Polska na Węgrzech

Odzyskanie niepodległości było procesem stopniowym, przeplatanym okresami konspiracji i walki zbrojnej, emigracji i przymusowej wywózki, masowych prześladowań i tragedii jednostki. Historycznym okresom i losom Narodu towarzyszyły różne, mniej lub bardziej rozpowszechnione pieśni związane z poszczególnymi etapami na drodze do wolnej Ojczyzny. Niektóre z nich towarzyszyły bezpośrednio naszym przodkom, inne powstały jako upamiętnienie ich walki, niewoli i tułaczki.

Wspólnie śpiewając pieśni odpowiadające poszczególnym etapom walki zbrojnej, okresom konspiracji i czasom martyrologii zebrani wspominali koleje polskiego losu. Marszowi do niepodległości przez historyczne epoki towarzyszyły powtarzające się wywózki na Syberię i przesiedlenia. Symboliczny jest „Hymn Sybiraków”, który mówiąc o żołnierzach, powstańcach i ludności cywilnej, elicie narodu, całych pokoleniach zsyłanych na Syberię czy to przez carat czy komunizm przywołuje pamięć o nich wszystkich.

W okresie I wojny światowej ponownie odżyła nadzieja na odzyskanie niepodległej Ojczyzny. Polacy znówruszyli do walki. Również wtedy powstawały pieśni i piosenki, które towarzyszyły żołnierzowi. Muzycznym symbolem stała się pieśń związana z polskimi Legionami z okresu I wojny światowej – „My, Pierwsza Brygada”.

Czasy niepodległej II Rzeczypospolitej to również czasy żywej pamięci o trudach walki oraz uznanie dla Wojska Polskiego. Do najpopularniejszych wtedy piosenek należały odśpiewane „Szara piechota” i „Rozkwitały pąki białych róż” .

Tragedię Ojczyzny w czasie II wojny światowej, uczucia i działania Polaków oddają m.in. „Modlitwa obozowa” i „Idą leśni”. Do okresu walk z okupacją sowiecką nawiązano natomiast pieśnią partyzancką jednego z oddziałów Żołnierzy Niezłomnych, którym dowodził Hieronim Dekutowski „Zapora” – „Marsz oddziału Zapory”.

Wygasały walki zbrojne, rozpoczął się okres oporu cywilnego, obywatelskiej walki z narzuconym systemem. Postawę społeczeństwa oddawała m.in. piosenka „Nie chcemy komuny”. Ostatnie lata oporu społeczeństwa i odniesienie do morderstwa ks. Jerzego Popiełuszki zawiera pieśń „Ojczyzno ma”.

Wspólne śpiew zakończyła pieśń przypominająca setki tysięcy Polaków, całe pokolenia, które zmuszone były opuścić Ojczyznę, zostały przesiedlone lub wywiezione, uciekały przed zaborcą czy też okupacją niemiecką i sowiecką lub też musiały emigrować „za chlebem”. „Marsz Polonii” to wspomnienie tych wszystkich Rodaków, których los rozrzucił po całym świecie, tych którzy już tam się urodzili, ale których korzenie wiążą z tradycją, wiarą, kulturą i historią kraju przodków.

Wraz z ambasadorem Sebastianem Kęciekiem oraz polskimi dyplomatami śpiewali rodacy reprezentujący przekrój społeczności polskiej i polonijnej na Węgrzech. Obecni byli m.in. działacze polonijni pokolenia, dzięki któremu powstały polskie struktury i przetrwała polskość na Węgrzech, rzecznik narodowości polskiej przy Zgromadzeniu Krajowym Węgier Ewa Słaba-Rónayné, przewodnicząca Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego Maria Felföldi, proboszcz Polskiej Parafii Personalnej w Budapeszcie ks. Krzysztof Grzelak, przedstawiciele wszystkich polonijnych pokoleń, polscy studenci uczący się na węgierskich uniwersytetach w ramach programu Erasumus, pracownicy międzynarodowych firm, studiujący w Budapeszcie podchorążowie Wojska Polskiego oraz przedstawiciele Polonii z Budapesztu, Győr, Egeru i Székesfehérvár.

Wieczór zorganizowany przy współpracy i pomocy Stowarzyszenia Polonia Nova poprowadzili Justyna Michalska-Potys oraz artysta pianista Pál Mezei.