Centra urazowe dla dzieci
03.01.2019
Centrum urazowe dla dzieci (CUD) – to wydzielona część szpitala, w której są diagnozowani i leczeni pacjenci do ukończenia 18. roku życia z najcięższymi urazami, np. po wypadku komunikacyjnym czy upadku z wysokości.
Zadania centrum urazowego dla dzieci:
- kompleksowa, szybka diagnoza;
- wielospecjalistyczne leczenie;
- po zakończeniu zabiegów ratujących życie, centrum kieruje małoletniego pacjenta na inny oddział lub do innej placówki leczniczej, żeby kontynuować jego leczenie lub rehabilitację.
CUD zabezpiecza świadczenia dla co najmniej 1 mln mieszkańców, którzy mieszkają w odległości pozwalającej na dotarcie z miejsca zdarzenia do centrum w ciągu 1,5 godziny.
Struktura CUD
CUD tworzą specjalistyczne oddziały szpitalne i pracownie diagnostyczne:
- oddział anestezjologii i intensywnej terapii, który zapewnia gotowość co najmniej dwóch stanowisk intensywnej terapii;
- blok operacyjny, który zapewnia gotowość co najmniej jednej sali operacyjnej;
- oddział chirurgii dziecięcej oraz oddziały lub lekarze specjaliści w zakresie neurochirurgii lub neurotraumatologii, ortopedii i traumatologii narządu ruchu;
- pracownie diagnostyki laboratoryjnej i obrazowej, endoskopii diagnostycznej i zabiegowej.
CUD musi mieć dostęp do lotniska lub lądowiska dla śmigłowca ratunkowego, zlokalizowanego na tyle blisko, aby można było przejmować pacjentów urazowych ze śmigłowca bezpośrednio do szpitala, bez konieczności przewożenia ich karetką.
Wymagany sprzęt:
- RTG;
- USG, USG – Doppler;
- Echokardiografia;
- tomografia komputerowa (spiralna, wielorzędowa);
- rezonans magnetyczny;
- wyposażenie medyczne niezbędne do wykonywania przyłóżkowej i całodobowej endoskopii diagnostycznej i zabiegowej (w szczególności: gastroskop, kolonoskop, bronchoskop).
Kryteria kwalifikacji do leczenia w CUD
Pacjenta do ukończenia 18. roku życia kwalifikuje się do leczenia w CUD, jeśli:
- występuje u niego co najmniej jedno spośród następujących obrażeń anatomicznych:
- penetrująca rana głowy lub tułowia lub uraz tępy z objawami uszkodzenia narządów wewnętrznych głowy, klatki piersiowej lub brzucha,
- amputacja kończyny powyżej nadgarstka lub stawu skokowego,
- rozległe zmiażdżenia kończyny,
- uszkodzenie rdzenia kręgowego,
- niestabilna klatka piersiowa,
- uszkodzenie rdzenia kręgowego,
- złamanie kończyny z uszkodzeniem naczyń lub nerwów,
- złamanie co najmniej dwóch proksymalnych kości długich kończyn (kość ramienna, kość udowa) lub miednicy;
- obrażeniom towarzyszą co najmniej dwa spośród następujących zaburzeń parametrów fizjologicznych:
- spadek ciśnienia skurczowego krwi;
- nieprawidłowa częstość akcji serca;
- nieprawidłowa liczba oddechów;
- stan świadomości oceniony według kryteriów Skali Śpiączki Glasgow (GCS) lub Dziecięcej Skali Śpiączki (CCS) w odniesieniu do dzieci do 3. roku życia na nie więcej niż 13 punktów,
- saturacja krwi tętniczej nie więcej niż 90%.
Dodatkowo pacjent kwalifikuje się do leczenia w CUD także w przypadku:
- wystąpienia urazu wielonarządowego lub śmierci innej osoby w tym samym zdarzeniu,
- wypadnięcia z pojazdu mechanicznego, przygniecenia lub upadku z wysokości powyżej 3 metrów,
- gdy czas wydobywania pacjenta dziecięcego z pojazdu, zawaliska lub gruzowiska wynosi powyżej 20 minut
Centra urazowe dla dzieci w Polsce
W Polsce działa 11 CUD udzielających świadczeń opieki zdrowotnej pacjentom małoletnim z mnogimi wielonarządowymi obrażeniami ciała, tzw. pacjentom dziecięcym urazowym:
- Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka Centrum Medycyny Ratunkowej ul. A.E. Fieldorfa 2, Wrocław;
- Uniwersytecki Szpital Dziecięcy ul. A. Gębali 6, Lublin;
- Instytut Centrum Zdrowia Matki Polki ul. Rzgowska 281/289, 93-338 Łódź;
- Uniwersytecki Szpital Dziecięcy w Krakowie, ul. Wielicka 265, 30-663 Kraków;
- Samodzielny Publiczny Dziecięcy Szpital Kliniczny im. Józefa Polikarpa Brudzińskiego w Warszawie, ul. Żwirki i Wigury 63a, 02-091 Warszawa;
- Kliniczny Szpital Wojewódzki Nr 2 im. Św. Jadwigi Królowej w Rzeszowie, ul. Lwowska 60, 35-301 Rzeszów;
- Uniwersytecki Dziecięcy Szpital Kliniczny im. L. Zamenhofa ul. Waszyngtona 17, Białystok;
- COPERNICUS Podmiot Leczniczy Sp. z o. o. Szpital im. Mikołaja Kopernika ul. Nowe Ogrody 1-6, Gdańsk;
- SP Szpital Kliniczny nr 6 Śląskiego Uniwersytetu Medycznego Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka, ul. Medyków 16, Katowice;
- Wojewódzki Specjalistyczny Szpital Dziecięcy w Olsztynie, ul. Żołnierska 18 A, 10-561 Olsztyn
- Uniwersytecki Szpital Kliniczny nr 1 im. prof. Tadeusza Sokołowskiego PUM w Szczecinie, ul. Unii Lubelskiej 1, Szczecin.
Planowane jest powstanie kolejnych 2 centrów udzielających świadczeń zdrowotnych pacjentowi urazowemu dziecięcemu.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 8 września 2006 r. o Państwowym Ratownictwie Medycznym Dz.U. 2024 poz. 652
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 25 stycznia 2016 r. w sprawie centrum urazowego dla dzieci Dz.U. 2020 poz. 1948
- Ostatnia modyfikacja:
- 02.05.2024 10:47 Jarosław Rybarczyk
- Pierwsza publikacja:
- 17.07.2019 13:51 Mateusz Klimczak