Prawa obywateli państw członkowskich UE w Wielkiej Brytanii po brexicie
Każdy obywatel UE mieszkający na stałe w Wielkiej Brytanii, będzie musiał zarejestrować się w systemie elektronicznym i uzyskać tzw. status osoby osiedlonej (settled status). Ten obowiązek dotyczy wszystkich osób, które nie są obywatelami brytyjskimi, niezależnie od posiadanego obecnie statusu (czyli również rezydentów).
Negocjacje Wielkiej Brytanii z Unią Europejską zakończyły się ostatecznie 19 października 2019 r. politycznym zatwierdzeniem przez obie strony Umowy wyjścia.
PAMIĘTAJ! Poniższe informacje opierają się na Umowie oraz wyjaśnieniach Home Office.
- System legalizacji pobytu przeznaczony dla wszystkich grup użytkowników został uruchomiony w marcu 2019 r. Termin na rejestrację zakończył się z końcem czerwca 2021 r., ale w niektórych, wyjątkowych przypadkach, można rejestrować się także po 1 lipca 2021 r. Wytyczne w tej sprawie są dostępne na stronach brytyjskiego rządu.
- Wniosek w systemie osiedleńczym mogą złożyć tylko osoby, które osiedliły się w Wielkiej Brytanii przed 31 grudnia 2020 r.
- System jest zarządzany przez brytyjskie ministerstwo spraw wewnętrznych (Home Office). Ambasady państw Unii Europejskiej (w tym Polski) nie są włączone w ten proces.
- Warunkiem otrzymania nowego statusu (settled status) jest posiadanie co najmniej 5-letniego okresu pobytu w Wielkiej Brytanii w momencie złożenia wniosku.
- Status tymczasowy (pre-settled status) zostanie przyznany wszystkim tym, którzy przebywają w Wielkiej Brytanii krócej niż 5 lat. Po osiągnięciu wymaganych 5 lat konieczne będzie ponowne przejście rejestracji celem uzyskania stałego statusu osiedlonego.
- Złożenie odpowiedniego wniosku jest bezpłatne.
- Obywatele UE, którzy przed wyjściem UK z UE uzyskali status stałego rezydenta (i otrzymali Permanent Residence Card), także muszą zarejestrować się w systemie.
- Brytyjski rząd zapowiada, że obywatele UE, którzy rozpoczęli studia w Wielkiej Brytanii przed wyjściem z UE, będą objęci dotychczasowymi zasadami, również w kwestii czesnego.
- Jeżeli uzyskacie Państwo status osoby osiedlonej, zachowacie większość obecnych praw (m.in. możliwość pracy bez konieczności zezwolenia, dostęp do świadczeń społecznych, nauki, prowadzenia działalności gospodarczej). Swoje prawa zachowają także te osoby, które będą musiały zaczekać do osiągnięcia 5 lat pobytu, żeby złożyć wniosek o status osoby osiedlonej.
Dodatkowe źródła informacji:
Brytyjskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych uruchomiło stronę internetową z informacjami dla obywateli UE w związku z brexitem (osoby zainteresowane otrzymywaniem aktualnych informacji mogą zarejestrować tam swój adres email).
Informacje i wytyczne na temat systemu osiedleńczego są również dostępne w języku polskim na brytyjskiej stronie rządowej.
Komisja Europejska prowadzi stronę, na której można uzyskać więcej informacji nt. brexitu.
Ministerstwo Przedsiębiorczości i Technologii przygotowało specjalną stronę internetową z informacjami dla polskich przedsiębiorców: www.brexit.gov.pl.
Burmistrz Londynu uruchomił specjalny serwis informacyjny, także w języku polskim.
Dowiedz się więcej o tym, jakie będą Twoje prawa po brexicie i jak zadbać o swój status z poniższego filmu.