Uproszczony przegląd etapów edukacyjnych w Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania nie ma jednolitego systemu edukacji. Każda jednostka terytorialna – Anglia, Walia, Szkocja i Irlandia Północna – posiada własne systemy edukacyjne oraz unikalne ramy kwalifikacji. Chociaż systemy edukacyjne Anglii, Walii i Irlandii Północnej są do siebie stosunkowo podobne, system szkocki różni się od nich w kilku istotnych aspektach, dlatego w niniejszym Informatorze przeznaczono osobną sekcję dla szkockiego systemu edukacyjnego oraz tamtejszej sytuacji egzaminacyjnej.

Aby sprawdzić zbiorczy przekrój systemów edukacji na Wyspach, należy zobaczyć wykres sporządzony przez Ecctis pod zakładką Ścieżki edukacyjne (ang. Educational pathways).

Brytyjskie egzaminy na poziomie GCSE w Wielkiej Brytanii (tj. w Anglii, Walii i Irlandii Północnej) są zdawane zazwyczaj pod koniec obowiązkowej nauki szkolnej, czyli około 16. roku życia.

Anglia i Walia

System edukacji podzielony jest na pięć głównych etapów a każdy etap nosi nazwę ,,key stage’’:

ETAP I – KEY STAGE 1 – (Y1-Y2) – dla dzieci między 5. a 7. rokiem życia (obejmujący klasę pierwszą oraz drugą szkoły podstawowej);
ETAP II – KEY STAGE 2 – (Y3-Y6) – dla dzieci między 7. a 11. rokiem życia (obejmujący klasy od trzeciej do szóstej szkoły podstawowej);
ETAP III – KEY STAGE 3 – (Y7-Y9) – dla młodzieży między 11. a 14. rokiem życia (obejmujący klasy od siódmej do dziewiątej szkoły ponadpodstawowej);
ETAP IV – KEY STAGE 4 – (Y10-Y11) – dla młodzieży między 14. a 16. rokiem życia (obejmujący klasę dziesiątą oraz jedenastą szkoły ponadpodstawowej) – to czas, gdy większość młodzieży podchodzi do egzaminów na poziomie GCSE;
ETAP V – KEY STAGE 5 – dla młodzieży między 16. a 18. rokiem życia – w tym czasie część osób pozostających w systemie edukacji brytyjskiej szykuje się do matur, czyli egzaminów na poziomie A-level.

Instytucją odpowiedzialną za przypisywanie kwalifikacji do odpowiednich poziomów w Anglii jest Ofqual.

Instytucją odpowiedzialną za przypisywanie kwalifikacji do odpowiednich poziomów w Walii jest Qualifications Wales.

Irlandia Północna

ETAP WSTĘPNY – FOUNDATION STAGE – (Y1-Y2) – dla dzieci między 4. a 6. rokiem życia (obejmujący klasę pierwszą oraz drugą szkoły podstawowej);
ETAP I – KEY STAGE 1 – (Y3-Y4) – dla dzieci między 6. a 8. rokiem życia (obejmujący klasę trzecią oraz czwartą szkoły podstawowej);
ETAP II – KEY STAGE 2 – (Y5-Y7) – dla dzieci między 8. a 11. rokiem życia (obejmujący klasy od piątej do siódmej szkoły podstawowej);
ETAP III – KEY STAGE 3 – (Y8-Y10) – dla młodzieży między 11. a 14. rokiem życia (obejmujący klasy od ósmej do dziesiątej szkoły ponadpodstawowej);
ETAP IV – KEY STAGE 4 – (Y11-Y12) – dla młodzieży między 14. a 16. rokiem życia (obejmujący klasę jedenastą oraz dwunastą szkoły ponadpodstawowej) – to czas, gdy większość młodzieży podchodzi do egzaminów na poziomie GCSE;
ETAP V – POST-16 – dla młodzieży po 16. roku życia – w tym czasie część osób pozostających w systemie edukacji brytyjskiej szykuje się do matur, czyli egzaminów na poziomie A-level.

Instytucją odpowiedzialną za przypisywanie kwalifikacji do odpowiednich poziomów w Irlandii Północnej jest Council for the Curriculum, Examinations and Assessment.

Szkocja

System edukacji w Szkocji różni się od systemu w Anglii i Walii oraz Irlandii Północnej i jest odrębny i niezależny. Ustawa z 1998 roku dała bowiem szkockiemu Parlamentowi pełną kontrolę nad szkolnictwem (dewolucja).

Poniżej znajduje się uproszczony przegląd szkockiej edukacji prowadzącej do poziomu GCSE.

ETAP WSTĘPNY – EARLY LEVEL CHILDCARE – (ELC-P1) – dla dzieci między 3. a 5. rokiem życia (obejmujący nauczanie przedszkolne oraz pierwszą klasę szkoły podstawowej);
ETAP I – FIRST LEVEL – (P2-P4) – dla dzieci między 5. a 8. rokiem życia (obejmujący klasy od drugiej do czwartej szkoły podstawowej);
ETAP II – SECOND LEVEL – (P5-P7) – dla dzieci między 9. a 12. rokiem życia (obejmujący klasy od piątej do siódmej szkoły podstawowej);
ETAP III – THIRD LEVEL – (S1-S3) – dla młodzieży między 121. a 15. rokiem życia (obejmujący klasy od pierwszej do trzeciej szkoły ponadpodstawowej);
ETAP IV – SENIOR PHRASE – (S4-S6) – dla młodzieży między 154. a 18. rokiem życia (obejmujący klasy od czwartej do szóstej szkoły ponadpodstawowej); W tym okresie młodzież przygotowuje się do egzaminów na poziomie National 4/5, Higher oraz Advanced Higher.

Instytucją odpowiedzialną za przypisywanie kwalifikacji do odpowiednich poziomów w Szkocji jest Scottish Qualification Authority.

W Szkocji nie ma bezpośredniego odpowiednika egzaminu z języka polskiego jako obcego na poziomie GCSE. Uczniowie szkockich szkół mogą jednak między klasami S3 a S6 przystępować do egzaminu The Modern Languages for Life and Work Award na poziomie SCQF 4, aby uzyskać kwalifikację potwierdzającą znajomość języka polskiego.
Ta kwalifikacja plasuje się niżej niż GCSE pod względem poziomu wymagań egzaminacyjnych oraz uzyskanych uprawnień.

Dlatego część młodzieży uczęszczającej do polskich szkół sobotnich w Szkocji decyduje się na przystąpienie do egzaminów GCSE z języka polskiego oferowanych przez angielską komisję egzaminacyjną AQA (zob. 2.1). Przygotowania do tych egzaminów często rozpoczynają się już w ostatnich klasach szkoły podstawowej, a do samych egzaminów uczniowie najczęściej podchodzą między klasami S1 a S6.

Aktualnie trwają intensywne prace nad kwestiami dotyczącymi centrów egzaminacyjnych, w których można zdawać egzaminy z języka polskiego na poziomie GCSE. Środowiska edukacyjne Polonii szkockiej aktywnie działają na rzecz zwiększenia dostępności tych egzaminów dla osób uczących się języka polskiego. Celem tych działań jest umożliwienie większej liczbie osób przystąpienia do egzaminów i uzyskania kwalifikacji w języku polskim.