Najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi dotyczące opieki okołoporodowej w czasie epidemii
Czy porody rodzinne mogą odbywać się w czasie epidemii?
Tak. Decyzje w tym zakresie podejmuje kierownik szpitala - po indywidualnej ocenie warunków danego szpitala pozwalającej na izolację rodzących i osób im towarzyszących od innych pacjentek.
Jakie warunki powinny zostać spełnione, aby osoba bliska, aby mogła uczestniczyć w porodzie rodzinnym?
Wskazane przez konsultantów krajowych w dziedzinie ginekologii i położnictwa oraz perinatologii minimum w tym zakresie uwzględnia:
- wypełnienie, przez osobę towarzyszącą, w trakcie porodu, ankiety epidemiologicznej,
- osoba towarzysząca przez cały czas pobytu w szpitalu musi nosić maskę i rękawiczki,
- rodząca w towarzystwie osoby bliskiej przebywa w pojedynczej, indywidualnej sali porodowej wyposażonej w oddzielny węzeł sanitarny,
- osoba towarzysząca może zostać wpuszczona w momencie rozpoczętego porodu i powinna opuścić oddział w ciągu 2 godzin po porodzie,
- osoby pozostające w kwarantannie lub w trakcie izolacji nie mogą uczestniczyć w porodzie i wchodzić na teren szpitala.
Czy w przypadku porodu rodzinnego ojciec dziecka musi przedstawić w szpitalu aktualny negatywny wynik badania diagnostycznego w kierunku COVID-19?
Nie. Uzależnianie uczestnictwa w porodzie rodzinnym od wyniku badania na koronawirusa nie powinno mieć miejsca.
Czy ojciec może kangurować swoje dziecko po porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim?
Tak. Nie ma przeszkód, aby dziecko było kangurowane przez osobę towarzyszącą przy porodzie rozwiązanym cięciem cesarskim z zachowaniem zasad reżimu sanitarnego. Ostateczna decyzja w tej sprawie uzależniona jest od możliwości organizacyjnych podmiotu leczniczego i powinna zostać podjęta przez jego kierownika.
Czy rodząca musi nosić maseczkę w czasie porodu?
Nie. Obowiązek zakrywania ust i nosa nie dotyczy sali porodowej, ponieważ dostęp do niej ma ograniczona grupa osób - rodząca i personel medyczny sprawujący nad nią opiekę. Jednocześnie rodząca w momencie zgłoszenia się na Izbę przyjęć szpitala lub korzystając ze szpitalnych ciągów komunikacyjnych nie jest zwolniona z tego obowiązku.
Czy pacjentka z rozpoznaniem/podejrzeniem COVID-19 może urodzić drogami natury?
Tak. Konsultanci krajowi w dziedzinie położnictwa i ginekologii oraz perinatologii nie wskazują cięcia cesarskiego jako jedynej metody ukończenia ciąży i porodu u pacjentek z rozpoznaniem/podejrzeniem COVID-19, dopuszczając tym samym prowadzenie porodu drogami natury - w zależności od aktualnej sytuacji położniczej, z uwzględnieniem lokalnych warunków organizacyjnych, związanych ze stanem epidemii.
Czy matka zakażona COVID-19 lub podejrzana o zakażenie może przebywać w szpitalu ze swoim dzieckiem?
Tak. W przypadku, gdy stan zdrowia matki i dziecka na to pozwala, a matka podjęła taką decyzję przed porodem, po udzieleniu informacji o korzyściach i zagrożeniach wynikających zarówno ze stałego przebywania z dzieckiem jak i izolacji w oddzielnym pomieszczeniu.
Czy w sytuacji, kiedy noworodek będzie musiał pozostać dłużej w szpitalu rodzice będą mogli go odwiedzać?
Tak. Szpital powinien podjąć działania organizacyjne, umożliwiające rodzicom bezpieczny kontakt z dzieckiem. Szczegółowe zasady odwiedzin powinien ustalić ordynator oddziału w porozumieniu z Konsultantem Wojewódzkim w dziedzinie neonatologii na podstawie oceny bieżącego zagrożenia epidemiologicznego.
Czy jeżeli jestem zakażona COVID-19, szpital może odmówić wypisu mojego dziecka?
Nie. Ostateczna decyzja dotycząca wypisania dziecka ze szpitala należy do matki, której uprzednio powinna zostać udzielona informacja o zagrożeniach wynikających z wypisu noworodka do domu, w którym przebywa osoba poddana izolacji.
Czy mogę karmić piersią, w przypadku zakażenia COVID-19?
Tak. Nie ma przeciwwskazań do karmienia piersią od pierwszych chwil po urodzeniu, przy jednoczesnym stosowaniu zasad prewencji zakażeń. Informacje o ryzyku i ochronie przed zakażeniem dziecka powinny być przekazane przez personel medyczny.
Czy przed porodem muszę mieć wykonany test w kierunku COVID-19?
Nie. Decyzja o skierowaniu na badanie w kierunku wykrycia wirusa SARS-CoV-2 należy do kompetencji lekarza zlecającego badanie, przy uwzględnieniu przesłanek klinicznych oraz aktualnych wytycznych i rekomendacji dotyczących sytuacji, w których wykonanie testu na obecność genomu wirusa SARS CoV-2 uznaje się za zasadne.
Czy wizyty patronażowe nadal się odbywają?
Tak. Wizyty patronażowe powinny odbywać się w miejscu pobytu matki i dziecka, a pierwsza wizyta nie później niż w ciągu 48 godzin od otrzymania przez położną zgłoszenia urodzenia dziecka od podmiotu leczniczego. Wizyta patronażowa powinna być wcześniej uzgodniona, a czas wizyty powinien być ograniczony do niezbędnego minimum.
Czy jeżeli jestem zakażona COVID-19 to mogę skorzystać z wizyty patronażowej?
W przypadku osób izolowanych w warunkach domowych bądź poddanych kwarantannie w związku z kontaktem z osobą zakażoną wirusem SARS -CoV-2, wizyta/porada patronażowa powinna się odbyć z wykorzystaniem systemów teleinformatycznych lub innych systemów łączności (o ile czasowe zaniechanie świadczeń wykonywanych osobiście nie zagraża pogorszeniem stanu zdrowia podopiecznych). Jeśli po zdalnym wywiadzie zachodzi konieczność bezpośredniej opieki nad matką i dzieckiem w środowisku domowym, to tak wizyta patronażowa musi być bezwzględnie zrealizowana.
Gdzie mogę zgłosić nieprawidłowości dotyczące przestrzegania praw pacjenta w zakresie opieki nad pacjentką w ciąży i noworodkiem?
Zastrzeżenia dotyczące nieprawidłowości w organizacji udzielanych świadczeń lub pracy personelu medycznego powinno się zgłaszać w pierwszej kolejności do kierownika podmiotu leczniczego, w którym miała miejsce opieka zdrowotna, z której Pacjent nie jest zadowolony i co do której ma zastrzeżenia. Jeśli odpowiedź w sprawie nie będzie satysfakcjonująca, można zwrócić się do podmiotu tworzącego nadzorującego pracę tego podmiotu leczniczego. Podmiot tworzący można sprawdzić korzystając z wyszukiwarki dostępnej pod adresem: https://rpwdl.ezdrowie.gov.pl/RPM/Search
W przypadku problemów, które mogą świadczyć o nie przestrzeganiu praw pacjenta należy je zgłosić do Rzecznika Praw Pacjenta, pod nr tel. 800 190 590 lub mailowo: kancelaria@rpp.gov.pl.
Czy kobiety w ciąży oraz karmiące piersią powinny się szczepić przeciw COVID -19?
Okresy ciąży i laktacji nie są wymienione w przeciwwskazaniach podanych w Charakterystykach Produktów Leczniczych zarejestrowanych szczepionek mRNA przeciw COVID-19. Z uwagi jednak na fakt, że aktualnie nie ma informacji na temat bezpieczeństwa i skuteczności szczepionek u kobiet w ciąży i karmiących piersią, zalecenia międzynarodowe ekspertów, m.in. amerykańskiego Centrum Ochrony i Zapobiegania Chorób (CDC) i zespołu ekspertów ds. Szczepień (ACIP) pozostawiają decyzję o szczepieniu kobiecie, po skonsultowaniu z lekarzem analizy korzyści i ryzyka oraz stopnia narażenia na zakażenie SARS-COV-2 (grupy objęte priorytetem to pracownice ochrony zdrowia i matki wcześniaków przebywających w szpitalu). Badania na zwierzętach nie wykazy szkodliwego wpływu na ciążę, rozwój płodu, poród lub rozwój pourodzeniowy. Dodatkowo mechanizm działania szczepionek mRNA pokazuje, że jest to jeden z najbezpieczniejszych rodzajów szczepionek.
Stanowisko z dnia 16.01.2021 w sprawie szczepienia przeciwko SARS-CoV-2 kobiet w okresie laktacji zostało przygotowane przez Fundację Bank Mleka Kobiecego, Centrum Nauki o Laktacji i Polskie Towarzystwo Wakcynologii: http://ptwakc.org.pl/2021/01/16/automatycznie-zapisastanowisko-fundacji-bank-mleka-kobiecego-centrum-nauki-o-laktacji-i-polskiego-towarzystwa-wakcynologii-w-sprawie-szczepienia-przeciwko-sars-cov-2-kobiet-w-okresie-laktacji-ny-szki/.
Materiały
Wytyczne dla poszczególnych zakresów i rodzajów świadczeń poz. 3, 19, 20Podstawa prawna
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 4 maja 2020 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta Dz.U. 2020 poz. 849
Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 1 grudnia 2020 r. w sprawie ustanowienia określonych ograniczeń, nakazów i zakazów w związku z wystąpieniem stanu epidemii Dz.U. 2020 poz. 2132