Polska w Wielkiej Brytanii

Prochy Władysława Raczkiewicza, Augusta Zaleskiego i Stanisława Ostrowskiego, które znajdują się na cmentarzu w Newark, zostaną sprowadzone do Warszawy w ramach inicjatywy utworzenia tam mauzoleum Prezydentów RP na Uchodźstwie.

Uroczystości w Newark rozpoczęły się złożeniem wieńców na cmentarzu, po którym odbyła się msza żałobna w kościele św. Marii Magdaleny oraz uroczystość w ratuszu miasta, po czym prochy prezydentów wyruszyły do Polski.

W uroczystościach wzięli udział m.in. George Windsor, hrabia St Andrews, sir John Peace, Lord-Lieutenant of Nottinghamshire, marszałek korpusu dyplomatycznego Alistair Harrison, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Andrzej Dera, Ambasador RP w Londynie Piotr Wilczek, Marszałek Senior Sejmu RP Antoni Macierewicz, zastępca szefa Kancelarii Senatu Jarosław Stolarczyk, Sekretarz Stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jan Dziedziczak, Szef Służby Zagranicznej Arkady Rzegocki, Air Chief Marshal sir Andrew Pulford, Zastępca Dowódcy Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych gen. dyw. pil. Cezary Wiśniewski, Wojciech Labuda, Pełnomocnik Prezesa Rady Ministrów ds. ochrony miejsc pamięci, prezes Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Kasprzyk, wiceprezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Polejowski, High Sheriff Nottinghamshire Paul Southby, polscy i brytyjscy posłowie, burmistrz Newark Laurence Goff, rodziny Prezydentów RP na Uchodźstwie i ostatni żyjący członek rządu na uchodźstwie, Tadeusz Musioł.

Prezydenci spoczną w Świątyni Opatrzności Bożej. W mauzoleum znajdą się także prochy ostatniego prezydenta Polski na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego, który jest pochowany w Panteonie Wielkich Polaków w świątyni, oraz symboliczne groby prezydenta Kazimierza Sabbata, którego prochy znajdują się na cmentarzu Gunnersbury w Londynie, i prezydenta Edwarda Raczyńskiego, który jest pochowany w mauzoleum rodzinnym w Rogalinie.

Wraz z mauzoleum w świątyni powstanie Izba Pamięci Prezydentów RP na Uchodźstwie.

Pochówek prezydentów poprzedzą uroczystości pogrzebowe 12 listopada w Warszawie z udziałem najwyższych przedstawicieli polskiego państwa.

Projekt informacyjno-edukacyjny „Misja: Wolna Polska” jest inicjatywą Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”, Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, resortów spraw zagranicznych i obrony, Instytutu Pamięci Narodowej oraz Centrum Opatrzności Bożej. Został on objęty patronatem Prezydenta RP Andrzeja Dudy w Stulecie Odzyskania Niepodległości. Rada Miasta Newark wspiera proces ekshumacji i repatriacji prochów prezydentów.

– Trzej wybitni polscy politycy, sprawujący urząd Prezydenta RP na emigracji – Władysław Raczkiewicz, August Zaleski i Stanisław Ostrowski – powracają dziś do rodzinnego kraju. Odprowadzamy Ich z Cmentarza Lotników Polskich w Newark. W wyjątkowym czasie obchodów stulecia odzyskania przez Polskę niepodległości pochowamy prochy naszych Prezydentów w specjalnie dla Nich ustanowionym Mauzoleum w Świątyni Opatrzności Bożej w Warszawie. Ze wzruszeniem i wdzięcznością powitamy Ich w niepodległej Ojczyźnie – napisał w liście odczytanym przez Andrzeja Derę Prezydent RP Andrzej Duda.

– Prezydenci Raczkiewicz, Zaleski i Ostrowski bardzo mocno walczyli o wolną Polskę, ale żaden z nich nie doczekał się jej wyzwolenia. Dzisiejsze uroczystości, a także te, które odbędą się w Warszawie w przyszłym tygodniu, są odpowiednim ostatnim rozdziałem ich wspaniałego życia. W ramach niego wreszcie spoczną oni w swojej Ojczyźnie, w specjalnie stworzonym mauzoleum w Świątyni Opatrzności Bożej – domu niektórych z największych Polaków w historii – powiedział ambasador Piotr Wilczek.

– Jako burmistrz Newark jestem szczególnie dumny z silnych powiązań Newark z Polską. Reprezentowanie Newark podczas różnych wydarzeń planowanych z okazji repatriacji tych trzech prezydentów na uchodźstwie będzie prawdziwym zaszczytem i przywilejem. Teren na cmentarzu w Newark zawierający polskie groby wojenne jest utrzymywany w nieskazitelny sposób przez Komisję ds. Grobów Wojennych Wspólnoty Narodów i dokładane są wszelkie starania, aby miejsca spoczynku dużej liczby polskich żołnierzy były otoczone opieką jako hołd dla nich. W imieniu Newark kieruję moje najserdeczniejsze wyrazy szacunku dla narodu polskiego, który upamiętnia powrót trzech prezydentów do ojczyzny. Nie mogę się również doczekać dalszego okazywania szacunku i uznania Newark dla naszych polskich powiązań, ponieważ planujemy stworzyć i umieścić na cmentarzu w Newark pomnika generała Sikorskiego, który ma zostać oficjalnie odsłonięty w przyszłym roku – powiedział przed uroczystościami burmistrz Newark.

Rząd RP na Uchodźstwie był prawowitym przedstawicielstwem Państwa Polskiego od ewakuacji władz w 1939 r. aż do 1990 roku. Rząd został najpierw odtworzony w Paryżu, a od 1940 r. miał siedzibę w Londynie.

Po wojnie istnienie rządu dawało nadzieję, że Polska może kiedyś obalić reżim komunistyczny i odzyskać wolność. Dzięki niemu zachowano suwerenność i ciągłość konstytucyjną państwa. 22 grudnia 1990 roku na Zamku Królewskim w Warszawie ostatni z Prezydentów RP rezydujących w Londynie – Ryszard Kaczorowski – przekazał insygnia urzędu wybranemu w wolnych wyborach prezydentowi Lechowi Wałęsie, kończąc 50 lat działalności władz RP na uchodźstwie.

Wraz z 500-tysięczną rzeszą Polaków, rozproszoną po wszystkich zakątkach świata i nie mogącą wrócić do zajętego przez komunistów Kraju, rząd na uchodźstwie odtworzył za granicą Polskę, którą znali sprzed wojny, ze wszystkimi jej instytucjami politycznymi, systemem szkolnictwa i życiem kulturalnym. Stworzyli Rzeczpospolitą Londyńską – Polskę poza Polską.

Urząd prezydenta sprawowali: Władysław Raczkiewicz (1939-1947), August Zaleski (1947-1972), Stanisław Ostrowski (1972-1979), Edward Raczyński (1979-1986), Kazimierz Sabbat (1986-1989) i Ryszard Kaczorowski (1989-1990).

Newark i Polskę łączą długotrwałe i mocno celebrowane relacje.

Sekcja Polskich Grobów Wojennych na cmentarzu w Newark jest największym w Wielkiej Brytanii terenem zawierającym polskie groby. Otworzył ją w 1941 r. premier i naczelny wódz Polskich Sił Zbrojnych gen. Władysław Sikorski, który z tego miejsca został ekshumowany i przetransportowany do Polski w 1993 r. Tymczasem w miejscowych Fountain Gardens stoi pomnik Ireny Sendlerowej, Sprawiedliwej wśród Narodów Świata, która podczas II wojny światowej uratowała przed Holokaustem setki żydowskich dzieci.

Zespół prasowy Ambasady RP w Londynie / Newark and Sherwood District Council