Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Białymstoku

W tym miejscu rodzice/opiekunowie znajdą informacje dotyczące form opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Kwestie opieki nad dziećmi w wieku do lat 3 reguluje ustawa z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 oraz akty wykonawcze do tej ustawy.

Opieka nad dziećmi w wieku do lat 3 może być organizowana w formie żłobka lub klubu dziecięcego, a także sprawowana przez dziennego opiekuna oraz nianię. W ramach opieki realizowane są funkcje: opiekuńcza, wychowawcza oraz edukacyjna.

Opieka nad dzieckiem może być sprawowana do ukończenia roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia lub w przypadku, gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4 rok życia. 

Żłobek jest jedną z kilku form opieki nad małymi dziećmi (do 3 r.ż.), których celem jest pomoc rodzicom w godzeniu pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi (opieką nad dziećmi).

Ma wspierać rodziców w opiece i wychowaniu dzieci, ale przede wszystkim zapewniać dziecku możliwość uczenia się poprzez zabawę oraz opiekę w czasie, gdy rodzice nie mogą jej sprawować osobiście np. w czasie, gdy są w pracy. Co ważne, żłobek zapewnia dzieciom opiekę w warunkach jak najbardziej zbliżonych do warunków domowych, a więc ma w nim być bezpiecznie i przytulnie. Dzięki temu dziecko może czuć się komfortowo, a odpowiednio przygotowana kadra pomoże mu się szybciej rozwijać - zdobywa nowe umiejętności społeczne, takie jak praca w grupie, nawiązywanie relacji z innymi dziećmi, ale także uczy się samodzielnej zabawy.

Do zadań żłobka należy w szczególności:

1. zapewnienie dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych;
2. zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej, przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka;
3. prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do wieku dziecka.

 

Jakie dzieci mogą być przyjęte do żłobka?

W żłobku mogą przebywać dzieci od ukończenia 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia. Wyjątkowo, w przypadkach uzasadnionych rozwojem dziecka lub brakiem miejsc przedszkolnych oraz jeśli statut żłobka pozwala na przyjmowanie dzieci starszych, możliwe jest korzystanie ze żłobka przez dziecko starsze, jednak nie dłużej niż do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 4 rok życia.

W przypadku, gdy dziecko, które ukończyło 3 rok życia umieszczone jest w żłobku, rodzice tego dziecka, są zobowiązani do złożenia podmiotowi prowadzącemu opiekę oświadczenia
o przeszkodach w objęciu dziecka wychowaniem przedszkolnym.

Należy jednak pamiętać, że warunki przyjmowania dzieci ustala w statucie żłobka podmiot tworzący żłobek. Podmiot tworzący żłobek może zatem przykładowo ustalić, że będzie przyjmował dzieci w wieku od 1 roku życia.

W statucie żłobka podmiot, który ten żłobek utworzył ustala także, jakie dzieci będą miały preferencje przy naborze – w szczególności dotyczy to dzieci niepełnosprawnych – o ile żłobek jest przystosowany do przyjmowania dzieci niepełnosprawnych (o danym rodzaju niepełnosprawności), a także dzieci z rodzin wielodzietnych.

 

Ile godzin dziennie dziecko może spędzić w żłobku?

W żłobku zapewnia się opiekę nad dzieckiem w wymiarze do 10 godzin dziennie względem każdego dziecka. W szczególnie uzasadnionych przypadkach (np. rodzice muszą zostać dłużej w pracy albo pójść do lekarza po pracy) czas ten, na wniosek rodzica dziecka, może być wydłużony, za dodatkową opłatą.

Godziny pracy żłobka ustala się w regulaminie organizacyjnym, biorąc pod uwagę opinie rodziców. Regulamin organizacyjny nadaje dyrektor żłobka.

Dopuszcza się możliwość skrócenia czasu pobytu dziecka w żłobku. Podmiot tworzący żłobek może zatem zastrzec, że dzieci będą mogły spędzać w tej instytucji np. do 5 godzin w ciągu dnia.

 

Kto opiekuje się dziećmi w żłobku?

W żłobku dziećmi opiekują się osoby z odpowiednim wykształceniem pedagogicznym lub psychologicznym, pielęgniarki, położne, a także osoby posiadające udokumentowane doświadczenie w pracy z małymi dziećmi lub osoby, które ukończyły szkolenie dla opiekuna w żłobku lub klubie dziecięcym. Dodatkowo, pracownikom żłobka mogą pomagać przeszkoleni specjalnie w tym celu wolontariusze.

Pracownikami żłobka oraz wolontariuszami mogą być wyłącznie osoby niekarane oraz dające rękojmię należytego sprawowania opieki nad dzieckiem.

 

Jakie są obowiązki żłobka w zakresie wyżywienia dzieci?

Żłobek zapewnia dzieciom wyżywienie zgodne z wymaganiami dla danej grupy wiekowej wynikającymi z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej, opracowywanych przez Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w Warszawie. Rodzice są zobowiązani do ponoszenia opłat za pobyt oraz wyżywienie dzieci w żłobku. W żłobku zapewnia się dzieciom możliwość higienicznego spożywania posiłków.

Ponadto w żłobku, do którego uczęszcza dziecko karmione mlekiem matki, zapewnia się właściwe warunki do jego przechowywania i podawania.

 

 

W klubie dziecięcym dziecko ma zapewnioną opiekę, ale również wychowuje się i poprzez zabawę (pod kierunkiem odpowiednio przygotowanej kadry), uczy nowych doświadczeń i umiejętności.

Klub dziecięcy jest jedną z form opieki nad małymi dziećmi (do 3 r.ż.), których celem jest pomoc rodzicom w godzeniu pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi (opieką nad dziećmi).

Klub dziecięcy, podobnie jak żłobek, jest zbiorową formą opieki nad dziećmi w wieku do lat 3. Nowelizacja ustawy z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 wprowadziła z dniem 1 stycznia 2018 r. istotne zmiany w zakresie klubów dziecięcych. Kluby dziecięce są instytucjami mniejszymi i bardziej kameralnymi niż żłobki – mogą mieć nie więcej niż 30 miejsc.

Do zadań klubu dziecięcego należy w szczególności:

1. zapewnienie dziecku opieki w warunkach bytowych zbliżonych do warunków domowych;
2. zagwarantowanie dziecku właściwej opieki pielęgnacyjnej oraz edukacyjnej, przez prowadzenie zajęć zabawowych z elementami edukacji, z uwzględnieniem indywidualnych potrzeb dziecka;
3. prowadzenie zajęć opiekuńczo-wychowawczych i edukacyjnych, uwzględniających rozwój psychomotoryczny dziecka, właściwych do wieku dziecka.

 

Jakie dzieci mogą być przyjęte do klubu dziecięcego?

W klubie dziecięcym mogą przebywać dzieci w wieku od ukończenia 1 roku życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia. Wyjątkowo, w przypadkach uzasadnionych rozwojem dziecka lub brakiem miejsc przedszkolnych, możliwe jest korzystanie z klubu dziecięcego przez dziecko starsze, jednak nie dłużej niż do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 4 rok życia.

Aby do klubu dziecięcego mogło uczęszczać dziecko starsze niż 3 lata, rodzice dziecka muszą złożyć osobie kierującej pracą klubu dziecięcego oświadczenie o przeszkodach uniemożliwiających bądź utrudniających objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym.

Należy jednak pamiętać, że warunki przyjmowania dzieci ustala w statucie klubu dziecięcego (w granicach określonych ustawą z dnia 4 lutego 2011 r. o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3) podmiot tworzący klub dziecięcy. Podmiot tworzący klub dziecięcy może zatem przykładowo ustalić, że będzie przyjmował dzieci w wieku od 2 roku życia.

W statucie klubu dziecięcego podmiot, który ten klub dziecięcy utworzył ustala także, jakie dzieci będą miały preferencje przy naborze – w szczególności dotyczy to dzieci niepełnosprawnych – o ile klub dziecięcy jest przystosowany do przyjmowania dzieci niepełnosprawnych (o danym rodzaju niepełnosprawności), a także dzieci z rodzin wielodzietnych.

Od 1 stycznia 2018 r. w klubie dziecięcym, podobnie jak w żłobku, zapewnia się opiekę nad dzieckiem w wymiarze do 10 godzin dziennie względem każdego dziecka. W szczególnie uzasadnionych przypadkach wymiar opieki w klubie dziecięcym może być, na wniosek rodzica dziecka, wydłużony, za dodatkową opłatą.

Godziny pracy klubu dziecięcego ustala się w regulaminie organizacyjnym klubu dziecięcego, biorąc pod uwagę opinie rodziców. Regulamin organizacyjny klubu dziecięcego nadaje osoba kierująca pracą klubu dziecięcego i to ta osoba odpowiada za jego realizację.

Dopuszcza się możliwość skrócenia czasu pobytu dziecka w klubie dziecięcym. Podmiot tworzący klub dziecięcy może zatem zastrzec, że dzieci będą mogły spędzać w tej instytucji np. do 5 godzin w ciągu dnia.

 

Jakie są obowiązki klubu dziecięcego w zakresie wyżywienia dzieci?

Od 1 stycznia 2018 r. klub dziecięcy ma obowiązek zapewnić przebywającym w nim dzieciom wyżywienie zgodne z wymaganiami dla danej grupy wiekowej wynikającymi z aktualnych norm żywienia dla populacji polskiej, opracowywanych przez Instytut Żywności i Żywienia im. prof. dra med. Aleksandra Szczygła w Warszawie. Rodzice są zobowiązani do ponoszenia opłat za pobyt oraz wyżywienie dzieci w klubie dziecięcym.

W klubie dziecięcym zapewnia się dzieciom możliwość higienicznego spożywania posiłków.

W klubie dziecięcym, do którego uczęszcza dziecko karmione mlekiem matki, zapewnia się właściwe warunki do jego przechowywania i podawania.

Link: rejestr żłobków i klubów dziecięcych

 

Podobnie jak w przypadku żłobka i klubu dziecięcego także instytucja dziennego opiekuna ma pomóc rodzicom w godzeniu pracy zawodowej z obowiązkami rodzinnymi (sprawowaniem opieki nad dziećmi).

W czasie, gdy rodzice nie mogą sprawować opieki nad dzieckiem z powodu np. pracy zawodowej, mogą je powierzyć opiece dziennego opiekuna. Opieka sprawowana jest w warunkach domowych, a czas sprawowania opieki przez dziennego opiekuna efektywniej dopasowany do czasu pracy rodziców. Dzienny opiekun jest osobą zatrudnianą przez jednostki samorządu terytorialnego (gminy, powiaty, województwa), instytucje publiczne, osoby fizyczne, osoby prawne lub jednostki organizacyjne nieposiadające osobowości prawnej. Dzienny opiekun może również prowadzić działalność gospodarczą na własny rachunek (tzw. samozatrudnienie).

Dzienny opiekun sprawuje opiekę w lokalu, do którego posiada tytuł prawny, czyli np. we własnym mieszkaniu lub w wynajmowanym przez siebie lokalu, lub w lokalu udostępnionym mu przez podmiot, który go zatrudnia.

Co do zasady dzienny opiekun może sprawować opiekę nad 5 dzieci, chyba, że w grupie znajduje się dziecko w wieku poniżej 1 roku życia, dziecko niepełnosprawne lub wymagające szczególnej opieki – wówczas dzienny opiekun może sprawować opiekę nad 3 dzieci.

Od 1 stycznia 2018 r. wprowadzono możliwość dla dziennego opiekuna sprawowania opieki nad maksymalnie 8 dzieci, a w przypadku gdy w grupie znajduje się dziecko, które nie ukończyło pierwszego roku życia, jest niepełnosprawne lub wymaga szczególnej opieki – nad maksymalnie nad 5 dzieci, po spełnieniu dwóch warunków – pierwszym z nich jest  zgoda wszystkich rodziców, natomiast drugim jest sprawowanie opieki nad dziećmi razem z dziennym opiekunem przez co najmniej jednego z rodziców.

 

WAŻNE

Przed oddaniem dziecka pod opiekę dziennego opiekuna sprawdź, czy jest wpisany do wykazu dziennych opiekunów oraz podmiotów ich zatrudniających. W tym celu sprawdź wybranego dziennego opiekuna w wykazie (link do wykazu znajduje się pod artykułem) lub skontaktuj się z gminą, w której pracuje dzienny opiekun). Dzienni opiekunowie, którzy są wpisani do wykazu znajdują się pod nadzorem wójta, burmistrza lub prezydenta miasta w zakresie warunków i jakości opieki. Dzienni opiekunowie, którzy nie są wpisani do wykazu działają nielegalnie, powierzenie dziecka opiece takiej osoby jest bardzo ryzykowne!

 

Jak zapisać dziecko do dziennego opiekuna?

Sprawdź, czy dzienny opiekun jest wpisany do wykazu dziennych opiekunów oraz podmiotów ich zatrudniających. Przy interesującym Cię dziennym opiekunie znajdziesz dane podmiotu, który go zatrudnia, w tym numer telefonu i adres e-mail. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna udzieli Ci wszelkich wyjaśnień dotyczących możliwości zapisania dziecka.

Jeżeli w wykazie dziennych opiekunów oraz podmiotów ich zatrudniających nie znajdziesz tych danych, skontaktuj się z urzędem gminy, na terenie której pracuje interesujący Cię dzienny opiekun.

 

Jakie dzieci mogą być objęte opieką dziennego opiekuna?

Opieką dziennego opiekuna mogą być objęte dzieci w wieku od 20 tygodnia życia do końca roku szkolnego, w którym dziecko ukończy 3 rok życia lub w przypadku gdy niemożliwe lub utrudnione jest objęcie dziecka wychowaniem przedszkolnym – 4 rok życia. W przypadku, gdy dziecko, które ukończyło 3 rok życia powierzone jest opiece dziennego opiekuna, rodzice tego dziecka, są zobowiązani do złożenia podmiotowi zatrudniającemu tego dziennego opiekuna oświadczenia o przeszkodach w objęciu dziecka wychowaniem przedszkolnym.

 

Ile godzin dziennie dziecko może spędzić pod opieką dziennego opiekuna?

Przepisy nie regulują, ile godzin dziennie dziecko może spędzić u dziennego opiekuna. Podmiot zatrudniający dziennego opiekuna w umowie z dziennym opiekunem określa godziny jego pracy. W wykazie dziennych opiekunów i podmiotów ich zatrudniających znajduje się informacja o godzinach pracy dziennego opiekuna.

 

Jakie są obowiązki dziennego opiekuna w zakresie wyżywienia dzieci?

Ustawa o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3 nie reguluje kwestii wyżywienia dzieci znajdujących się pod opieką dziennego opiekuna. Jeżeli dzienny opiekun zapewnia dzieciom wyżywienie, rodzice ponoszą za nie opłatę.

Link: wykaz dziennych opiekunów