Nie istnieje żaden pewny, sprawdzony sposób na uniknięcie zachorowania na nowotwór. To, czy zachorujemy na raka zależy od naszych genów, wieku i stylu życia. Jednak wbrew powszechnej opinii tylko niewielka część z chorób nowotworowych rozwija się w wyniku dziedziczenia. Większość z nich to efekt długotrwałego gromadzenia uszkodzeń DNA. Zdrowy tryb życia może redukować ilość tych uszkodzeń.

Naukowcy stale badają, które z naszych codziennych zachowań (w jaki sposób i do jakiego stopnia) przyczyniają się do rozwoju choroby lub przed nią chronią. Jest kilkanaście kategorii czynników ryzyka. Wszystkie (poza promieniowaniem jonizującym) można kontrolować. Można więc zapobiegać wielu powszechnie występującym nowotworom (np. rak płuca, przełyku, okrężnicy, rak jamy ustnej i czerniak).

Czego należy unikać

• Picia alkoholu – od 2 do 4% wszystkich nowotworów ma związek (pośredni lub bezpośredni) z alkoholem. Zwiększa on ryzyko wystąpienia raka: jamy ustnej, gardła, przełyku, krtani, wątroby i piersi u kobiet.
• Palenia tytoniu – rak płuca występuje niemal wyłącznie u palaczy i osób narażonych na bierne palenie.Im intensywniejszy nałóg, tym większe problemy ze zdrowiem.

Jednoczesne picie i palenie powoduje wielokrotne zwiększenie ryzyka zachorowania (np. rak krtani występuje ponad 300 razy częściej u osób nadużywających obu substancji).

• Promieniowania UV – jest niebezpieczne ze względu na ryzyko powstania nowotworów skóry. Należy unikać długiej ekspozycji, stosować kremy z filtrem i nie korzystać z solariów.
• Czynników o udowodnionym charakterze kancerogennym (np. azbest i związki aromatyczne).

Zalecamy

• Aktywność fizyczną – badania potwierdzają, że szczupła sylwetka pozwala uniknąć do 20% nowotworów związanych z nadmiarem tkanki tłuszczowej.
• Zbilansowaną dietę – powinna dostarczać prawidłowej ilości energii i poszczególnych składników pokarmowych (utrzymanie stałej masy ciała, spożywanie świeżych warzyw i owoców, ograniczenie czerwonego mięsa).
• Szczepienia przeciwko wirusom, które mogą powodować pewne nowotwory np.:
  • przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego (HPV), który może prowadzić do rozwoju raka szyjki macicy,
  • przeciwko wirusowemu zapaleniu wątroby typu B, który może prowadzić do rozwoju raka wątrobowokomórkowego.
• Przesiewowe badania mammograficzne, cytologiczne oraz kolonoskopowe – pozwalają wcześnie wykryć nowotwór.