Aspekty społeczne to kwestie, jakie ze względu na realizację szczególnych potrzeb społecznych, mogą być uwzględniane na poszczególnych etapach procesu udzielenia zamówienia publicznego - poczynając od możliwości istniejących przy definiowaniu przedmiotu zamówienia, możliwości zastrzeżenia zamówienia dla określonych podmiotów, poprzez elementy społeczne, jakie mogą być brane pod uwagę przy określaniu podmiotowych kryteriów dyskwalifikacji oferentów oraz kryteriów zdolności technicznej, definiowaniu kryteriów oceny ofert czy badaniu ofert pod względem rażąco niskiej ceny, aż po uwzględnianie wymagań społecznych w warunkach realizacji zamówienia.

Przyjmuje się, że klauzule społeczne są pojęciem węższym od aspektów społecznych. Co do zasady pojęcie to obejmuje klauzule zawarte w dokumentacji zamówienia, a następnie przeniesione na zapisy umowy o zamówienie publiczne, określające szczególne wymogi o charakterze społecznym odnoszące się do realizacji zamówienia. W tym kontekście do klauzul społecznych zalicza się przede wszystkim rozwiązanie przewidziane w art. 96 ustawy Pzp, które umożliwia zamawiającemu określenie wymagań związanych z realizacją zamówienia, które mogą obejmować m.in. aspekty gospodarcze, środowiskowe, społeczne, związane z innowacyjnością lub zatrudnieniem, w szczególności dotyczące zatrudnienia osób bezrobotnych, młodocianych, niepełnosprawnych, osób poszukujących pracy, niepozostających w zatrudnieniu lub niewykonujących innej pracy zarobkowej, osób do 30. roku życia oraz po ukończeniu 50. roku życia, osób posiadających status osoby poszukującej pracy, bez zatrudnienia, osób usamodzielnianych oraz innych, o których mowa w ustawie o zatrudnieniu socjalnym. Do klauzul społecznych zalicza się także wymóg zatrudnienia na podstawie stosunku pracy osób zaangażowanych w realizację zamówienia, przewidziany w art. 95 ustawy Pzp.

W Polsce za klauzule społeczne uznaje się także tzw. zamówienia zastrzeżone, o których mowa w art. 94 ustawy oraz zamówienia zastrzeżone przewidziane w ramach specjalnego reżimu udzielania zamówień na usługi społeczne i inne szczególne usługi, udzielane na podstawie art. 361 ustawy Pzp.

Poniższe wzorcowe klauzule społeczne uwzględniają przepisy ustawy Prawo zamówień publicznych z 29 stycznia 2004 r. (Dz. U. z 2019 r., poz. 1843), obowiązujące do 31 grudnia 2020 r. Chcąc zastosować  podane przykładowe zapisy dokumentacji, zamawiający powinni w każdym przypadku dostosować je zarówno do specyfiki danego zamówienia, jak również do nowego stanu prawnego tj. ustawy Prawo zamówień publicznych z dnia 11 września 2019 r. (Dz. U. z 2019 r. poz. 2019 z późn. zm.).

Klauzula dotycząca zatrudnienia na podstawie umowy o pracę – realizacja art. 29 ust. 3a oraz art. 36 ust. 2 pkt 8a ustawy Pzp

Klauzula dot. zatrudnienia do realizacji zamówienia osób, o których mowa w art. 29 ust. 4 pkt 1 - 4  ustawy Pzp