Konferencja nt. zmian systemowych w ochronie zdrowia została zorganizowana przez Ogólnopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia, Ministerstwo Zdrowia i Narodowy Fundusz Zdrowia.
Poprosiłam moich współpracowników, żebyśmy wspólnie stworzyli i opracowali koncepcję zmian systemowych - przedstawiamy ją Państwu do konsultacji – powiedziała  minister Izabela Leszczyna do uczestników konferencji organizowanej przez  Ministerstwo Zdrowia i Ogólnopolski Związek Pracodawców Ochrony Zdrowia. Koncepcję zmian opracowywał Zespół ds. Systemowych w Ochronie Zdrowia pod przewodnictwem Minister Zdrowia.

- Zmiany mają pomóc szpitalom, które znajdują się w trudnej sytuacji, ale też pozwolić rozwijać się w taki sposób, żebyśmy zabezpieczyli rzeczywiste potrzeby zdrowotne mieszkańców powiatów i województw.

Odpowiedzią na oczywiste potrzeby pacjentów, szpitali i innych jednostek medycznych  – całej ochrony zdrowia - jest zmiana systemowa składająca się z trzech elementów: procesu deregulacji, transformacji oraz „odwracania piramidy świadczeń”.

- W  procesie transformacji chcemy zrewolucjonizować obecną sieć szpitali i dostosować do potrzeb pacjentów i określonego finansowania. Proces deregulacji ma polegać m.in. na stałej współpracy podmiotów działających w systemie z MZ, NFZ, AOTMiT. Odwrócona piramida świadczeń pozwoli nam z kolei uwolnić część zasobów w leczeniu zamkniętym – powiedział dyr. Piotr Nowicki, członek zespołu ds. zmian systemowych w Ministerstwie Zdrowia.

Celem deregulacji będzie zmniejszenie obciążeń wykorzystywanych zasobów w ochronie zdrowia, a poprzez to ich bardziej efektywne wykorzystanie oraz obniżenie kosztów funkcjonowania. Proces ten będzie realizowany w latach 2024-25 przez wprowadzenie kilku kolejnych „pakietów deregulacyjnych”, zmniejszających wymogi ustaw, rozporządzeń MZ oraz zarządzeń NFZ.
Pierwszy pakiet deregulacji - już w przygotowaniu - zakłada m.in. uproszczenie mechanizmu kwalifikowania szpitali do sieci szpitali (PSZ):

• kwalifikowane do niej będą wszystkie szpitale, które mają przynajmniej jeden profil w zakresie leczenia szpitalnego (oddział szpitalny) w trybie pełnej hospitalizacji;
• oddziały zabiegowe, które nie spełnią kryteriów wejścia do sieci, będą mogły funkcjonować w trybie hospitalizacji planowej albo chirurgii jednego dnia;
• uproszczone zostaną w sieci szpitali zasady regulujące udzielanie dodatkowych rodzajów świadczeń realizowanych w ramach m. in. SOR/IP, OIT, chemioterapii, rehabilitacji stacjonarnej, AOS;
• określenie minimalnego udziału świadczeń zabiegowych w oddziałach zabiegowych;
• określenie minimalnej liczby odebranych porodów na oddziałach ginekologiczno – położniczych

Dodatkowo uzupełniony zostanie katalog świadczeń ambulatoryjnych udzielanych bez skierowania o poradę optometrysty. Inne przykłady działań deregulacyjnych to:

• uproszczenie formularza IOWISZ, podniesienie minimalnej wartości kosztorysowej wymaganej dla wydania opinii o celowości inwestycji,
• uproszczenie składanych wniosków akredytacyjnych,
• uproszczenie niektórych norm sanitarnych dla szpitalnictwa i ambulatoryjnej opieki specjalistycznej.

Celem transformacji jest z kolei stworzenie optymalnego systemu zabezpieczenia szpitalnego. Jej poszczególne elementy będą wdrażane w latach 2024-2026.

Kluczowe zasady procesu transformacji to m.in. dobrowolność uczestnictwa i wprowadzenie map świadczeń (map zabezpieczenia szpitalnego), które przygotują AOTMiT, NFZ, NIZP-PZH i urzędy wojewódzkie.

Mapy pozwolą uporządkować sieć oddziałów realizujących świadczenia na poziomie podstawowym (1-5 oddziałów podstawowych + SOR/IP), specjalistycznym, wysokospecjalistycznym (m. in. kardiochirurgia, neurochirurgia, transplantologia) oraz strategicznym (oddziały o zabezpieczeniu ponadregionalnym i krajowym). Perspektywa docelowa ich wdrażania to lata 2025-27, natomiast osiągnięcie wszystkich celów ~10 lat.

Obok istniejących rozwiązań transformacyjnych w ochronie zdrowia (np.  restrukturyzacja, łączenie SP ZOZ-ów czy spółek, przeprofilowanie) wprowadzone zostaną nowe:

• Zespół Publicznych Zakładów Opieki Zdrowotnej (ZPZOZ) - nowy typ podmiotu, który będzie mógł być utworzony lub powstać w wyniku połączenia kilku SPZOZ z różnymi organami tworzącymi i adekwatną strukturą udziałową.
• Porozumienie - umowa cywilnoprawna pomiędzy podmiotami, która skutkowałoby podziałem usług pomiędzy świadczeniodawcami.
• Powiatowe Centrum Zdrowia - tworzone w strukturze istniejącego SP ZOZ lub poza nią do realizacji podstawowych świadczeń internista, ginekolog, chirurg, pediatra), ale bez możliwości hospitalizacji,
• Związek JST (jednostki samorządu będą mogły łączyć SP ZOZ-y, przez co będą mogły powstać bardziej efektywne, większe podmioty lecznicze.

Projekt zmiany systemowej w ochronie zdrowia wprowadza też szczegółowe regulacje dotyczące tworzenia i zatwierdzania programów naprawczych tworzonych przez placówki, w których wystąpiła strata netto. 

Instrumentami wsparcia dla placówek medycznych będą: środki z KPO, Funduszu Medycznego, Unii Europejskiej, NFZ, środki z BGK na wsparcie finansowe oraz budżet państwa. Po przejściu pełnej ścieżki programu naprawczego (oraz akceptacji przez AOTMiT) podmioty mogłyby skorzystać z doraźnego albo długoterminowego pakietu wsparcia.

Docelowym rozwiązaniem jest bezpieczna sieć stabilnych finansowo szpitali,  realizujących świadczenia wysokiej jakości. Istotne jest przy tym równomierne rozmieszczenie realizacji świadczeń adekwatnie do potrzeb danego terenu oraz koordynacja leczenia szpitalnego z AOS i POZ.

Wiąże się z tym ostatni element procesu zmiany systemowej – „odwracanie piramidy świadczeń”, czyli przebudowa ochrony zdrowia w celu uwolnienia zasobów lecznictwa szpitalnego i zwiększenia dostępności.

- Podstawą powodzenia koncepcji zmian systemowych jest wzajemne zaufanie i wspólne podjęcie odpowiedzialności: rząd nie powie, że szpitale to zadanie samorządów, a samorządy nie powiedzą, że to problem rządu. To nasz wspólny problem i wspólny cel – podkreśliła minister Izabela Leszczyna.

Dlatego zapraszamy wszystkich interesariuszy (szpitale czy samorządy), aby przesyłali informacje do MZ, jakie regulacje są zbędne i przeszkadzające. Nie mogą przy tym wpływać na bezpieczeństwo pacjenta i jakość wykonywanych świadczeń. Prosimy kierować uwagi na adres: transformacja@mz.gov.pl