Polska we Włoszech

Pobyt na terytorium Republiki Włoskiej maksymalnie przez okres do 3 miesięcy nie wymaga od obywatela polskiego dodatkowych formalności, poza spełnieniem obowiązku meldunkowego w ciągu 48 godzin od momentu przyjazdu.

Obywatel polski musi również posiadać – i jeśli to konieczne – okazać władzom włoskim, dokument tożsamości (paszport lub dowód osobisty) wydany przez właściwy urząd kraju pochodzenia i ważny na wyjazd z tego kraju.

UWAGA! Obywatel Unii i jego rodzina nie mają prawa do świadczeń opieki socjalnej (m.in. zasiłków rodzinnych, dodatków macierzyńskich, etc.) przez pierwsze trzy miesiące pobytu, chyba, że takie prawo jest uznawane z mocy wykonywanej działalności lub z mocy innych przepisów prawnych.

We Włoszech istnieje obowiązek meldunkowy. Dopełnić go powinien obywatel włoski (bądź innej narodowości, spełniający warunki do legalnego pobytu w państwie) goszczący w swoim domu cudzoziemca. Musi on w ciągu 48 godzin zgłosić na miejscowej policji (Commissariato della Polizia di Stato) jego pobyt oraz podać dokładny adres.

W przypadku pobytu w ośrodkach turystycznych (hotelach, domach wczasowych, pensjonatach, campingach itp.) obowiązku tego dopełnia ich administracja.

Pobyt powyżej 3 miesięcy wymaga od obywatela polskiego wystąpienia do Urzędu Gminy (Ufficio del Comune) właściwego dla miejsca pobytu o wpis do rejestru mieszkańców (iscrizione anagrafica). Warunkiem uzyskania wpisu jest przedłożenie dokumentów potwierdzających:

• legalne zatrudnienie lub prowadzenie zarejestrowanej działalności gospodarczej na terenie Włoch, lub

• posiadanie środków na pokrycie kosztów utrzymania we Włoszech siebie i swojej najbliższej rodziny bez konieczności korzystania z pomocy społecznej oraz ubezpieczenia pokrywającego koszty leczenia, lub

• naukę w zarejestrowanych szkołach i ośrodkach oraz posiadanie środków na pokrycie kosztów utrzymania we Włoszech siebie i swojej najbliższej rodziny bez konieczności korzystania z pomocy społecznej oraz ubezpieczenia pokrywającego koszty leczenia.

Minimalne zasoby materialne jakie należy udokumentować by otrzymać potwierdzenie zameldowania we Włoszech są następujące:

• Euro 5.061,68 - Wnioskodawca + 1 osoba z rodziny

• Euro 10.123,36 - Wnioskodawca + 2 lub 3 osoby z rodziny

• Euro 15.185,04 - Wnioskodawca + 4 i więcej osób z rodziny

Posiadanie zasobów materialnych można udowodnić poprzez odpowiednią dokumentację (m.in. zaświadczenie o pobieraniu emerytury, zeznanie dochodowe, informacje o posiadanych papierach wartościowych, poręczenie, książeczki oszczędnościowe, wyciąg z konta bankowego) lub poprzez dokumentację zastępczą przewidzianą przez art. 46 i 47 rozporządzenia Prezydenta Republiki nr 445 z dnia 28 grudnia 2000 r. (tzw. oświadczenia własne).

W przypadku potwierdzenia dochodów za pomocą oświadczenie własnego (autodichiarazione), dokument ten musi zawierać dokładne informacje pozwalające na dokonanie kontroli (także droga losową) odnośnie posiadanych zasobów ze strony odpowiednich włoskich urzędów.

Na podstawie przedstawionych przez polskiego obywatela odpowiednich dokumentów, wpis do rejestru osób zameldowanych uzyskuje on sam, a także jego małżonek, pozostające na utrzymaniu dzieci (do 21 roku życia) oraz rodzice, nawet jeśli nie posiadają obywatelstwa UE.

W momencie złożenia wniosku o zameldowanie, wydawane jest potwierdzenie dokonania tej czynności (ricevuta d’iscrizione anagrafica), równoważne dotychczasowemu pozwoleniu na pobyt.

Do wniosku należy dołączyć następujące dokumenty:

1) ważny dokument tożsamości (paszport lub dowód osobisty kraju pochodzenia, ważny na wyjazd z tego kraju);

2) włoski numer identyfikacji podatkowej (codice fiscale), wydany przez kompetentny urząd podatkowy (Agenzia delle Entrate);

3) oświadczenie o miejscu zamieszkania;

4) potwierdzenie uzyskiwania dochodów z wykonywanego stosunku pracy (również emerytury lub renty), posiadania odpowiednich (wymaganych ustawą) własnych środków finansowych, bądź ewentualnie ważną umowę o pracę z określonymi numerami identyfikacyjnymi ubezpieczenia społecznego INPS i INAIL, lub tzw. lettera di assunzione, tj. deklarację pracodawcy o zamiarze zatrudnienia, a także zawiadomienie o zatrudnieniu wysłane przez pracodawcę do kompetentnego terytorialnie biura pośrednictwa pracy (comunicazione al Centro per l’impiego).

Po rozpatrzeniu wniosku i dokonaniu wpisu do rejestru mieszkańców, obywatel polski będzie mógł otrzymać włoski dowód osobisty (carta d'identità). Dokument ten nie będzie jednak upoważniać do przekraczania granicy Włoch (documento non valido per espatrio). 

Okres, na jaki będzie ważne zameldowanie powinien być taki sam, jak udowodniony w przedstawionej dokumentacji okres spełnienia wymienianych warunków. Obywatele UE przebywający legalnie i nieprzerwanie na terenie Italii przez okres 5 lat, uzyskają automatycznie prawo stałego pobytu (diritto al soggiorno permanente).

Po otrzymaniu wpisu potwierdzającego zameldowanie należy udać się do kompetentnej w stosunku do miejsca zameldowania przychodni (ASL), gdzie składa się wniosek o wydanie włoskiej książeczki zdrowia (tessera sanitaria) oraz dokonuje wyboru lekarza rodzinnego (medico di famiglia).

Niespełnienie wymogów na pobyt

W ramach ustalonej procedury wpisu do rejestru mieszkańców we włoskich gminach, jeśli obywatel Polski nie spełnia warunków koniecznych do uzyskania wpisu na pobyt przekraczający 3 miesiące, kompetentne terytorialnie Biuro Ewidencji Ludności (Ufficio Anagrafe) odmawia wpisu do rejestru. Przeciwko decyzji odmownej możliwe jest odwołanie do Sądu, zgodnie z art. 8 rozporządzenia rządu nr 30/2007.

Wydział Konsularny Ambasady RP w Rzymie informuje, iż właściwym urzędem kompetentnym, z którym należy bezpośrednio kontaktować się w sprawach realizacji programu rządowego „Rodzina 800+” jest Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej (MRPiPS).

Szczegółowe informacje dot. programu „Rodzina 800+”, a także koniecznych do spełnienia warunków oraz sposobów wnioskowania o świadczenie finansowe w jego ramach dostępne są na stronach internetowych MRPiPS.

Na wskazanej stronie w informatorze pt. „Program Rodzina 500 plus w UE” znajdują się również informacje odnoszące się do osób zamieszkałych na terenie państw członkowskich Unii Europejskiej, objętych koordynacją systemów zabezpieczenia społecznego.

W celu uzyskania informacji odnośnie wszelkiego rodzaju włoskich świadczeń społecznych (m.in. emerytur, rent, zasiłków rodzinnych i dla bezrobotnych), można skorzystać z udostępnionej wspólnie przez INPS i INAIL infolinii, czynnej  od poniedziałku do piątku w godz. 8-20 oraz w soboty 8-14, pod numerami: 803164 - z telefonów stacjonarnych (połączenie bezpłatne) oraz 06164164 - z telefonów komórkowych (połączenie płatne według taryfy operatora sieci komórkowej). Odpowiedzi udzielane są w 8 językach, w tym również po polsku.

Punkty informacyjne „INPS per tutti”, czyli „INPS dla wszystkich”, to nowy projekt włoskiej instytucji ubezpieczeń społecznych, który został zainicjowany w październiku br. w sześciu miastach Włoch (Rzymie, Bari, Neapolu, Turynie, Mediolanie i Bolonii). Inicjatywa ma na celu umożliwienie łatwiejszego dotarcia do instytucji osobom bezdomnym, znajdującym się w trudnej sytuacji materialnej lub zamieszkałym w dalekiej odległości od siedziby INPS’u.

Rzymskie punkty zostały utworzone we współpracy z władzami lokalnymi oraz organizacjami pozarządowymi. Obsługują je pracownicy włoskiego zakładu ubezpieczeń społecznych INPS i przeszkoleni wolontariusze. 

Punkty znajdują się w następujących lokalizacjach w Rzymie:

• Centro Astalli, presso via del Collegio Romano n. 1
• Comunità di S. Egidio, presso via Arco di San Callisto n. 10
• Istituto Opera Don Calabria, via Giambattista Soria, 11
• C.R.S. – Cooperativa Roma solidarietà (Caritas), presso le sedi (alternate) di via di Porta San Lorenzo, 7 e di via delle Zoccolette, 19
• Virtus Italia, con presidio a mezzo camper su piazza dei Cinquecento

Na miejscu można uzyskać informacje na temat przysługujących praw do świadczeń z zakresu zabezpieczeń społecznych, a także złożyć wniosek o przysługujące świadczenia.

Projekt obejmuje zakresem dostęp do następujących włoskich świadczeń:

• Reddito di Cittadinanza e Pensione di Cittadinanza
• assegno familiare dei Comuni
• assegno di maternità dei Comuni
• Bonus Bebè
• premio alla nascita
• bonus asilo nido
• NASpI
• assegno sociale
• invalidità civile

Zadawanie pytań w formie elektronicznej

Zakład Ubezpieczeń Społecznych udostępnił usługę umożliwiającą zadawanie pytań w formie elektronicznej i otrzymywanie odpowiedzi na stronie internetowej, w sprawach świadczeń emerytalno-rentowych podlegających koordynacji unijnej, w tym dwustronnej polsko-włoskiej. Usługa umożliwia osobom zamieszkałym w Polsce, jak i za granicą wysłanie zapytania celem uzyskania informacji dotyczących zasad nabywania prawa do emerytury lub renty, obliczania wysokości świadczeń osobom, które posiadają okresy ubezpieczenia lub zamieszkania w państwach członkowskich UE/EOG/Szwajcarii oraz państwach, z którymi Polskę łączą umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym, jak również na temat zasad wypłaty (w tym transferu nabytych świadczeń za granicę do państwa zamieszkania).

Indywidualne e-wizyty z ekspertem ZUS

Załatwiaj sprawy bez wychodzenia z domu. Umów się na e-wizytę w ZUS

Uprzejmie informujemy, że została uruchomiona nowa e-usługa tj. możliwość umawiania  indywidualnych e-wizyt z ekspertem ZUS . Szczegóły na ten temat dostępne są ► na stronie Zakładu.

Mamy nadzieję, że ta forma kontaktu z Zakładem Ubezpieczeń Społecznych spotka się z zainteresowaniem, a przede wszystkim okaże się przydatna dla Polaków poszukujących wsparcia i informacji związanej z ich sytuacją ubezpieczeniową. Szczegółowe informacje dotyczące możliwości umawiania spotkań wraz z instrukcją postępowania znajdują się na stronie ► www.zus.pl/e-wizyta.

Aby  zarezerwować e-wizytę  należy wybrać temat wideorozmowy „Emerytury i renty międzynarodowe” wybierz temat rozmowy. Eksperci ZUS odpowiedzą na pytania związane np. z pobieraną emeryturą lub rentą. Poszczególne oddziały ZUS obsługują sprawy z różnych krajów, dlatego do rozmowy należy wybrać właściwy oddział. W przypadku Włoch jest to Oddział ZUS w Bydgoszczy.

Obecnie e-wizyty ds. międzynarodowych prowadzone są w wyznaczone dni, jednak liczba możliwych do przeprowadzenia e-wizyt będzie na bieżąco dostosowywana do potrzeb i zainteresowania klientów tym tematem. W aplikacji do e-wizyt klienci zawsze widzą aktualny harmonogram wizyt.

Polecamy również  filmy instruktażowe , które w przystępny sposób opisują jak można umówić się na rozmowę z przedstawicielem ZUS, dostęne ► na kanale Zakładu. Opracowany został też  dział (FAQ), gdzie można znaleźć odpowiedzi na najważniejsze pytania.
​​​

Przygotowanie niniejszej informacji podyktowane było systematycznie wzrastającą ilością obywatelek polskich, które zwracają się do Wydziału Konsularnego z prośbą o pomoc. Zjawisko przemocy, w jej różnych formach, niestety we Włoszech jest zjawiskiem bardzo rozpowszechnionym. Około miliona kobiet rocznie jest ofiarami przemocy ze strony mężczyzn. Zabójstwa popełnione na kobietach to dramatyczna liczba około 160 zabójstw rocznie. W większości przypadków oprawcami kobiet są osoby z ich najbliższego otoczenia.

W dużych miastach zarówno organy wymiaru sprawiedliwości, jak i organizacje pozarządowe utworzyły sieć pomocy dla kobiet. W małych miasta i miasteczka, zwłaszcza na Południu Włoch, kobiety nadal są pozostawione same sobie. Dodatkowo, sytuacja cudzoziemek jest jeszcze znacznie gorsza niż obywatelek Włoch. Cudzoziemki często czują się zagubione, brak jest im oparcia w rodzinie i znajomych, nie znają wystarczająco dobrze języka włoskiego, nie znają przysługujących im praw, mają ograniczony dostęp do adwokata, policji, prokuratury, nie posiadają odpowiednich środków finansowych. Niestety zdarzają się nadal przypadki zastraszania kobiet lub nakłaniania do odstąpienia od korzystania z przysługujących im praw, odmowy przyjmowania doniesień przez organy wymiaru sprawiedliwości. Bardzo istotnym problem dla cudzoziemek jest kwestia językowa (np. policja ma trudność z przyjęciem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa i prawidłowej kwalifikacji czynu przestępnego bo nie rozumie osoby, od której przyjmuje zawiadomienie). Kobietom też jest łatwiej wypowiadać się w ich języku ojczystym.                       

Celem przedmiotowego opracowania jest przybliżenie ofiarom przemocy informacji  o włoskich przepisach i procedurach oraz wskazanie praktycznych porad. Często brak odpowiedniej  wiedzy i świadomości  o przysługujących prawach powoduje, że ofiara przemocy czuje się opuszczona przez instytucje i nie podejmuje żadnych działań w swojej obronie. Właściwa informacja, dodatkowo w języku ojczystym, może być ważnym elementem pomocy dla ofiar przemocy.

Wzrastająca co roku liczba aktów przemocy zmusiła włoskiego ustawodawcę do zmiany przepisów.

Czym jest przemoc wobec kobiet ?

Przemoc wobec kobiet przyjmuje wiele form i sposobów. Najprościej oczywiście można „rozpoznać” przemoc fizyczną, ale to niestety nie jedyna forma przemocy. Nie istnieje „rodzaj kobiet”, które są szczególnie podatne na bycie ofiarami przemocy. PRZEMOC DOTYCZY I MOŻE DOTYCZYĆ KAŻDEJ KOBIETY.

Przemoc fizyczna

To jakiekolwiek działanie mające na celu wywołanie bólu, zrobienie krzywdy lub też sterroryzowania ofiary. Akty przemocy mogą polegać na:

• rzucaniu przedmiotami
• popychaniu
• policzkowaniu
• gryzieniu, kopaniu lub uderzaniu pięściami
• uderzaniu lub próbie uderzania jakimś przedmiotem
• pobiciu
• duszeniu
• straszeniu użyciem broni palnej lub tnącej
• użyciu broni palnej lub tnącej

Powyższe zachowania mogą wypełniać przesłanki następujących przestępstw: uszkodzenia ciała, przemocy, przemocy w rodzinie, uprowadzenia/przetrzymywania osoby.

Przemoc seksualna

Polega na zmuszeniu do dokonywania aktów seksualnych wbrew woli kobiety lub takich, które powodują u kobiety ból lub uchybiają jej godności, a wymuszane są poprzez użycie gróźb różnego rodzaju.

Narzucenie osobie konieczności dokonania aktu seksualnego wbrew jej woli wywołuje poczucie poniżenia  i zniewolenia, które wywołują u ofiary szkody nie tylko w sferze fizycznej, ale przede wszystkim psychicznej.

Przemoc psychologiczna

Obejmuje wszelkiego rodzaju zachowania, które umniejszają poczucie własnej wartości i tożsamości kobiety. Mogą one polegać np. na:

• napaści słownej polegającej na wyśmiewaniu, obrażaniu, molestowaniu, poniżaniu, mającej na celu wyrobienie u kobiety poczucie, że „nic nie jest warta” i dlatego musi być pod kontrolą
• izolowaniu kobiety, oddalaniu kobiety od jej kontaktów towarzyskich, powodowaniu ograniczeń w dostępie do środków finansowych lub możliwości ich osiągania, wszelkich działaniach mających na celu ograniczenie wolności i niezależności kobiety
• zazdrości i obsesyjności: nadmiernym kontrolowaniu, nieustających oskarżeniach o zdradę i kontroli nad osobami, z którymi kobieta się spotyka na co dzień z różnych powodów (zawodowych, rodzinnych, towarzyskich)
• słownych groźbach wykorzystania, użycia przemocy wobec kobiety  i/lub członków jej rodziny, dzieci, przyjaciół
• ciągłym grożeniu porzuceniem, rozwodem, związkiem z inną kobietą, jeżeli ofiara nie będzie spełniała określonych żądań
• uszkodzeniu lub zniszczeniu przedmiotów należących do kobiety
• przemocy używanej w stosunku do dzieci kobiety lub np. jej zwierząt.

Należy pamiętać, że każdemu zdarza się w chwili zdenerwowania lub kłótni użyć przekleństw, słów krzywdzonych, poniżających, obraźliwych, zachować się w sposób agresywny lub niewłaściwy, ale potem zawsze przychodzi opamiętanie i skrucha oraz wyrzuty sumienia. W przypadku przemocy psychicznej nie są to pojedyncze zachowania podyktowane afektem są to zachowania zamierzone, stałe, nieustające mające na celu poddanie ofiary całkowitej woli i kontroli oprawcy.

Przemoc ekonomiczna

Nie często tego rodzaju zachowania są odczuwane, jako forma przemocy. Nie jest czymś nadzwyczajnym, że to właśnie mężczyzna zajmuje się finansami rodziny. Można określić, jako przemoc ekonomiczną następujące rodzaje zachowań:

• ograniczanie lub całkowite odcięcie dostępu do finansów rodzinnych
• ukrywanie informacji o sytuacji finansowej rodziny i o możliwościach finansowych rodziny
• zakazywanie, utrudnianie lub bojkotowanie pracy kobiety poza domem
• nie partycypowanie w kosztach utrzymania rodziny
• wykorzystywanie pracy kobiety np. w firmie rodzinnej i nie wynagradzanie jej za pracę
• przywłaszczanie sobie oszczędności lub dochodów kobiety i wykorzystywanie ich na własne potrzeby
• przysparzanie sobie różnego rodzaju korzyści materialnych, zgodnie z prawem, ale działając na szkodę kobiety (np. własność mieszkania)

Poprzez ograniczenie niezależności finansowej kobiety lub uniemożliwianie jej osiągnięcia takiej niezależności oprawca nie pozwala kobiecie na uwolnienie się od niego.

Stalking

Zachowania polegające na stałym kontrolowaniu i prześladowaniu drugiej osoby, przez którą stalker został odrzucony (z reguły jest to były partner, mąż, narzeczony). Ofiara czuje się osaczona i pozbawiona wolności.

Przemoc w rodzinie

Przemoc w większości przypadków ma miejsce w środowisku  rodzinnym. Przemoc taka polega na podejmowaniu różnego rodzaju działań, których celem jest zdominowanie i kontrola jednego z partnerów nad drugim,  poprzez użycie przemocy psychologicznej, fizycznej, ekonomicznej, seksualnej. Zjawisko to określane jest też mianem „spirali przemocy” lub „cyklicznej przemocy”. Oprawca poprzez swoje działania osiąga cel, jakim jest spowodowanie u ofiary poczucia niemożności, słabości, niezdolności, do jakichkolwiek pozytywnych działań, poddania się woli, całkowitej zależności. Następuje wyizolowanie ofiary, zastraszenie, groźby, szantaż, agresja fizyczna i seksualna. Na przemian z okresami względnego spokoju, pogodzenia się, tak aby kobieta  wyciszyła się, nie podejmowała żadnych kroków w swojej obronie, a następnie powraca okres przemocy. Z reguły następuje eskalacja aktów przemocy.

 
1. Podstawowe uregulowania prawne odnoszące się do ochrony praw kobiet ofiar przemocy i ogólnie ofiar przemocy  

• Dekret z mocą ustawy Nr 93 z dnia 14 sierpnia 2013 r. „Wymagające natychmiastowej interwencji unormowania regulujące bezpieczeństwo i mające na celu zapobieganie wszelkiego rodzaju przemocy, jak też w przedmiocie obrony cywilnej i zarządu komisarycznego powiatów” (Dz. U. nr 191 z dnia 16 sierpnia 2013 r.). Przekształcony w ustawę wraz ze zmianami na mocy ustawy z dnia 15 października 2013 r. nr 119 (Dz. U. Nr 242 z dnia 15 października 2013 r.)    
• Ustawa Nr 77 z dnia 2013 r. Ratyfikacja i przepisy wykonawcze Konwencji Rady Europy w przedmiocie przeciwdziałania i zwalczania przemocy w stosunku do kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Istambule dnia 11 maja 2011 r. (Dz. U. nr 152 z dnia 1 lipca 2013 r.)
• Dekret z mocą ustawy Nr 11 z dnia 23 lutego 2009 r. „Wymagające natychmiastowej interwencji środki zapobiegawcze dotyczące bezpieczeństwa publicznego i przeciwdziałania przemocy seksualnej, jak też i w przedmiocie działań prześladowczych”. Przekształcony w ustawę Nr 38 z dnia 23 kwietnia 2009 r. (Dz. U. nr 95 z dnia 24 kwietnia 2009 r.)
• Art. 76, ust. 4-ter Dekretu Prezydenta Nr 115 z dnia 30 maja 2002 r. (dot. gratuito patrocinio)    
• Ustawa Nr 154 z dnia 4 kwietnia 2001 r. „Środki przeciwko przemocy w stosunkach rodzinnych”
• art. 18-bis (Zezwolenie na pobyt dla ofiar przemocy domowej) Dekretu z mocą ustawy Nr 286 z dnia 25 lipca 1998 r. zawierający tekst jednolity przepisów regulujących kwestie imigracji i kwestie cudzoziemców
• Ustawa Nr 66 z dnia 15 lutego 1996 r. „Przepisy przeciwko przemocy seksualnej”
• Kodeks karny

Art. 572 (Znęcanie się nad członkami rodziny lub osobami, z którymi się zamieszkuje)

Art. 609-bis (Przemoc seksualna)

Art. 609-ter (Przesłanki podwyższające wymiar kary)

Art. 609-quater (Akty seksualne z nieletnim)

Art. 609-quinquies (Gorszenie małoletniego)

Art. 609-sexies (Ściganie z oskarżenia prywatnego)

Art. 609-octies (Przemoc seksualna grupowa)

Art. 609-nonies (Kary dodatkowe i inne konsekwencje karne)

Art. 609-decies (Przesłanie powiadomienia do Sądu dla Nieletnich)

Art. 612-bis (Prześladowanie /stalking)

Unormowania Unii Europejskiej:

• Dyrektywa Rady 2000/43/CE z dnia 29 czerwca 2000 r., wprowadzająca w życie zasadę równego traktowania osób bez względu na pochodzenie rasowe lub etniczne
• Dyrektywa Rady 97/80/WE z dnia 15 grudnia 1997 r. dotycząca ciężaru dowodu w sprawach  dyskryminacji ze względu na płeć
• Deklaracja Rady 92/C 27/01 z dnia 19 grudnia 1991 r. dotycząca realizacji Zlecenia Komisji w sprawie ochrony godności kobiet i mężczyzn w pracy, zawierająca Kodeks postępowania dotyczący zwalczania molestowania seksualnego w miejscu pracy
• Konwencja Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej sporządzona w Stambule dnia 11 maja 2015 r.        

    
1.Uregulowania zawarte w Dekrecie z mocą ustawy Nr 93 z dnia 14 sierpnia 2013 r. „Wymagające natychmiastowej interwencji unormowania regulujące bezpieczeństwo i mające na celu zapobieganie przemocy, jak też w przedmiocie obrony cywilnej i zarządu komisarycznego powiatów” (Dz. U. nr 191 z dnia 16 sierpnia 2013 r.). Przekształcony Zmieniony w ustawę  wraz ze zmianami na mocy ustawy z dnia 15 października 2013 r. Nr 119 (Dz. U. 242 z dnia 15 października 2013 r.)    

Wzrastająca co roku liczba aktów przemocy w stosunku do kobiet spowodowała, że włoski ustawodawca wprowadził zmiany w przepisach regulujących te kwestie. W 2013 roku weszły w życie nowe przepisy, których celem jest wzmożona ochrona kobiet, zwłaszcza po złożeniu doniesienia o popełnieniu przestępstwa przez ofiarę tejże przemocy. Najważniejsze uregulowania:

1. podwyższony wymiar kary o 1/3 w odniesieniu do takich przestępstw, jak:

• przemoc w rodzinie w obecności małoletnich (małoletni świadek przemocy jest teraz traktowany jako bezpośrednia ofiara przemocy)
• przemoc seksualna w odniesieniu do kobiety w ciąży
• działania przestępne były poczynione na szkodę małżonka (nawet po rozwodzie czy w trakcie separacji) lub partnera

2. zmiana przepisów regulujących stalking:

• rozszerzona została gama przesłanek podwyższających wymiar kary o przypadki, gdy działania podejmowane są przez małżonka lub przez kogokolwiek ale przy pomocy środków informatycznych i telekomunikacyjnych
• w przypadku powtarzających się poważnych gróźb (np. przy użyciu broni) złożone zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa nie może być wycofane i wymiar sprawiedliwości proceduje, jak w przypadku przestępstwa ściganego z urzędu

3. przepisy odnoszące się do przemocy w rodzinie:

• strona poszkodowana ma prawo do bycia informowaną na bieżąco o przebiegu toczących się postępowań karnych oraz o miejscu pobytu sprawcy (zatrzymany, aresztowany, wypuszczony na wolność, skazany itd.) 
• strona poszkodowana ma prawo do bycia poinformowaną o przysługujących jej prawach (np. do adwokata z urzędu, o środkach przymusu, jakie mogą być zastosowane wobec sprawcy
• składanie zeznań przez ofiary będące osobami małoletnimi lub pełnoletnimi, ale o szczególnej wrażliwości w warunkach szczególnie przychylnych i zapewniających maksymalne bezpieczeństwo i komfort składania tychże zeznań
• w przypadku popełnienia przestępstwa przemocy w rodzinie (w odniesieniu do małżonka lub partnera) i prześladowania/stalking policja ma obowiązek zatrzymać/aresztować sprawcę złapanego na gorącym uczynku
• w przypadku istnienia wystarczających dowodów potwierdzających przemoc wobec osoby lub poważne groźby oraz przesłanek świadczących o tym, że sprawca będzie kontynuował swoje działania oraz w przypadku istnienia niebezpieczeństwa dla osoby poszkodowanej, prokurator na podstawie przekazanych informacji przez policję może wnioskować do Sądu o wydanie postanowienia natychmiastowego zabezpieczającego polegającego na oddaleniu sprawy z jego miejsca zamieszkania/domu rodzinnego oraz wydanie zakazu zbliżania się sprawy do miejsc uczęszczanych przez ofiarę;

Wobec sprawcy może być zastosowany system nadzoru (bransoletka elektroniczna) lub inne środki nadzoru. Możliwym jest założenie podsłuchu telefonicznego.

• ofiara przemocy lub prześladowania/stalking ma prawo do adwokata z urzędu (gratuito patrocinio) nawet w przypadku gdy nie spełnia wymaganych prawem warunków  
• w przypadku kobiet ofiar przemocy pochodzących z krajów nie unijnych istnieje możliwość otrzymania zezwolenia na pobyt we Włoszech
• przestępstwa polegające na przemocy, znęcaniu się lub kobietobójstwo stanowią grupę przestępstw, które mają być traktowane priorytetowo przez sądy/prokuratury

 Niebawem mają wejść w życie nowe przepisy zwane „Codice rosso” (Czerwony kod). Jednym z podstawowych założeń projektodawców jest wzmożenie ochrony ofiar przemocy. Nowe przepisy między innymi mają w znaczy sposób przyspieszyć postępowania prowadzone w sprawach o przemoc – w przeciągu trzech dni od daty złożenia zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa prokurator będzie miał obowiązek wysłuchać ofiarę. Wydłużony zostanie termin na złożenie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa z 6 do 12 miesięcy. Zostanie skodyfikowany nowy rodzaj przestępstwa tzw. „revenge porn” – tj. rozpowszechnianie prywatnych zdjęć i filmów bez zgody osoby zainteresowanej (jako forma zemsty na byłej partnerce/byłym partnerze) – przewidziana kara to kara pozbawienia wolności od roku do lat sześciu i kara grzywny do maksymalnej kwoty 15 tys. euro. Zostanie wprowadzony obowiązek powiadomienia sądu cywilnego, w trakcie trwania sprawy o rozwód, o toczących się postępowaniach karnych, mających za przedmiot przemoc wobec jednego z małżonków. Ma być też utworzy specjalny fundusz dla dzieci ofiar przemocy.            

 
Instytucje włoskie odpowiadające za realizację zadań w zakresie ochrony praw kobiet ofiar przemocy 

INFOLINIA 1522

Numer, który został uruchomiony w 2006 r. Infolinia czynna jest 24 godziny na dobę, we wszystkie dni roku. Telefon jest bezpłatny dzwoniąc z włoskich telefonów stacjonarnych i komórkowych. Można porozumiewać się w następujących językach: włoski, angielki, francuski, hiszpański i arabski.

Telefon odbierany jest przez kobiety, których zadaniem jest udzielenie wstępnych wyjaśnień i informacji ofiarom przemocy i prześladowań/stalking oraz skierowanie ich do właściwych instytucji, takich jak np. służby socjalno-medyczne państwowe i prywatne działające na terenie całego kraju. Kobiety pracujące w Infolinii są osobami wyspecjalizowanymi, które przy pierwszym kontakcie starają się zrozumieć dany przypadek i wskazać odpowiedni sposób działania. Starają się nawiązać dobry kontakt z ofiarą przemocy i stworzyć jej przyjazną atmosferę, która pozwoli na otwarcie się, stopniowo przygotowując osobę na nawiązanie kontaktu/zwrócenie się do odpowiednich instytucji. Osobie dzwoniącej zapewniona jest 100% anonimowość.

Od 2010 r. przypadki przemocy, które są szczególnie drastyczne i wymagają podjęcia natychmiastowych działań są podawane szczególnej procedurze przy współdziałaniu z policją.

Instytucje powiązane z numerem 1522

• Ośrodki pomocy dla ofiar przemocy i wyspecjalizowane służby
• Poradnie państwowe
• Lokalne służby socjalne
• Przychodnie
• Lokalni Rzecznicy ds. równouprawnienia
• Diecezjalne siedziby Caritas
• Numer telefonu alarmowego - 112 – Karabinierzy, Policja, Pogotowie ratunkowe
• Pogotowia ratunkowe z tzw. specjalnymi różowymi kanałami dla kobiet ofiar przemocy
• Stowarzyszenia kobiece i wyspecjalizowane służby działające na rzecz kobiet ofiar przemocy
• Punkty pomocy dla ofiar prześladowania/stalking

Instytucje - organy państwowe

Policja, Karabinierzy (112)

Włoska policja prowadzi kampanię informacyjną i program pomocy ofiarom przemocy „Questo non è amore” („To nie jest miłość”). 

Prokuratury

W większych miastach, w poszczególnych komisariatach policji i na posterunkach karabinierów doniesienia o popełnieniu przestępstw wobec kobiet przyjmują wyspecjalizowani policjanci. Są to osoby z odpowiednim przygotowaniem i doświadczeniem w tego rodzaju sprawach.

W Komendzie Głównej Policji w Rzymie działa specjalna komórka zajmująca się przestępstwami wobec kobiet i nieletnich, do której można zwrócić się bezpośrednio z doniesieniem o popełnieniu przestępstwa.

Doniesienie można też złożyć w prokuraturze. W Prokuraturze przy Sądzie w Rzymie działa specjalna  grupa, w skład której wchodzi 11 wyspecjalizowanych prokuratorów.      

 
Prześladowanie / Stalking

Czym jest stalking ? 

Zainteresowanie, które przekształca się w obsesję. Codzienne nagabywanie, ciche prześladowanie, zachowania początkowo trudne do określenia i powstrzymania. Wątpliwości, które przeradzają się w strach, który ogranicza wolność osobistą i w konsekwencji poczucie, że żyje się w zamknięciu i ogarniające poczucie całkowitej bezsilności w stosunku do działań prześladowcy. Stalking to powtarzające się śledzenie, kontrolowanie, nadzorowanie, wszechobecność i groźby, które w oczywisty sposób ograniczają wolność osobistą ofiary i wkraczają we wszelkie sfery jej życia osobistego, odbierając poczucie niezależności, spokoju, bezpieczeństwa.

Zgodnie z włoskim ustawodawstwem powyższe zachowania stanowią znamiona przestępstwa, które jest zagrożone karą pozbawienia wolności od sześciu miesięcy do lat czterech (Ustawa z dnia 25 lutego 2009 r.).

Co może i powinna zrobić ofiara stalkingu

Ofiara może w każdej chwili zadzwonić pod numer 1522, gdzie uzyska informacje oraz może być bezpośrednio połączona z policją, która powinna nie tylko przyjąć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, ale udzielić pomocy psychologicznej. 

Ofiara może złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa lub wnioskować najpierw o upomnienie sprawcy.

 
Uwaga !

Kobiety  będące ofiarami jakiegokolwiek rodzaju przemocy powinny mieć świadomość, że same nie poradzą sobie z tym problemem. Nie wolno się wstydzić czy ukrywać faktu bycia ofiarą pomocy, trzeba reagować i szukać pomocy. Trzeba pamiętać, że im szybciej się podejmie działania tym większe szanse na uwolnienie się od oprawcy i uniknięcie tragicznych konsekwencji. Nie można bagatelizować żadnych sygnałów, usprawiedliwiać sprawcy, łudzić się, że się zmieni (np. po urodzeniu dziecka). Nie wolno izolować się od rodziny, przyjaciół, instytucji, gdyż to jest właśnie celem prześladowcy.  

Pomocy można szukać zwracając się bezpośrednio do organów wymiaru sprawiedliwości (Policja -113, karabinierzy 112, prokuratury) lub instytucji powołanych do udzielania pomocy (np. 1522)

Obywatelki polskie zamieszkałe w obrębie rzymskiego okręgu konsularnego mogą zwrócić się  bezpośrednio do Wydziału Konsularnego Ambasady RP w Rzymie (tel. bezpośredni 06/36204309).

Trzeba zaufać instytucjom, adwokatowi, którzy udzielą pomocy przy zapoznawaniu się z przysługującymi prawami i obowiązującymi procedurami.

Przy podejmowaniu jakichkolwiek działań należy uważać, aby nie podejmować pochopnych decyzji, które mogą mieć bardzo poważne konsekwencje prawne. I tak np. ucieczka z Włoch do kraju pochodzenia wraz z małoletnim dzieckiem, bez zgody drugiego rodzica lub stosownego postanowienia sądu może skutkować oskarżeniem o uprowadzenie, które we Włoszech jest przestępstwem oraz  koniecznością wydania dziecka. 

       
Uprawnienia konsula

Działania, jakie podejmuje konsul, każdorazowo uzależnione są od specyfiki konkretnego przypadku. Mogą one między innymi polegać na:

• udzielaniu informacji dotyczących przepisów i procedur państwa pobytu oraz prawa polskiego, jak też i informowania o działaniach, jakie można i należy podjąć;
• w przypadku konieczności skorzystania z pomocy prawnika, udostępnieniu listy adwokatów, którzy posiadają odpowiednie doświadczenie i zajmują się obsługą obywateli polskich;
• nawiązaniu kontaktu z instytucjami kraju pobytu, w szczególności z ośrodkami pomocy dla kobiet ofiar przemocy, służbami socjalnymi, organami wymiaru sprawiedliwości, policją;
• nawiązywaniu kontaktów z polskimi instytucjami lub pośredniczeniu w kontaktach pomiędzy polskimi a włoskimi organami.

Uznawanie wykształcenia uzyskanego w Polsce: szkoły podstawowe, gimnazja i szkoły średnie

Świadectwa szkół podstawowych, gimnazjów i szkół średnich, wydane przez placówki edukacyjne w Polsce nie są automatycznie uznawane na terenie Włoch. Dokumenty potwierdzające ukończenie poszczególnych etapów nauki, przeznaczone do wykorzystania we Włoszech do celów kontynuacji nauki, powinny zostać przygotowane do obrotu prawnego za granicą.

Uznawanie wykształcenia i kwalifikacji zawodowych

Uznanie w Polsce wykształcenia uzyskanego we Włoszech – świadectwa szkolne na poziomie podstawowym i średnim - następuje z mocy prawa.  Wszelkie ewentualne wątpliwości  rozstrzyga właściwe terytorialnie kuratorium. Celem przygotowania dokumentów włoskich do użytku w Polsce, konieczne jest opatrzenie świadectwa bądź klauzulą Apostille – Biuro Legalizacji Prefektury. Tłumaczenie może zostać sporządzone we Włoszech - w tym przypadku konieczne jest uzyskanie w konsulacie poświadczenia zgodności tłumaczenia z oryginałem - lub w Polsce u tłumacza przysięgłego. 

Uznawanie zagranicznych dyplomów i świadectw

Uznanie we Włoszech świadectw i dyplomów na poziomie podstawowym i średnim wymaga przedłożenia władzom włoskich tzw. „Dichiarazione di Valore” czyli wydawanego przez Konsulat Włoski w Warszawie zaświadczenia, potwierdzającego „wartość” dokumentu. Świadectwo czy dyplom polski, winny być opatrzone przez właściwe kuratorium Apostille i przetłumaczone przez tłumacza przysięgłego w Polsce lub przez tłumacza we Włoszech. Szczegółowa procedura opisana jest na stronie internetowej Konsulatu Włoskiego w Warszawie. Warto dodać, że „Dichiarazione di Valore” daje postawę do kontynuowania nauki w kolejnej klasie bądź na studiach wyższych, natomiast nie uprawnia do przystępowania do konkursów krajowych: w tym przypadku właściwe terytorialnie kuratorium włoskie wydaje „Certificato di Equipollenza” czyli zaświadczenie potwierdzające, jakiemu wykształceniu włoskiemu odpowiada dokument uzyskany w Polsce.

Uznawanie dyplomów polskich szkół wyższych we Włoszech 

Dyplomy zagraniczne nie są automatycznie uznawane we Włoszech. Obywatel polski pragnący uznać swój dyplom na terenie Włoch powinien zgłosić się do sekretariatu wybranego włoskiego uniwersytetu, ponieważ to włoskie uczelnie dokonują nostryfikacji. Bliższe informacje na temat procedury legalizacji oraz podejmowania nauki na włoskich uczelniach wyższych, można znaleźć na stronach Włoskiego Instytutu Kultury w Warszawie. Informacji na temat nostryfikacji polskich dyplomów ukończenia szkół wyższych udzielają również działy współpracy międzynarodowej włoskich uczelni. Zazwyczaj należy przedstawić: świadectwo maturalne, dyplom uczelni wyższej (obydwa przetłumaczone na język włoski i opatrzone zaświadczeniem dichiarazione di valore Konsulatu włoskiego w Warszawie) oraz szczegółowy program studiów.

Uznawanie świadectw włoskiej szkoły podstawowej i średniej w Polsce 

 Świadectwa i dyplomy szkół włoskich, przeznaczone do wykorzystania w celu kontynuacji nauki w Polsce należy poddać procedurze uznania. Nostryfikacji świadectw dokonuje KURATOR OŚWIATY, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania w Polsce osoby ubiegającej się o nostryfikację lub – jeśli osoba ubiegająca się o nostryfikację, nie posiada zameldowania w Polsce - KURATOR OŚWIATY właściwy terytorialnie dla instytucji, przed którą dokument ma zostać użyty. Nostryfikacja odbywa się na podstawie zalegalizowanego przez władze włoskie świadectwa lub dyplomu (na świadectwach maturalnych winien figurować zapis o dopuszczeniu do ubiegania się o przyjęcie na studia wyższe).

Uznawanie dyplomów włoskich szkół wyższych w Polsce 

Wydział Konsularny Ambasady Rzeczypospolitej Polskiej w Rzymie uprzejmie informuje, że  z dniem 1 października 2011r. weszła  w życie ustawa z dnia 18 marca 2011 o zmianie ustawy Prawo o szkolnictwie wyższym, ustawy o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki oraz zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. nr 84 poz. 455). Nowelizacja ta upraszcza procedurę uznawalności wyższego wykształcenia w państwach UE.

Instytucją właściwą w sprawach uznawalności zagranicznych dyplomów i stopni naukowych jest:

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego 

Departament Nadzoru i Organizacji Szkolnictwa Wyższego 

ul. Wspólna 1/3 (wejście od ul. Hożej 20) 

00-529 Warszawa 53 

Tel.  +48 22 628 67 76 lub +48 22 52 92 266 

Fax: +48 22 628 35 34 

e-mail: sekretariat.dpu@nauka.gov.pl 

Informacje na temat uznawalności zamieszczone są na stronie MNiSW.

Uwaga: dyplomy akademii papieskich winny zostać opatrzone pieczęcią legalizacyjną Sekretariatu Stanu Świętego Państwa-Miasta Watykan, a następnie pieczęcią konsulatu polskiego.

Uznawanie kwalifikacji zawodowych we Włoszech

Uznawanie kwalifikacji zawodowych w Unii Europejskiej regulowane jest dyrektywą 2005/36/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 7 września 2005 r. w sprawie uznawania kwalifikacji zawodowych. W Republice Włoskiej dyrektywa ta została wdrożona dekretem z mocą ustawy nr 206 z dn. 6 listopada 2007 r.

Dekret powyższy dotyczy obywateli UE, którzy chcą wykonywać na terytorium Republiki Włoskiej, jako pracownicy zależni lub w ramach wolnych zawodów, tzw. zawód regulowany (np. lekarza, pielęgniarki, stomatologa, weterynarza, położnej, farmaceuty, architekta, adwokata) na podstawie kwalifikacji uzyskanych w państwie pochodzenia. Wykonywanie zawodu regulowanego podlega przepisom włoskim.

Zgodnie z art. 53 ww. dyrektywy osoba starająca się w danym państwie członkowskim o uznanie swoich kwalifikacji zawodowych musi wykazać znajomość języka tego państwa w stopniu umożliwiającym wykonywanie danego zawodu.

Punkt kontaktowy w Republice Włoskiej
 Presidenza Consiglio Ministri 
 Dipartimento Politiche Europee 
 Piazza Nicosia, 20 
 00186 ROMA 
 Tel: +39 06 67795322, +39 06 67792548 
 Fax: +39 06 67795064 
   

Wniosek o uznanie kwalifikacji kieruje się do właściwego organu. Lista zawodów regulowanych wraz ze wskazaniem organu własciwego do uznania kwalifikacji zawodowych. Do wniosku dołącza się zazwyczaj komplet następujących dokumentów: 

• kopia ważnego dokumentu tożsamości,
• uwierzytelniona kopia dyplomu ukończenia studiów,
• uwierzytelniona kopia dokumentu uprawniającego do wykonywania zawodu w państwie pochodzenia,
• uwierzytelniona kopia wpisu do właściwej izby w kraju pochodzenia,
• zaświadczenie potwierdzające ważność kwalifikacji uzyskanych w Polsce wydane przez Wydział Konsularny Ambasady Republiki Włoskiej w Warszawie,
• zaświadczenie o braku przeszkód do wykonywania zawodu w państwie pochodzenia,
• zaświadczenie o przebiegu kariery zawodowej.

Wszystkie dokumenty muszą być przetłumaczone na język włoski przez tłumacza przysięgłego.

Właściwy organ Republiki Włoskiej powinien potwierdzić otrzymanie wniosku w terminie 1 miesiąca albo w tym samym terminie poinformować o brakach formalnych wniosku. Właściwie złożony wniosek powinien być rozpatrzony w ciągu 4 miesięcy w postępowaniu administracyjnym lub w ciągu 3 miesięcy, jeśli uznanie odbywa się w trybie automatycznym.

Uznawanie kwalifikacji zawodowych w Polsce 

Polski ośrodek informacji ds. uznawania kwalifikacji zawodowych na podstawie dyrektywy 2005/36/WE, to:

Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego

Departament Nadzoru i Organizacji Szkolnictwa Wyższego

Wydział Koordynacji Sytemu Uznawania Kwalifikacji Zawodowych

tel. +48 22 52 92 266, +48 22 628 67 76

fax. +48 22 628 35 34

email: kwalifikacje@mnisw.gov.pl  

Szczegółowe informacje można znaleźć na stronie: www.nauka.gov.pl