na okres do 30 dni. W przypadku planowania dłuższej obecności w Uzbekistanie niezbędne jest wyrobienie wizy biznesowej w Ambasadzie Uzbekistanu w Warszawie.
Przy przekraczaniu granicy nie ma wymogu okazania biletu powrotnego ani określonej kwoty na każdy dzień pobytu. Więcej informacji dotyczących wiz można również znaleźć na stronie MSZ Uzbekistanu: www.mfa.uz
Każda osoba wjeżdżająca do Uzbekistanu musi posiadać paszport ważny przynajmniej 6 miesięcy od daty wjazdu.
Po przyjeździe do Uzbekistanu należy się zameldować w nieprzekraczalnym terminie 3 dni. Jeżeli zostajemy na noc w hotelu, obsługa hotelu dokonuje rejestracji w naszym imieniu - należy jedynie każdorazowo poprosić o tzw. propiskę (dowód rejestracji). W przypadku pobytu u osoby prywatnej należy zarejestrować się w biurach rejestracji, tzw. OVIR. W przypadku, jeśli którąś z nocy spędziliśmy podróżując pociągiem lub autobusem, należy zachować bilet z datą i godziną podróży. Komplet dowodów rejestracji należy zachować i okazać przy wyjeździe z kraju. Brak którejkolwiek z propisek skutkuje poważnymi problemami natury administracyjno-finansowej przy opuszczaniu kraju.
Informacje celne dotyczące wjazdu i wyjazdu z kraju : https://www.uzairways.com/ru/tamozhennye-pravila
System administracyjny
Ustrój polityczny
W latach 1991-2016 władzę w Uzbekistanie sprawował Islom Karimow. Po śmierci I. Karimowa w sierpniu 2016 r. jego następcą został dotychczasowy premier Szawkat Mirzijojew (wybrany w wyborach powszechnych 4.12.2016 r.). Prezydent Sz. Mirzijojew po objęciu władzy zainicjował proces reform politycznych i gospodarczych oraz otworzył kraj na współpracę z partnerami w regionie Azji Centralnej oraz z Zachodem, w tym USA i UE. W marcu 2018 r. przyjęto nowe regulacje faktycznie znoszące cenzurę, natomiast w maju 2018 r. (bezpośrednio przed wizytą prezydenta Sz. Mirzijojewa w USA) zniesiono obowiązek pracy przymusowej (głównie przy zbiorach bawełny). Za kadencji nowego kierownictwa zadeklarowano większe otwarcie administracji na potrzeby obywateli, powołano wielu nowych przedstawicieli władz lokalnych wywodzących się z kręgów biznesowych.
W lutym 2017 r. prezydent Sz. Mirzijojew ogłosił szeroki program reform (Strategia Rozwoju Uzbekistanu na lata 2017-21), stanowiący próbę kompleksowego uzdrowienia sytuacji w państwie. Wg przyjętej Strategii, kluczową rolę ma odgrywać osiągnięcie stabilności makroekonomicznej i trwałego wzrostu gospodarczego. Nadrzędnym celem jest ponad dwukrotne zwiększenie PKB do roku 2030 (w stosunku do 2016 r.). Rozpoczęto również reformę wymiaru sprawiedliwości i podjęto działania na rzecz walki z korupcją. We wrześniu 2017 r. przystąpiono do reform gospodarczych: zdewaluowano kurs waluty (suma) i zadeklarowano gotowość do wprowadzenia pełnej wymienialności pieniądza. Do Uzbekistanu zaczęły powracać międzynarodowe instytucje finansowe (m.in. EBOR). Reformy Sz. Mirzijojewa zostały docenione przez brytyjski tygodnik „The Economist”, który ogłosił Uzbekistan „krajem roku 2019” – państwem najbardziej wyróżniającym się w skali świata pod względem doniosłości wprowadzanych zmian.
24 października 2021 r. odbyły się wybory prezydenckie, które wygrał urzędujący szef państwa, prezydent Sz. Mirzijojew, zdobywając 80,12% głosów, tj. 12 988 964 wyborców opowiedziało się za kandydatem Liberalno-Demokratycznej Partii Uzbekistanu. Tym samym Sz. Mirzijojew został wybrany na drugą kadencję na stanowisku prezydenta Uzbeskitanu. Drugie miejsce zajęła Maksuda Worisowa, kandydatka Narodowo Demokratycznej Partii UZ, na którą oddało swój głos 6,63%, tj. 1 075 016 wyborców. Kolejne miejsca zajęli: Aliszer Kadyrow, Demokratyczna Partia UZ „Milliy Tiklanish” (Narodowe Odrodzenie) – 5,48%, tj. 888 515 głosów; Narzułło Obłomurodow, Partia Ekologiczna – 4,14%, tj. 670 641 oraz Bachrom Abduchalimow, Partia Socjaldemokratyczna „Adolat” (Sprawiedliwość) – 3,39%, tj. 549 766 wyborców. Frekwencja na wyborach wyniosła 80,4%, tj. 16 212 343 uprawnionych wzięło udział w głosowaniu.
Władza ustawodawcza
„Olij Mażlis” (Najwyższe Zgromadzenie) - Parlament Uzbekistanu sklada się z dwóch izb – Izba Ustawodawcza (izba niższa), w której zasiada 150 deputowanych wybieranych na 5 letnią kadencję, w Senacie (izbie wyższej) zasiada 100 senatorów – 84 wybieranych w systemie pośrednim, a 16 mianowanych przez Prezydenta.
22 grudnia 2019 r. (I tura) i 5 stycznia 2020 r. (wybory uzupełniające) w Uzbekistanie odbyły się wybory do izby niższej parlamentu. W ich wyniku nie doszło do zmiany układu sił – trzema największymi ugrupowaniami pozostały rządząca Uzbekistańska Partia Liberalno-Demokratyczna (35% mandatów), Partia Demokratyczna „Millij Tiklanisz” (Odrodzenie Narodowe) (24%), a także Partia Socjaldemokratyczna „Adolat” (Sprawiedliwość) (16%). Frekwencja w pierwszej turze wyniosła 71,1%, natomiast w wyborach uzupełniających – 62,8%. Była to najniższa frekwencja w historii niepodległego Uzbekistanu
Władza wykonawcza
Władzę wykonawczą w Republice Uzbekistanu sprawuje Rada Ministrów na czele z premierem A. Aripowem. Z pełną struktura rządu oraz jego składem osobowym można się zapoznać na stronie internetowej Rady Ministrów RUz.
https://www.gov.uz/ru/organizations/kind/admin
Struktura administracji gospodarczej
Administracja gospodarcza Uzbekistanu skupiona jest w ramach odpowiednich komitetów i departamentów Ministerstwa Handlu Zagranicznego i Inwestycji, Ministerstwa Rozwoju Ekonomicznego i Walki z Ubóstwem, Ministerstwo Transportu, Ministerstwo Innowacyjnego Rozwoju, Ministerstwa Rolnictwa oraz Ministerstwa Energetyki. Funkcjonuje również kilka wyspecjalizowanych agencji państwowych odpowiadających za rozwój konkretnych branż lub politykę przyciągania inwestycji, w tym najważniejsze: Izba Przemysłowo-Handlowa, Komitet Rozwoju Przemysłu Farmaceutycznego oraz Komitet Weterynarii i Rozwoju Hodowli Zwierząt RUz. Departamenty ekonomiczne działają również we wszystkich miejskich i obwodowych hakimatach.
Sprawy celne i podatkowe regulują stosowne komitety.
Państwowy Komitet Celny: http://www.customs.uz/ru
Państwowy Komitet Podatkowy: https://soliq.uz/?lang=ru
Sądownictwo gospodarcze
Zgodnie z przyjętym “Kodeksem postepowania gospodarczego” z dnia 1 kwietnia 2018 sprawami gospodarczymi zajmują się sądy gospodarcze. W RUz funkcjonują dzielnicowe, rejonowe, miejskie oraz obwodowe sady gospodarcze. Również, kwestiami ekonomicznymi zajmuje się Izba Handlowo-Przemysłowa RUz , która ma filie we wszystkich miastach obwodowych oraz w Republice Karakalpakistan. Przy Izbie Handlowo-Przemysłowej RUz funkcjonuje Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy Handlowy.
Gospodarka
Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej
Według danych Państwowego Komitetu Statystycznego Uzbekistanu, w 2022 r. PKB wyniósł ok. 888,34 mld UZS $80 384 mld USD, tj. więcej 11,8 mld 5,7% w porównaniu z rokiem poprzednim. W przeliczeniu na jednego mieszkańca PKB stanowił ok. 2254 USD (wzrost o 3,5% w porównaniu z 2021 r.).
Państwowy Komitet Statystyczny podaje, że średnia miesięczna płaca w Uzbekistanie w 2022 r. wynosiła 3,89 mln UZS (ok. 340 USD). W porównaniu z rokiem 2021 oznacza to wzrost o 21,1%. Najwyższy poziom przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia zaobserwowano w działalności finansowej i ubezpieczeniowej - 10,8 mln UZS (ok. 949 USD), a najniższy w ochronie zdrowia i sektorze usług społecznych – 2,61mln UZS (ok. 229 USD). Tradycyjnie najwyższe zarobki były w stolicy, a także Obwodach Taszkenckim i Nawoińskim. Najmniej pracownicy zarabiali w Obwodach Samarkandskim, Fergańskim i Surchandarijskim.
Wg oficjalnych danych, inflacja w skali całego 2022 r. wyniosła 12,25%. W ciągu 12 miesięcy 2022 r. ceny artykułów spożywczych wzrosły o 15,6%, usług o 8,4%.
Poziom bezrobocia w Uzbekistanie w 2022 roku wyniósł 8,9%. Oznacza to, że stopa bezrobocia zmalała o 1,5% w stosunku do 2021 r. Jednocześnie 2,3 mln obywateli Uzbekistanu pracowało za granicą głównie w Rosji (1,5mln).
Handel zagraniczny
Według danych przedstawionych przez Urząd Danych Statystycznych Uzbekistanu w okresie styczeń-grudzień 2022 r. obroty handlu zagranicznego Uzbekistanu osiągnęły 50 mld USD, w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r. zwiększyło się o 7,83 mld USD (wzrost o 18,6%). Z całkowitego wolumenu obrotów handlu zagranicznego eksport wyniósł 19,31 mld USD (wzrost o 15,9% w porównaniu do stycznia-grudnia 2021 r.), Import 30,69 mld USD (wzrost o 20,4%).
Deficyt w handlu zagranicznym przekroczył 11,39 mld, czyli o 28,7% więcej niż w 2021 r. (-8,85 mld dolarów)
Eksport Uzbekistanu w okresie styczeń-grudzień 2022 r. wyniósł 19,31 mld USD, czyli o 10,6% więcej niż w analogicznym okresie 2019 r.
Eksport złota z Uzbekistanu, który w grudniu wyniósł 582,7 mln
W strukturze eksportu 79,5% zajmują towary, którymi są głównie wyroby przemysłowe (23,0%), artykuły spożywcze i bydło (8,4%), chemia (6,7%).
Eksport samochodów spadł do 355,9 mln dolarów (-6,9%), metali nieżelaznych – do 1,54 mld dolarów (-4,4%)
Eksport z wyłączeniem złota pod względem wartości wzrósł o 21,1% do 15,2 mld USD. Osiągnięto to głównie dzięki wzrostowi sprzedaży wyrobów tekstylnych o 8,6% – do 3,18 mld USD, warzyw i owoców – 1,15 mld USD (+19,7%), gazu – 910,9 mln USD (+25,4%), ropy i przetworów ropopochodnych — 168,1 mln USD (2,1-krotność) nawozy — 409,9 mln USD (+18,3%), zboże — 357,7 mln USD (+19,7%).
Eksport tekstyliów stanowił 16,5% w strukturze eksportu ogółem. Większość produkcji to nadal przędza i nici (44,4%), Eksport odzieży wynosi (29,2%). Geografia dostaw rozszerzyła się z 65 do 73 krajów.
Republika Uzbekistanu utrzymuje stosunki handlowe z 204 krajami świata. Największy wolumen obrotów handlu zagranicznego odnotowano z Federacją Rosyjską (18,6%), Chinami (17,8%), Kazachstanem (9,2%), Turcją (6,4%), Republiką Korei (4,7%), Kirgistanem (2,5%) i Niemcami (2,3%) . W ubiegłym roku eksport z Uzbekistanu do Polski wyniósł około 131,1 mln USD, czyli o ponad 43 mln USD więcej niż w 2021 roku (+58%), import - 213,0 mln USD (+41%), a łączne obroty handlowe wyniosły ok. 346 mln USD, co oznacza wzrost o 157% w porównaniu z 2021 r. Tym samym Polska weszła do grupy 20 największych partnerów gospodarczych Uzbekistanu.
Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym
W grudniu 2020 r. Uzbekistan uzyskał status obserwatora w Eurazjatyckiej Unii Gospodarczej. W powyższym kontekście należy zaznaczyć, że kraje EUG są naturalnymi partnerami handlowymi Uzbekistanu. Komunikacja i infrastruktura transportowa Uzbekistanu i państw EUG są głęboko zintegrowane i ściśle ze sobą powiązane. Uzbekistan zwraca uwagę na potrzebę wypracowania skoordynowanych stanowisk w zakresie transportu i tranzytu towarów, co pozwoli na pełniejsze wykorzystanie korytarzy transportowych oraz zwiększenie ich konkurencyjności. Wskazuje również na znaczenie ścisłej współpracy dot. zagadnień odnoszących się do migracji zarobkowej obywateli krajów Azji Centralnej w kontekście zmniejszenia bezrobocia oraz wychodzenia na przeciw rosnącym potrzebom gospodarek w zakresie wykwalifikowanych specjalistów. Uzbekistan opowiada się również za pełnym wykorzystaniem potencjału gospodarek państw EUG, pogłębianiem współpracy przemysłowej, usuwaniem barier w stosunkach handlowych oraz tworzeniem nowych rynków.
Uzbekistan współpracuje z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju w realizacji projektów z zakresu energetyki, mieszkalnictwa i usług komunalnych, ekologii oraz wspierania sektora prywatnego. Ponadto, EBOR wyraził gotowość udzielenia Uzbekistanowi kompleksowego wsparcia w celu przyśpieszenia reform sektora finansowo-bankowego i rynku kapitałowego oraz rozwijania przedsiębiorczości.
Uzbekistan rozwija również współpracę z Islamskim Bankiem Rozwoju odnośnie współfinansowania projektów infrastrukturalnych i socjalnych, w tym budowy i remontu dróg, przebudowy sieci wodociągowych, linii elektroenergetycznych, a także realizacji projektów w zakresie świadczenia usług dla ludności, w tym poprawy poziomu opieki medycznej.
Współpraca Uzbekistanu z UE
W kwietniu 2021 r. Uzbekistan uzyskał status beneficjenta GSP+, dający mu prawo do bezcłowego eksportu niektórych towarów na rynki UE. Było to możliwe dzięki temu, że kraj ten ratyfikował 27 kluczowych międzynarodowych konwencji w dziedzinie praw człowieka, standardów pracowniczych, ochrony środowiska oraz efektywnego zarządzania. Ponadto, w najbliższym czasie planowane jest podpisanie umowy o pogłębionym partnerstwie i współpracy między UE a Uzbekistanem. Trwają również rozmowy o przystąpieniu Uzbekistanu do Światowej Organizacji Handlu, co pozytywnie wpłynie na współpracę gospodarczą z UE. Unia Europejska popiera również projekty dot. współdziałania między państwami Azji Centralnej w dziedzinie transportu, energetyki, cyfryzacji, badań naukowych, innowacji, kultury, turystyki i innych.
Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych:
Wyszczególnienie |
Rok 2022 |
PKB |
80.38 mld USD |
PKB na jednego mieszkańca |
2 254 USD |
Tempo wzrostu PKB w procentach |
5,7 % |
Relacja całkowitego długu publicznego do PKB w procentach |
34,1% |
Stopa inflacji (indeks cen konsumpcyjnych CPI) w procentach |
12,25% |
Stopa bezrobocia w procentach |
8,9% |
Wartość obrotów handlu zagranicznego (w USD) |
50,1 mld USD |
Wartość eksportu (w USD) |
ok. 19,31 mld USD |
Wartość importu (w USD) |
ok. 30,67 mld USD |
Wartość obrotów handlu zagranicznego z Polską (w USD) |
346 mln USD |
Dwustronna współpraca gospodarcza
Gospodarcze umowy dwustronne
Najważniejsze rządowe gospodarcze umowy dwustronne:
- Umowa między Rządem RP a Rządem Rep. Uzbekistanu o współpracy gospodarczej
- Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Uzbekistanu o międzynarodowych przewozach drogowych.
- Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Uzbekistanu o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych.
- Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Uzbekistanu w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku.
- Umowa między RP a Republiką Uzbekistanu o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji.
Dwustronna wymiana handlowa
Obroty dwustronne Polski i Uzbekistanu wyniosły w 2020 r. 240,0 mln USD (wzrost o +2,6% w porównaniu z 2019 r.), w tym polski eksport 168,1 mln USD (spadek o -6,9%), polski import 71,9 mln USD (wzrost o +34,8%). W strukturze polskiego eksportu do Uzbekistanu przeważają maszyny i urządzenia, wyroby chemiczne oraz artykuły rolno-spożywcze. W strukturze polskiego importu z Uzbekistanu przeważają wyroby przemysłu lekkiego oraz wyroby przemysłu chemicznego.
Wzajemne inwestycje
Polskie inwestycje bezpośrednie w Uzbekistanie są znikome i stanowią niewielki odsetek ogółu bezpośrednich inwestycji zagranicznych lokowanych w tym kraju.
Przewodnik dla osób chcących zainwestować w Uzbekistanie można znaleźć na stronie https://www.mift.uz/en/investp
Dostęp do rynku
Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług
Na poprawę dostępu do uzbekistańskiego rynku dla polskich towarów i usług powinno wpływać wejście w życie nowej Umowy o Pogłębionym Partnerstwie z Unią Europejską (EPCA) negocjowanej obecnie przez obie strony. Uzbekistan aktywnie stara się o wstąpienie do organizacji WTO, co również wpłynie pozytywnie na dostęp do rynku towarów i usług dla szerszego grona zainteresowanych krajów. Ma to służyć dywersyfikacji kontaktów handlowych Uzbekistanu i budować zaufanie.
W tym celu Uzbekistan stosuje szereg instrumentów obliczonych na zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej i stara się zachęcać zagranicznych inwestorów oferując im pomoc, doradztwo oraz często ulgi podatkowe.
Informacje szczegółowe o stawkach celnych można znaleźć na stronie
Obniżenie stawki VAT na towary od 1 października 2019 r.
Podatek VAT od towarów i usług został wprowadzony 1 stycznia 2019 roku i wywołał olbrzymie zamieszanie w Uzbekistanie. Spowodował lawinowy wzrost cen i zamieszanie związane ze sposobem jego ukazywania na rachunkach, stawkami oraz rozliczeniami. Doprowadziło to do problemów z dostawą towarów do sklepów i produktami importowanymi.
Zgodnie z dekretem Prezydenta RU z 25 września 2019 roku stawka podatku VAT ulega zmniejszeniu do 15 % od 1 października 2019 r.
Zgodnie z komentarzami Ministerstwa Finansów ma to zniechęcić firmy do przechodzenia w cień i unikania płacenia podatków. Spowoduje to jednak zmniejszenie planowanych wpływów budżetowych w przyszłym roku na 10 trylionów sum (ok 2 % PKB). Jak ujawniono, liczba podmiotów płacących VAT wzrosła od początku roku z 7tys do 35 tys., co dwukrotnie przewyższyło prognozy MF.
Lista produktów o zerowych stawkach
Nr. |
Kod HS |
Nazwa produktu |
Stawka celna (w% wartości celnej towarów) przed dekretem |
1. |
0207 |
Mięso i podroby jadalne z drobiu wymienione w pozycji 0105, świeże, schłodzone lub zamrożone |
10 |
2. |
0301−0305 |
Ryba |
5 |
3. |
0402 0405 0407 |
Mleko i śmietana, zagęszczone lub z dodatkiem cukru lub innych substancji słodzących; Masło i inne tłuszcze oraz oleje wykonane z mleka; pasty mleczne; Jajka w skorupkach, świeże, w puszkach lub gotowane |
15
|
4. |
0703
0706
070700 |
Cebula, szalotka, czosnek, pory i inne warzywa cebulowe, świeże lub schłodzone; Marchew, rzepa, burak, korzeń selera, rzodkiewka i inne podobne jadalne rośliny okopowe, świeże lub schłodzone; Ogórki i korniszony, świeże lub schłodzone |
20 |
5 |
0708
0713 |
Rośliny strączkowe, obrane lub nie, świeże lub schłodzone; Suszone rośliny strączkowe, obrane lub nieobrane, posiekane lub nie. |
20 |
6 |
110100
1104 |
Mąka pszenna lub pszenno-żytnia; Ziarna zbóż przetwarzane w inny sposób (na przykład łuskane, miażdżone, przetwarzane w płatki, podarte, siekane lub kruszone), z wyjątkiem ryżu objętego pozycją 1006; zarodki ziaren zbóż, całe, miażdżone, płatkowane lub mielone |
10 |
7 |
1512 1512 |
Olej słonecznikowy, z krokosza barwierskiego lub z nasion bawełny i ich frakcje, nierafinowane lub rafinowane, ale bez zmiany składu chemicznego |
5 |
8 |
170199 |
Cukier biały i inny |
20 |
9 |
1902 |
Makaron, poddane lub nie obróbce termicznej, z nadzieniem lub bez (mięso lub inne produkty); inaczej przygotowane lub nieprzygotowane, takie jak spaghetti, makaron, makaron, lasagne, pierogi, ravioli, cannelloni kuskus. |
15, ale nie mniej niż 0,10 USD / kg |
10 |
210210 310 0, 2102103900 |
Drożdże piekarnicze |
20, ale nie mniej niż 0,50 USD / kg |
11 |
3005 |
Wata, gaza, bandaże i podobne produkty (na przykład opatrunki, plastry samoprzylepne, okłady), impregnowane lub pokryte substancjami farmaceutycznymi lub pakowane w postaci detaliczne lub opakowania przeznaczone do stosowania w medycynie, chirurgii, stomatologii |
30 |
12 |
3306 |
Produkty do higieny jamy ustnej lub zębów, w tym proszki do mocowania i pasty do protez dentystycznych; nić dentystyczna używana do czyszczenia przestrzeni międzyzębowych (jedwab dentystyczny), pakowana indywidualnie do sprzedaży detalicznej. |
20 |
13 |
3401
3402 |
Mydło; powierzchniowo czynne substancje organiczne i środki stosowane jako mydło, w postaci kostek, grudek lub w formie wyrobów formowanych, zawierające lub niezawierające mydło; powierzchniowo czynne substancje organiczne i środki do mycia skóry w postaci płynów lub kremów i pakowane do sprzedaży detalicznej, zawierające mydło lub niezawierające; Organiczne substancje powierzchniowo czynne (z wyjątkiem mydła); środki powierzchniowo czynne, detergenty (włączając detergenty pomocnicze) i środki czyszczące, zawierające lub nie zawierające mydło (z wyjątkiem produktów objętych pozycją 3401) |
20, ale nie mniej niż 0,50 USD / kg |
14 |
340600000 |
Świece, cienkie świece woskowe i podobne produkty. |
15 |
15 |
3605000000 |
Zapałki inne niż produkty pirotechniczne objęte pozycją 3604. |
15, ale nie mniej niż 0,20 $ / kg |
16 |
4015110000, 4015190000 |
Rękawiczki, mitenki i rękawice z jednym palcem z gumy wulkanizowanej. |
10 |
17 |
480300
4818 |
Papierowe serwetki toaletowe lub serwetki na twarz, ręczniki i inne rodzaje papieru do celów domowych lub sanitarno-higienicznych, wełna celulozowa i płótno z włókien celulozowych, krepowane lub nie, faliste lub nie, wytłaczane lub nie wytłaczane, perforowane lub nieperforowane, malowane lub niepomalowane powierzchnia zadrukowana lub niezadrukowana, w zwojach lub arkuszach; Papier toaletowy i podobny papier, wata celulozowa lub arkusz włókien celulozowych do celów domowych lub sanitarnych, w zwojach o szerokości nieprzekraczającej 36 cm lub pocięte do wymiaru lub kształtu; chusteczki do nosa, chusteczki kosmetyczne, ręczniki, obrusy, serwetki, prześcieradła i podobne artykuły o przeznaczeniu domowym, sanitarno-higienicznym lub medycznym, artykuły odzieżowe i dodatki odzieżowe, z masy papierniczej, papieru, wełny celulozowej lub tkaniny z włókien celulozowych. |
10 |
18 |
5603 |
Nietkane materiały włókninowe, impregnowane lub nie, powlekane lub niepowlekane, powielane lub niepowielane. |
5 |
19 |
9019200000 |
Aparatura do terapii ozonem, tlenem i aerozolem, sztucznego oddychania lub aparatura do oddychania innego terapeutycznego typu. |
5 |
20 |
961900 |
Kobiece podpaski higieniczne i tampony, pieluchy dziecięce i pieluchy oraz podobne produkty, z dowolnego materiału. |
10, ale nie mniej niż 0,50 USD / kg |
Dostęp do rynku pracy
Zasady zatrudnienia pracowników reguluje w Uzbekistanie Kodeks pracy. Przepisy te odnoszą się też do pracowników zagranicznych zatrudnionych na umowę o pracę, w tym także w podmiotach gospodarczych z udziałem lub będących własnością zagranicznej osoby prawnej lub fizycznej.
Praca dla cudzoziemca
Cudzoziemiec, który chce podjąć pracę w Uzbekistanie, musi legitymować się „Potwierdzeniem prawa do pracy" ("Confirmation for the Employment"), które wydaje Agencja ds. Zewnętrznej Migracji Zarobkowej.
Cały proces opisany jest w Rozporządzeniu Rady Ministrów RUz № 244 „O uchwale przyjęcia przepisów w sprawie procedury przyciągnięcia i wykorzystania zagranicznej siły roboczej w RUz” z dnia 25 marca 2019r.
Nabywanie i wynajem nieruchomości
Dostęp do rynku nieruchomości obywateli obcych krajów jest regulowana Rozporządzeniem Rady Ministrów RUz №92 z dnia 27 lutego 1999 r. „O uporządkowaniu nabycia nieruchomości przez obcokrajowców oraz osób bez obywatelstwa”.
https://www.lex.uz/acts/269963
Dodatkowo, zgodnie z Dekretem Prezydenta RUz № УП-5611 z dnia 5 stycznia 2019 roku
„O dodatkowych środkach w celu przyspieszenia rozwoju turystyki w RUz” obce obywateli 109 państw będą mogli uzyskać pozwolenie na pobyt przy nabyciu nieruchomości za określoną kwotę na terytorium Uzbekistanu.
https://lex.uz/ru/docs/4143186
W Uzbekistanie nie ma większego problemu z wynajmem lokali biurowych i mieszkań Trwa „boom” budowlany i w wielu częściach miasta powstają nowoczesne budynki biurowe i mieszkalne. Agencje pośredniczące w wynajmie nieruchomości pobierają zazwyczaj prowizję w wysokości 50-100% miesięcznego czynszu.
System zamówień publicznych
W Uzbekistanie przy realizacji zamówień publicznych stosowane są przetargi. W przetargach mogą uczestniczyć osoby prawne (krajowe i zagraniczne) niezależnie od formy własności, spełniające określone wymogi oraz posiadające odpowiednie kwalifikacje i doświadczenie. W większości przypadków przetargi poprzedzone są wstępną procedurą kwalifikacyjną mającą na celu wyłonienie ew. oferentów. Informacje Informację o przetargach organizowanych w Uzbekistanie można uzyskać na stronach internetowych: http://www.chamber.uz/en/tenders/uzbekistan , http://www.tenderweek.com
Różnice kulturowe w kontaktach biznesowych
Zasady prowadzenia biznesu podobne jak w innych państwach WNP. Należy brać pod uwagę duże przywiązanie Uzbeków do tradycji.
Przydatne kontakty i linki
- Informacje o cłach: http://www.customs.uz/ru
- Informacje o podatkach : https://soliq.uz/?lang=ru
- Informacje prawne: www.norma.uz, www.lex.uz
- Przewodnik dla osób chcących zainwestować w Uzbekistanie https://www.mift.uz/en/investp
- Dane statystyczne https://stat.uz/ru/
- Informacje walutowe oraz aktualny kurs https://cbu.uz/ru/
- Stronie internetowa Rady Ministrów RUz https://www.gov.uz/ru/organizations/kind/admin
- Izba Przemysłowo- Handlowa http://www.chamber.uz/
- Informacje o przetargach http://www.tenderweek.com
Data aktualizacji: grudzień 2023 r.