Ustawa o zamówieniach publicznych
Potrzeba opracowania i przyjęcia regulacji określającej zasady wydatkowania środków publicznych pojawiła się już w 1991 r., kiedy to rozpoczęto prace nad przygotowaniem projektu ustawy o zamówieniach publicznych. Miała to być całkiem nowa regulacja zgodna z normami międzynarodowymi oraz uwzględniająca potrzeby zmieniającej się polskiej gospodarki.
Ustawa o zamówieniach publicznych została uchwalona 10 czerwca 1994 r. i zaczęła obowiązywać od 1 stycznia 1995 r.
Tym samym został w Polsce wprowadzony system zamówień publicznych.
Od tego momentu system zamówień publicznych ulegał licznym modyfikacjom, był rozbudowywany i umacniany. Zmiany te wynikały z konieczności dostosowania przepisów do nowych warunków społecznych i gospodarczych, a także do zmian zachodzących w Unii Europejskiej.
Ustawa regulowała zasady wydatkowania środków publicznych i objęła swoim zakresem wydatkowanie wszystkich publicznych pieniędzy począwszy od przysłowiowej złotówki. Rozluźnienia tego rygoryzmu dokonano dopiero nowelizacją z 1995 r. wprowadzając przesłankę stosowania trybu zamówienia z wolnej ręki, jeżeli wartość zamówienia nie przekraczała kwoty 1.000 ECU.
Obowiązek stosowania ustawy powstawał, gdy zachodziły jednocześnie trzy przesłanki: zamówienie było udzielane przez podmiot wskazany w ustawie, podczas realizacji zamówienia wydatkowano środki publiczne oraz przedmiotem zamówienia były dostawy, usługi lub roboty budowlane.
Najbardziej znaczące nowelizacje dokonane zostały w latach: 1997, 1999, 2000, 2001, 2002, 2003. Kolejne nowelizacje uszczegóławiały przebieg postępowania, konkretyzowały wymagania, stanowiły o nowych prawach i obowiązkach stron, zmierzając do ustalenia właściwych proporcji w prawach i obowiązkach stron – zamawiającego i wykonawcy.
Szczególnym dla systemu prawnego zamówień publicznych był rok 2001. Dwie duże nowelizacje – projekt rządowy i projekt poselski wprowadziły ważne dla systemu zamówień publicznych uregulowania. W tym czasie wyeliminowano możliwość stosowania kryteriów podmiotowych przy ocenie ofert, wprowadzono obowiązek publikacji ogłoszeń o przetargach na stronach internetowych oraz wprowadzono dolny próg stosowania ustawy od 3.000 Euro. Zwiększono kwotę progową z 20 000 do 30 000 Euro, wprowadzono zapisy dotyczące komisji przetargowej oraz instytucję skargi do sądu okręgowego na wyrok arbitrów. Wtedy też ustanowiono przepisy będące podstawą zamówień sektorowych.
Konsekwentnie w kolejnych nowelizacjach poszerzaniu podlegała jedna z najistotniejszych zasad obowiązujących przy udzielaniu zamówień - jawność postępowania. Od jawności protokołu, poprzez jawność ofert aż po jawność umów w sprawach zamówień.
Warto dodać, że regulacja z 2002 r. wprowadziła dolną kwotę progową stosowania ustawy wynoszącą 6 000 Euro.
Zmiany przepisów ustawowych nie pozostawały bez wpływu na relacje miedzy zamawiającym a wykonawcą. Rynek, na którym dominował zamawiający ewaluował w kierunku wyrównania pozycji stron postępowania. Szczególny widoczne jest to w kontekście możliwości obserwowania działań podejmowanych przez zamawiającego i wnoszenia środków ochrony prawnej.
Materiały
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 25 kwietnia 2002 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o zamówieniach publicznychUstawa_z_2001_roku_tekst_jednolity.pdf 4.51MB