Nowelizacja ustawy została opracowana ze względu na pilną potrzebę wdrożenia kolejnych działań ograniczających zjawisko wytwarzania i wprowadzania do obrotu środków zastępczych i nowych substancji psychoaktywnych. Przewiduje ona objęcie przepisami karnymi przede wszystkim czynów związanych z dystrybucją tych substancji i stworzenie instrumentów prawnych umożliwiających odpowiedzialność osób z nią związanych. 

Kary za posiadanie dopalaczy i handel nimi

Od jutra, czyli od dnia wejścia w życie ustawy, za samo posiadanie znacznych ilości dopalaczy będzie groziła kara nawet do 3 lat więzienia, a za handel nimi nawet do 12 lat. Do odpowiedzialności karnej zostaną pociągnięci także posiadacze zabronionych substancji, którym będzie groziła grzywna albo kara ograniczenia, albo pozbawienia wolności do 3 lat.  
Umorzenie postępowania będzie możliwe jedynie wtedy, gdy przedmiotem czynu będzie nieznaczna ilość dopalaczy przeznaczona na użytek własny.
Nowelizacja ustawy wprowadza zatem nowe mechanizmy, które wykorzystają prawo karne przeciwko producentom i sprzedawcom nowych substancji psychoaktywnych. W efekcie wprowadzonych rozwiązań osoby sprzedające „dopalacze” będą traktowane tak samo jak osoby sprzedające narkotyki.

Nowa definicja dopalaczy

Nowa ustawa przewiduje zmianę definicji dopalaczy – substancja psychoaktywna zostanie „oderwana” od środka zastępczego. Substancja psychoaktywna ma znany wzór chemiczny, co pozwala przewidzieć jej działanie i to właśnie ona trafi do wykazu nowych substancji, których posiadanie będzie karane na równi z posiadaniem narkotyków. Dzięki ustawie znacznemu przyspieszeniu ulegnie też proces wpisywania nowych substancji na listę związków zakazanych. Do tej pory trzeba było nowelizować ustawę, by określić listę substancji zakazanych. Teraz będzie to następowało  w drodze rozporządzenia, czyli znacznie szybciej.

W ustawie znalazł się również zapis nakładający obowiązek zgłaszania do Państwowej Inspekcji Sanitarnej przypadków zatrucia środkiem zastępczym lub nową substancją psychoaktywną. Do końca marca każdego roku Główny Inspektor Sanitarny będzie zobowiązany do sporządzenia raportu podsumowującego zgłoszenia z całej Polski, a placówki podejrzewające pacjenta o stosowanie dopalaczy będą musiały powiadomić o tym powiatowego inspektora sanitarnego. Ustawa zakłada także utworzenie rejestru zgonów i zatruć spowodowanych przez dopalacze.
Przepisy mają zapewnić takie samo wsparcie osobom uzależnionym od dopalaczy, jak i od narkotyków – będą mogły liczyć na leczenie, rehabilitację i wsparcie psychologiczne.