Wojewódzka Stacja Sanitarno-
Epidemiologiczna we Wrocławiu

Czerniak jest to nowotworem złośliwym skóry. Wywodzi się z komórek wytwarzających barwnik zwany melaniną, dzięki któremu nasza skóra po dłuższym kontakcie z promieniami słonecznymi ulega opaleniu. Najczęstszym jego punktem wyjścia są znamiona barwnikowe. Czerniak może pojawić się nie tylko na skórze, ale także w obrębie ust, nosa, gałek ocznych.

Czynniki ryzyka

Do najbardziej charakterystycznych czynników powstawania czerniaka zalicza się:

• Ekspozycję na promienie słoneczne- czynnik dominujący
• Wiek- częstość występowania nowotworów najczęściej wzrasta z wiekiem
• Rogowacenie słoneczne – najczęstszy stan przedrakowy rozwijający się na skórze narażonej na nadmierną ekspozycję na promienie słoneczne
• Zakażenie wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV)
• Blizny po oparzeniach lub przewlekłych stanach zapalnych

Profilaktyka – Jak rozpoznać czerniaka?

Jak samodzielnie rozpoznać czerniaka?  Stosuje się do tego kryteria ABCDE:

A-  Asymetria (np. znamię „wylewające” się na jedną stronę)
B-  Brzegi poszarpane/ nierównomierne
C-  Czerwony lub Czarny
D-  Duży rozmiar (wielkość zmiany powyżej 6mm)
E-  Ewolucja (czyli zmiany zachodzące w znamieniu)

Czy jestem w grupie podwyższonego ryzyka?

Ryzyko zachorowania na czerniaka i inne nowotwory złośliwe skóry wzrasta jeżeli:

• posiadasz jasną karnację, rude lub blond włosy, niebieskie oczy, liczne piegi,
• masz dużą liczbę znamion barwnikowych, znamion w miejscach po drażnieniu skóry,
• doznałeś oparzeń słonecznych, szczególnie w dzieciństwie,
• słabo tolerujesz słońce, opalasz się z dużym trudem lub w ogóle,
• przebywasz w pełnym słońcu powyżej godziny dziennie,
• w rodzinie występowały przypadki czerniaka lub inne nowotwory skóry,
• korzystasz z solarium.

Jak mogę uchronić się przed nowotworami złośliwymi skóry?

• Raz w miesiącu oglądaj swoją skórę – sprawdź, czy Twoje znamiona nie zmieniają się lub czy nie pojawiły się nowe.
• Jeśli zauważysz, że coś podejrzanego dzieje się z Twoim znamieniem, udaj się do chirurga-onkologa.
• Pamiętaj o stosowaniu filtrów UV, noszeniu czapki i okularów przeciwsłonecznych.
• Unikaj słońca w godzinach 10.00-14.00.
• Nie opalaj się w solarium.
• Przynajmniej raz na rok odwiedzaj dermatologa lub chirurga-onkologa.

W związku z ciągłym wzrostem zachorowalności niezwykle ważna jest świadomość ludzi na temat tego nowotworu Zachęcamy do zapoznania się z zasadami się na poniższych grafikach, które radzą jak chronić swoją skórę przed nowotworem skóry – czerniakiem.