Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna w Kielcach

Podstawę prawną działań w zakresie profilaktyki HIV/AIDS stanowi rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 15 lutego 2011r. w sprawie Krajowego Programu Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV (Dz. U. z dnia 1 marca 2011r., Nr 44, poz. 227).

Krajowy Program Zwalczania AIDS i Zapobiegania Zakażeniom HIV określa politykę rządu w zakresie zapobiegania HIV/AIDS i zwalczania ich społecznych skutków.

Głównymi zadaniami Krajowego Programu są:

• ograniczenie rozprzestrzeniania się zakażeń HIV m.in. poprzez zapewnienie odpowiedniego dostępu do informacji, edukacji i usług w zakresie profilaktyki HIV/AIDS, tj.: prowadzenie długofalowych programów profilaktyczno-edukacyjnych dla młodzieży, organizowanie uświadamiających kampanii medialnych, rozszerzanie sieci punktów wykonujących testy na obecność HIV z profesjonalnym poradnictwem, międzynarodowa wymiana doświadczeń w walce z HIV/AIDS,
• poprawa jakości życia i dostępu do opieki zdrowotnej dla osób żyjących z HIV/AIDS oraz ich bliskich poprzez promowanie i wspieranie działań organizacji pozarządowych i wolontariatu w zakresie profilaktyki HIV, pomocy zakażonym HIV i chorym na AIDS, promowanie projektów integracyjnych z chorymi.

Realizacją Krajowego Programu kieruje Minister Zdrowia, a koordynatorem jest Krajowe Centrum ds. AIDS, natomiast Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Kielcach jest partnerem realizującym zadania z „Harmonogramu realizacji Krajowego programu zwalczania AIDS i zapobiegania zakażeniom HIV opracowanego na lata 2017 – 2021”.

Zakażenie HIV oznacza, że w organizmie człowieka znajduje się wirus nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności. Wirus mnoży się i niszczy układ odpornościowy zakażonej osoby, który po pewnym czasie przestaje chronić organizm przed chorobami. Zakażenie HIV nie daje charakterystycznych objawów. Jeśli nie zrobi się testu diagnostycznego można nawet przez 10-12 lat nie wiedzieć o tym, że uległo się zakażeniu. Osoba, która nie wie, że żyje z HIV, może zachorować na AIDS. Może też zakażać innych.

Nieleczone zakażenie HIV prowadzi do rozwoju AIDS, czyli zespołu nabytego niedoboru (upośledzenia) odporności. AIDS to końcowy etap NIELECZONEGO zakażenia HIV. To zespół chorób atakujących osoby zakażone HIV. Zaliczamy do niego różne infekcje i typy nowotworów. AIDS występuje po wielu latach trwania infekcji HIV u osób, które o swoim zakażeniu nie wiedzą. Osoby, które wiedzą o swoim zakażeniu objęte są nowoczesną terapią antyretrowirusową, która zapobiega wystąpieniu AIDS.

Zakażenie HIV nie jest wyrokiem. Dzięki leczeniu antyretrowirusowemu (ARV) i szybkiemu wykryciu wirusa w organizmie można przeżyć długie lata. Wprowadzenie leczenia antyretrowirusowego spowodowało spadek zakaźności, spadek liczby zachorowań na AIDS oraz spadek śmiertelności z powodu AIDS w krajach rozwiniętych.

W Polsce po trzydziestu pięciu latach od wykrycia pierwszego zakażenia szacuje się, że nawet 30-35 tys. osób żyje z wirusem HIV. Duża część z tych osób nie wie o fakcie swojego zakażenia (nie zna swojego statusu serologicznego) i może nieświadomie zakażać innych. Według danych Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Państwowego Zakładu Higieny od wdrożenia badań w 1985 r. do 31 grudnia 2019 r. zakażenie stwierdzono u 25 544 osób.
Niepokojącym faktem jest wykrywanie w Polsce coraz większej liczby zakażeń HIV, podczas gdy w innych krajach naszego regionu (oprócz Europy Wschodniej), liczby te sukcesywnie maleją. Również zaniepokojenie budzi fakt, że około 50% zakażeń jest wykrywanych w bardzo późnym stadium, często pełnoobjawowego AIDS.

Na koniec października 2020 r. leczeniem ARV w Polsce objętych było około 13 351 pacjentów, w tym 96 dzieci i 48 kobiet w ciąży. Leczenie jest prowadzone i finansowane w ramach Programu polityki zdrowotnej Ministra Zdrowia pn. „Leczenie antyretrowirusowe osób żyjących z wirusem HIV w Polsce na lata 2017 – 2021”.

Na świecie każdego dnia zakaża się około 6 tys. osób, a około 4,5 tys. osób umiera z przyczyn związanych z HIV/AIDS. W Polsce każdego roku wykrywanych jest kilkaset zakażeń HIV. To znaczy, że codziennie w Polsce 2-3 osoby dowiadują się o zakażeniu HIV. W większości są to osoby młode.

Dostępne obecnie leki antyretrowirusowe poprawiają jakość życia osób zakażonych HIV. Jednakże leczenie antyretrowirusowe musi być kontynuowane do końca życia osoby zakażonej. Leki powodują też działania uboczne. Niektóre z późnych działań ubocznych powodują zmianę wyglądu zewnętrznego, niektóre z nich mogą być także niebezpieczne dla życia. Nie jest więc prawdą pogląd, iż teraz – skoro są leki – nie trzeba bać się HIV i nie trzeba stosować zabezpieczeń np. w kontaktach seksualnych.

Aby doszło do zakażenia HIV musi być kontakt materiału zakaźnego z miejscem przez które wirus mógłby trafić do organizmu.

Materiałem zakaźnym są:
– krew,
– sperma,
– płyn preejakulacyjny,
– wydzielina z pochwy,
– płyny ustrojowe (płyn mózgowo-rdzeniowy, z jamy opłucnowej, otrzewnowej, maziowy, osierdziowy, owodniowy) oraz każdy materiał biologiczny zawierający widoczną ilość krwi.

Drogi zakażenia to:
– otwarta rana,
– błona śluzowa.

Możesz zakazić się HIV w następujących sytuacjach:
– niezabezpieczony prezerwatywą kontakt seksualny z osobą zakażoną HIV,
– używanie igieł, strzykawek i narkotyku zanieczyszczonego krwią (lub innej substancji) wspólne z osobami zakażonymi HIV,
– zakażenie dziecka od matki podczas ciąży, porodu lub karmienia piersią.

Jak nie można zakazić się HIV?
HIV nie można zakazić się w taki sam sposób jak przeziębieniem lub grypą. HIV nie przenosi się poprzez kaszel lub kichanie.

Nie można zakazić się HIV od psów, kotów lub innych zwierząt. Jak sama nazwa HIV mówi jest to LUDZKI (human) wirus upośledzenia odporności, czyli zakazić się nim można tylko od innego człowieka.

Komary nie przenoszą HIV!!! Udowodniono to badając same komary, a także wykonując badania wśród osób mieszkających w miejscach, gdzie komary występują przez cały rok.

Mieszkanie pod jednym dachem z osobą zakażoną HIV nie stwarza ryzyka przeniesienia zakażenia, pod warunkiem przestrzegania podstawowych zasad higieny: każdy z domowników powinien mieć własną szczoteczkę do zębów i maszynkę do golenia.

Nie można zakazić się HIV poprzez dotykanie skóry osoby zakażonej, nawet, jeśli jest spocona (pot nie zawiera wirusa HIV, co wykazano w badaniach doświadczalnych). Łzy także nie zawierają HIV.

Nie można zakazić się HIV poprzez korzystanie ze wspólnych sztućców, talerzy i innych naczyń, poprzez korzystanie ze wspólnej łazienki czy ubikacji, podczas pływania w basenie, w teatrze, w kinie, w autobusie i tym podobnych miejscach.

Opracowano na podstawie informacji udostępnionych przez Krajowe Centrum ds. AIDS

Jeśli chcesz wiedzieć więcej wejdź na stronę www.aids.gov.pl