Polska w ZEA

1.1. Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich (PZEA) położone jest w południowo wschodniej części Półwyspu Arabskiego.

Granice: południowa i zachodnia z Arabią Saudyjską (457 km), wschodnia i północna z Omanem (410 km).

Ukształtowanie terenu: pustynna nizina ograniczona od północnego zachodu linią brzegową Zatoki Perskiej (około 1 200 km długości), a od wschodu pasmem górskim o wysokości ponad 1 500 m n.p.m. i częściowo wybrzeżem Zatoki Omańskiej.

Powierzchnia: 83 600 km2, z czego 87% przypada na emirat Abu Zabi.

Ludność: zgodnie z danymi ONZ, populacja PZEA wynosi obecnie 9,852,462. Większość populacji PZEA stanowią obcokrajowcy (około 90%). W miastach PZEA, którego 4/5 powierzchni stanowią pustynie żyje 85% populacji. 86,4% populacji PZEA zamieszkuje tereny zurbanizowane (8,542,144).

Największe miasta: Dubaj – 1 137 347 mieszkańców, Abu Zabi (stolica państwa) – 603 492 mln,
Szarża – 543 733, Al Ain – 408 733.

Największe grupy narodowościowe: Hindusi, Pakistańczycy, Bengalczycy, Filipińczycy, Egipcjanie, Sudańczycy, Palestyńczycy, Irańczycy. Największą zachodnią grupą narodowościową są Brytyjczycy. Rdzenni Emiratczycy stanowią 11,6 % ludności kraju.

Językiem oficjalnym jest arabski, lecz w praktyce językiem powszechnie używanym jest język angielski. W użyciu są również języki poszczególnych grup etnicznych (malajalam, hindi, urdu, perski, tagalog i inne).

1.2. Warunki klimatyczne

W Państwie Zjednoczonych Emiratów Arabskich (PZEA) panuje klimat zwrotnikowy pustynny z wysokimi temperaturami utrzymującymi się przez cały rok. Dodatkowo, na wybrzeżu Zatoki Perskiej, a więc zarówno w stołecznym Abu Zabi, jak i Dubaju, w okresie od maja do końca października należy liczyć się z dochodzącą do 80-90% wilgotnością. Kombinacja temperatury na poziomie 40-45 stopni i wysokiej wilgotności występuje więc przez mniej więcej połowę roku. Jest to skrajnie uciążliwe, właściwie uniemożliwia przebywanie na zewnątrz budynków w tym okresie. Temperatury odczuwalne dochodzą w okresie letnim nawet do 60 st. C.

Opady właściwie nie występują (jedynie sporadycznie w okresie zimowym, zdarzają się jednak zimy pozbawione opadów).

​​​​​​​1.3. Główne bogactwa naturalne

Głównymi zasobami naturalnymi PZEA są ropa naftowa, zasoby szacowane na 111,000 mld baryłek oraz gaz ziemny 8,200 mld m3 (w emiracie Abu Zabi znajduje się 90% całkowitych rezerw). PZEA jest siódmym co do wielkości producentem ropy naftowej na świecie i czwartym co do wielkości producentem ropy naftowej w kartelu OPEC (jako członek OPEC od 1967 r.). Pierwsze komercyjne pola naftowe odkryto w 1958 r. – lądowe w odwiercie Bab-2 oraz morskie w Umm Shaif. W 2021 r. produkcja ropy naftowej oscylowała wokół 2,5-3,5 mld baryłek dziennie, podyktowana polityką OPEC i OPEC+. Koncern ADNOC (Abu Dhabi National Oil Company) jest największą spółką naftową w PZEA. Spółka intensywnie rozszerza swoją działalność zarówno w zwiększenie swoich mocy produkcyjnych węglowodorów (do 2025 r. ADNOC zamierza produkować 5 mln b/d) jak i w produkcję energii odnawialnej, głównie wodoru. Największa w PZEA i zarazem trzecia największa na Bliskim Wschodzie rafineria należąca do ADNOC znajduje się w rejonie Al-Ruwais, jej możliwości produkcyjne szacuje się na poziomie 417 000 bpd. Do ADNOC należy także rafineria w Umm Al-Narr, w Jabel Ali znajduje się zakład należący do Emirates Oil, natomiast w Fudżajrze rafineria należąca do Metro Oil.

​​​​​​​​​​​​​​1.4. System walutowy, kurs i wymiana

Gospodarka pieniężna państwa znajduje się pod ścisłą kontrolą Banku Centralnego PZEA. Waluta - dirham (AED), dzielący się na 100 filsów - w pełni wymienialna na waluty światowe; związana stałym kursem wymiany z dolarem USA (AED 3,67 = USD 1,00). W stosunku do innych walut - w tym również do euro - kurs dirhama jest płynny i zmienia się zależnie od kursu dolara USA względem tych walut. Wymiana walut obcych na dirhamy i w drugą stronę nie stanowi problemu.

​​​​​​​​​​​​​​1.5. Religia

Religią państwową jest islam, wyznawany przez ok. 96% ludności (85% sunnici, 15% szyici). W PZEA mieszkają także chrześcijanie (w większości katolicy), hinduiści oraz inne wyznawcy religii Azji Południowo-Wschodniej. W odniesieniu do wyznań nie-muzułmańskich istnieje pełna swoboda odbywania praktyk religijnych. W Abu Zabi i Dubaju sprawowane są nabożeństwa różnych wyznań chrześcijańskich w wielu językach.

​​​​​​​​​​​​​​1.6. Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Jedynym oficjalnym świętem państwowym jest upamiętniające rocznicę powstania państwa w 1971 roku Święto Narodowe przypadające na dzień 2 grudnia, dnia 1 grudnia przypada tzw. Dzień Pamięci (Commemoration Day), upamiętniający ofiary Emirackich funkcjonariuszy służby cywilnej, wojskowej oraz humanitarnej. Kolejnym świętem o stałej dacie jest Nowy Rok (1 stycznia). Pozostałe święta publiczne mają charakter religijny i są to święta ruchome, gdyż ich daty wyznaczane są przez obowiązujący w islamie rok księżycowy. Do najważniejszych z nich należą: Nowy Rok muzułmański (księżycowy), Urodziny Proroka (PBUH), Al-Isra wa Al-Miraj, Arafat Day, Eid Al-Fitr (zakończenie Ramadanu) czy Eid Al-Adha.

​​​​​​​​​​​​​​1.7. Infrastruktura transportowa

PZEA posiada doskonałą stale powiększaną sieć dróg i autostrad. Transport kolejowy nie istnieje, choć w toku są prace budowy linii łączącej centra przemysłowe na zachodzie kraju z ośrodkami miejskimi i portami w centrum (Abu Zabi, Jebel Ali, Dubai, Szarża), a w dalszej perspektywie także z portami na wschodnim wybrzeżu nad Oceanem Indyjskim. Budowę towarowej sieci kolejowej w PZEA nadzoruje państwowa spółka Etihad Rail.

W PZEA doskonale rozwinięty jest transport lotniczy, obsługujący połączenia międzynarodowe. W PZEA znajduje się 43 porty lotnicze. Lotniska cywilne obsługiwane są przez czterech krajowych przewoźników, posiadających w swoich flotach łącznie ponad 500 samolotów. Obsługują oni ok. 75 mln pasażerów rocznie. Międzynarodowy port lotniczy w Dubaju, DXB jest szóstym największym pod względem ruchu towarowego portem lotniczym na świecie, jest jednocześnie domem dla jednej z największych linii lotniczych na świecie - Emirates Airlines.

Obecnie funkcjonujące rejsowe połączenie lotnicze z Polską:

Emirates Airline z Warszawy do Dubaju,

LOT Polish Airline z Warszawy do Dubaju,

WizzAir z Katowic do Abu Zabi

WizzAir z Krakowa do Abu Zabi

FlyDubai z Krakowa do Dubaju

FlyDubai z Warszawy do Dubaju

W PZEA funkcjonuje w sumie 21 portów morskich, w tym 11 nowoczesnych portów pełnomorskich, 9 w Zatoce Perskiej i 2 na wybrzeżu Oceanu Indyjskiego. Flota handlowa PZEA dysponuje 58 nowoczesnymi statkami oraz ponad tysiącem tzw. dhows, drewnianych statków obsługujących żeglugę kabotażową w całym regionie. Port Jebel Ali w Dubaju jest siódmym największym terminalem kontenerowym na świecie. Dzięki swojemu położeniu geograficznemu PZEA stanowi centrum logistyczne dla importu, eksportu, a także działalności re-eksportowej w regionie i na świecie. W każdym większym porcie morskim powstają specjalne strefy ekonomiczne z nowoczesną infrastrukturą magazynowo logistyczną.

​​​​​​​​​​​​​​1.8. Obowiązek wizowy

W dniu 6 maja 2015 roku w Brukseli podpisano porozumienie o zniesieniu wiz krótkoterminowych między Unią Europejską a Państwem Zjednoczonych Emiratów Arabskich. Nowe regulacje umożliwiają bezwizowy pobyt obywatela polskiego na terytorium PZEA na okres nieprzekraczający 90 dni w każdym okresie 180-dniowym w celach: turystycznych, kulturalnych, naukowych, wizyt u rodziny i znajomych. Ruch bezwizowy dotyczy posiadaczy następujących ważnych dokumentów podróży: paszportu zwykłego, paszportu dyplomatycznego, paszportu służbowego/urzędowego i paszportu specjalnego, a więc nie dotyczy osób legitymujących się paszportami tymczasowymi. Wymogiem niezbędnym jest posiadanie paszportu ważnego co najmniej 6 miesięcy od daty wjazdu. Wyżej wymienione uregulowania dotyczące wjazdu nie obejmują pobytów w celu podjęcia pracy zarobkowej w PZEA.

W przypadku zatrudnienia (a w niektórych emiratach również zakupu mieszkania) otrzymuje się wizę pobytową na okres 1-3 lat. Szczegółowe informacje o możliwości wjazdu obywateli polskich oraz uzyskania wiz do PZEA można znaleźć na stronie Ministerstwa Spraw Wewnętrznych PZEA lub w Ambasadzie PZEA w Warszawie.

Uwaga: Władze PZEA nie uznają polskich paszportów tymczasowych jako dokumentów uprawniających do wjazdu do PZEA. Paszporty te honorowane są jedynie do celu tranzytu lub wyjazdu z kraju.

System wizowy PZEA, obejmujący 16 rodzajów wiz wjazdowych i pobytowych w zależności od charakteru przyjazdu do tego kraju, opiera się głównie na systemie Kafala, gdzie pracownik, cudzoziemiec nawiązuje stosunek pracy z pracodawcą (Kafilem) na podstawie kontraktu. W systemie Kafala pracodawca występuje o wizę pobytową dla pracownika do lokalnych organów i bierze odpowiedzialność za tę osobę w czasie trwania jej pobytu w PZEA. W 2020 r. PZEA zmodernizowało przepisy wizowe i zezwolenia na pracę, rozszerzono przepisy dot. możliwości ubiegania się o  Golden Visa dla pracowników wysoko wykwalifikowanych oraz wizy dla freelancerów, wprowadzono także Green Visa, samosponsorowane zezwolenie na pobyt dla przedstawicieli określonych zawodów, wprowadzono także wizy do pracy zdalnej. Od 2020 r. Emiraty sukcesywnie nowelizują przepisy prawa cywilnego,  wraz z wprowadzeniem nowych wiz długoterminowych (golden visas na 10 lat, green visas na 5 lat) niewątpliwie zwiększają atrakcyjność PZEA dla inwestorów i wysoko wykwalifikowanych pracowników. Nowe regulacje są świadectwem na postępujący proces westernizacji oraz próby przybliżenia przepisów prawnych do standardów międzynarodowych, wpisują się także w strategię rozwoju PZEA, jako światowe centrum wysokich technologii i talentów.

Od II połowy 2009 roku działa w Warszawie Ambasada PZEA, której pion konsularny przejął te sprawy.

W dniu 22 kwietnia 2012 roku podpisano między Polską a PZEA umowę o zniesieniu obowiązku wizowego dla posiadaczy paszportów dyplomatycznych, która weszła w życie.  

2.1 Ustrój polityczny

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich jest federacją siedmiu emiratów, z których każdy jest monarchią absolutną, rządzoną tradycyjnie przez władców wywodzących się z określonego klanu/dynastii. Poszczególne emiraty mają duży zakres autonomii wewnętrznej - szczególnie w kwestiach gospodarczych.

2.2. Władza ustawodawcza

Organem ustawodawczym państwa, decydującym o podstawach jego funkcjonowania jest siedmioosobowa Najwyższa Rada Federalna (NRF), której członkami są władcy poszczególnych emiratów. NRF wybiera prezydenta i wiceprezydenta Federacji. Biorąc pod uwagę dominującą ekonomiczną i ludnościową pozycję emiratów Abu Zabi i Dubaju, niepisaną zasadą jest, iż prezydentem Federacji jest władca Abu Zabi, a wiceprezydentem i premierem - władca Dubaju. Prezydent (w porozumieniu z NRF) mianuje premiera, który przedstawia prezydentowi do zaakceptowania proponowany skład rządu.

2.3. Władza wykonawcza

Premier stoi na czele rządu federalnego, spełniającego główną funkcję wykonawczą. Na szczeblu emiratów funkcje o charakterze rządu lokalnego pełnią Rady Wykonawcze, mianowane przez poszczególnych władców.

Parlament Federacji stanowi 40-osobowa Federalna Rada Narodowa (FRN), która jest organem doradczym i kontrolnym. Skład Rady jest w połowie mianowany bezpośrednio przez władców emiratów, a w połowie wybierany przez kolegia elektorów wytypowanych przez władców. FRN obraduje 4 razy w roku. Podobne zgromadzenia o charakterze doradczym funkcjonują również na szczeblu poszczególnych emiratów.

Sądownictwo, obejmujące Sąd Najwyższy i sądy pierwszej instancji, jest niezależne, oparte na prawie szaria (muzułmańskim). Członkowie Najwyższego Sądu Federalnego mianowani są przez Najwyższą Radę Federalną. Od 2021 r. w Abu Zabi funkcjonuje także sąd cywilny, udzielający ślubów parom nie-muzułmańskim.

Partie polityczne ani związki zawodowe nie istnieją z uwagi na prawny zakaz ich powoływania.

2.4. Struktura administracji gospodarczej

Administracja gospodarcza obejmuje sześć resortów gospodarczych na szczeblu rządu federalnego oraz departamenty właściwe dla spraw gospodarki i infrastruktury na szczeblu poszczególnych emiratów. W poszczególnych emiratach ważną rolę odgrywają lokalne izby handlu i przemysłu (w każdym emiracie jest jedna - nie ma, poza tym żadnych izb regionalnych czy branżowych), pełniące pewne funkcje administracyjno-urzędowe oraz zrzeszające przedsiębiorców. Wobec szczególnego znaczenia wydobycia i przetwarzania ropy naftowej i gazu ziemnego - zarówno z punktu widzenia całego państwa, jak i dysponujących tymi surowcami emiratów - nadzór nad tym sektorem sprawują w poszczególnych emiratach specjalne autonomiczne organy. np. w Abu Zabi jest to Najwyższa Rada Naftowa (SPC). Zasiadają w niej w większości przedstawiciele rządzącej dynastii z władcą emiratu na czele (w Abu Zabi jest to szejk Mohammed Bin Zayed Al Nahyan, będący jednocześnie prezydentem PZEA i władcą emiratu Abu Zabi).

2.5. Sądownictwo gospodarcze

Poza systemem mediacji (arbitrażu) spory wynikłe z działalności gospodarczej podlegają sądownictwu cywilnemu. Sądy gospodarcze znajdują się odpowiednio w każdym emiracie.

3.1. Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich posiada siódme co do wielkości złoża ropy naftowej. Zasoby szacuje się na 111,000 mld baryłek ropy naftowej oraz 8,200 mld m3 gazu ziemnego. Jednym z elementów programu rządowego dywersyfikacji gospodarki PZEA było wprowadzenie w 2018 r. podatku VAT w wysokości 5%. Od 2018 r. do października 2021 r. przychody z tytułu podatku VAT zasiliły budżet państwa w wysokości 26 mld USD. Dzięki podatkowi VAT polityka fiskalna PZEA stała się bardziej niezależna od zysków z węglowodorów. W PZEA istnieje również podatek od dochodów osób prawnych (CIT), który ma zastosowanie we wszystkich spółkach z wyłączeniem podmiotów sektora naftowego, które podlegają regulacjom podatkowym na poziomie poszczególnych emiratów. Stawki CIT ustalane są w systemie progresywnym w zależności od dochodu i może wynieść do 55%. Oddziały banków zagranicznych podlegają CIT według zryczałtowanej stawki 20%.

Gospodarka PZEA obecnie opiera się w znacznej części na zasobach węglowodorowych i gałęziach związanych z przemysłem naftowym. Nowa polityka gospodarcza zakłada do 2050 r. zwiększenie udziału czystej energii w całkowitym mixsie energetycznym kraju o 50%. W kontekście czystej energii określono kolejno udział 44% energii pozyskanej z odnawialnych źródeł, 38% energii pozyskanej z gazu, 12% energii uzyskanej tzw. czystego węgla oraz 6% z energii jądrowej.  Przekształcenie gospodarki wymaga znacznych nakładów, PZEA przeznaczyło ok. 160 mld USD w nowe zrównoważone projekty. Pozostałe 50% mixu energetycznego będzie nadal pochodzić z paliw kopalnych. Strategia energetyczna 2050 zakłada również zmniejszenie śladu węglowego poprzez wychwytywanie, wykorzystanie oraz magazynowanie dwutlenku węgla (CCUS). Aby sprostać rosnącemu zapotrzebowaniu na energię, obecnie prowadzone są intensywne badania nad potencjałem energetycznego wykorzystania wodoru. PZEA jest wyjątkowo bogate w węglowodory, co jest niezwykle korzystne, ponieważ najbardziej ekonomiczny proces wytwarzania wodoru wykorzystuje gaz ziemny w tym również gaz towarzyszący złożom ropy naftowej. W ramach dywersyfikacji gospodarki PZEA, następuje również zwiększenie udziału we wzroście gospodarczym tzw. sektorów poza-naftowych, takich jak transport i logistyka, turystyka (biznesowa, wypoczynkowa oraz medyczna), nieruchomości, usługi finansowe, a także coraz bardziej doinwestowany sektor przemysłowo-produkcyjny.

W 2020 r. Bank Centralny PZEA ogłosił program wsparcia TESS (Targeted Economic Support Scheme) o wartości 256 mln PLN (19,5% PKB PZEA). Szeroko zakrojone wsparcie dla MŚP, w tym ulgi w czynszach, opłatach za media, kredyty oraz odroczenia spłat pożyczek miały kluczowe znaczenie było w walce z gospodarczymi skutkami pandemii koronawirusa.

3.2. Główne sektory gospodarki

Do priorytetowych gałęzi emirackiej gospodarki zaliczane są obecnie przemysł, energetyka (w tym OZE), bezpieczeństwo żywnościowe, innowacje i przemysł wysokich technologii (w tym digitalizacja), logistyka, nieruchomości oraz opieka zdrowotna.

W ramach dążeń do dywersyfikacji gospodarczej i uniezależnienia od węglowodorów, PZEA ogłosiło w 2021 r. szereg inicjatyw gospodarczych. Założeniem dziesięcioletniej strategii „Operation 300 billion” jest do 2031 r. podwojenie udziału sektora przemysłowego i zwiększenie konkurencyjności PZEA. W ramach strategii wyszczególniono 11 priorytetowych dla gospodarki PZEA obszarów, tj.: technologie kosmiczne, materiały medyczne, energia odnawialna, produkcja maszyn, tworzyw sztucznych, chemikaliów, metali, zaawansowanych technologii, elektronika, farmaceutyki oraz żywność (F&B). W ramach inicjatywy „Operation 300 mld” Bank Rozwoju PZEA (Emirates Development Bank, EDB) do 2026 r. przeznaczy w sumie 30 mld PLN wsparcia dla priorytetowych sektorów przemysłowych. Dzięki zaangażowaniu EDB poprzez dedykowane programy finansowania, fundusze i akceleratory możliwe będzie efektywne wdrażanie zaawansowanych technologii w procesy produkcyjne oraz innowacje w sektorach MŚP i startupach. W 2022 r. bank EDB we współpracy z ministerstwem Przemysłu i Zaawansowanych Technologii PZEA planuje otworzyć kolejny fundusz dla MŚP i starupów w wysokości 1 mld PLN. Inicjatywa „Operation 300bn” jest kolejnym dowodem na zmiany zachodzące w kierunkach rozwoju emirackiej gospodarki.

Inicjatywa In-Country-Value (ICV), będącego kluczowym filarem strategii na rzecz przemysłu i zaawansowanych technologii tzw. Projects of the 50. Program ICV zakłada m.in. rozwój sektora przemysłowego (Industry 4.0), poprzez kampanię Make-it-in-the-Emirates przyczynia się do zwiększenia konkurencyjności lokalnych produktów i usług, przyciągnięcia BIZ oraz rozwoju zrównoważonego przemysłu. Włączenie kolejnych Emiratów do narodowego programu ICV usprawni integrację lokalnych łańcuchów dostaw oraz współpracę podmiotów z poszczególnych branż i szczebli administracji. Program ICV nastawiony jest głownie na rozwój zaawansowanych gałęzi przemysłu, technologii medycznych i farmaceutycznych, wodorowych, przemysłu ciężkiego i maszyn, sektora spożywczego, technologii rolnych oraz elektroniki.

W ramach wysiłków na rzecz stworzenia gospodarki opartej na wiedzy, PZEA ogłosiło ambitne plany, aby znaleźć się w pierwszej 20. krajów na świecie o najwyższym Globalnym Indeksie Innowacji (GII). PZEA rokuje dobrze uwzględniając nakłady, liczbę nowopowstałych projektów oraz gromadzone dane; obszarem wymagającym większej uwagi jest natomiast wydajność, przekładającą się na wskaźnik PKB. W rankingu GII w 2021 r. wśród 129 krajów PZEA znalazło się na 33. miejscu (najwyższym w świecie arabskim).

Strategia Energetyczna UAE Energy Strategy 2050 (powołaną w 2017 r.) zakłada m.in. zmniejszenie emisyjności w najbardziej energochłonnych sektorach gospodarki (tj. transporcie, przemyśle oraz w budownictwie), zwiększenie udziału energii odnawialnej w miksie energetycznym PZEA o 50%, odzysku wody do 95%, zwiększenie o 40% efektywności zużycia energii oraz ograniczenie o 70% śladu węglowego. Aby zaspokoić rosnące zapotrzebowanie na energię i zapewnić trwały wzrost gospodarczy, do 2050 r. władze PZEA zamierzają zainwestować 600 mld PLN na zwiększenie do 44 GW mocy uzyskanych z tzw. zielonych źródeł, głównie solarnych. Dotychczas Emiraty zainwestowały 17 mld USD w energetykę słoneczną lokalnie oraz ponad 40 mld USD w projekty międzynarodowe. Sektor energii odnawialnej stanowi najwyższy priorytet planowania gospodarczego PZEA. Do najważniejszych projektów energetycznych należą obecnie m.in.:

Elektrownia jądrowa w Barakah o wartości 24,4 mld USD. Projekt realizowany przez spółkę joint venture Emirates Nuclear Energy Corporation (ENEC) i Korean Electric Power Corporation (KEPCO) po ukończeniu osiągnie moc 5600 MW. Docelowo energia nuklearna z Barakah ma zaspokoić 25% zapotrzebowania mieszkańców na energię, jednocześnie ograniczając emisję 21 mln ton dwutlenku węgla rocznie. Obecnie podłączone do komercyjnej sieci energetycznej są trzy z czterech reaktorów typu APR-1400.

Największy na świecie park solarny Mohammed bin Rashid Al Maktoum Solar Park o łącznej powierzchni 77 km2. Projekt elektrowni (IPP) o łącznej wartości 15,78 mld PLN i mocy 950 MW łączy skoncentrowaną energię słoneczną (CSP) oraz energię słoneczną PV. Oczekuje się, że po zakończeniu projektu Mohammed bin Rashid Al Maktoum Solar Park w 2030 r. osiągnie moc o łącznej wartości 5000 MW. Całkowity koszt projektu 50 mld PLN.

PZEA dąży do osiągnięcia pozycji światowego lidera w dziedzinie wodoru, w tym celu w 2020 r. powołano inicjatywę UAE Hydrogen Leadership Initiative. Obecnie realizowanych jest siedem projektów wodorowych, które docelowo mają pokryć w 25% zapotrzebowanie na wodór na rynkach japońskim, południowokoreańskim, niemieckim oraz indyjskim. PZEA bada także możliwości wejścia na inne rynki europejskie oraz wschodnio-azjatyckie. Ze względu na swoje położenie i wyposażenie, port w Fudżajrze ma stać się nowym centrum eksportowym emirackiego wodoru. Port ten jest największym po Singapurze portem bunkrowym na świecie. Wielofunkcyjny port Fudżajra strategicznie położony na wschodnim wybrzeżu PZEA poza cieśniną Ormuz, łączy szlaki żeglugowe między wschodem i zachodem. W ramach partnerstwa państwowej spółki naftowej ADNOC z funduszem Mubadala oraz holdingiem ADQ powstał sojusz wodorowy Abu Dhabi Hydrogen Alliance. W Abu Zabi znajduje się siedziba Masdar Future Energy Company, która jest wiodącą emiracką spółką działającą w obszarze energii odnawialnej, jej udziałowcami są ADNOC, Taqa oraz Mubadala Investment Company. W 2009 r. Abu Zabi zostało wybrane na siedzibę Międzynarodowej Agencji Energii Odnawialnej (IRENA). PZEA przygotowuje się także do organizacji szczytu klimatycznego Cop28 w 2023 r.

3.3. Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych i innych danych

Źródło: Roczny Biuletyn Statystyczny OPEC 2021

3.4. Handel zagraniczny

W 2020 roku Zjednoczone Emiraty Arabskie były 33. gospodarką na świecie pod względem PKB, 28. pod względem PKB per capita, 24. gospodarką pod względem wielkości eksportu i 22. pod względem importu. Kluczową rolę w rozwoju gospodarczym Emiratów odgrywa wymiana handlowa z zagranicą, gdzie wartość eksportu towarów w 2020 r. wyniosła 216 mld USD, natomiast importu 214 mld USD. Głównym towarem eksportowym w 2020 r. są ropa naftowa (42 mld USD), złoto (28,8 mld USD), rafinowana ropa naftowa (21,5 mld USD), sprzęt nadawczy (14 mld USD) i diamenty (7,69 mld USD), eksportowane głównie do Indii (22,1 mld USD) , Chin (19,2 mld USD), Arabii Saudyjskiej (18 mld USD), Japonii (15,2 mld USD) oraz Iraku (13,1 mld USD). W 2020 r. Zjednoczone Emiraty Arabskie były największym na świecie eksporterem siarki (407 mln USD), wapienia (333 mln USD) i złomu niklu (264 mln USD).

Głównym towarem importowym PZEA w 2020 r. było złoto (38,4 mld USD), sprzęt nadawczy (20,4 mld USD), rafinowana ropa naftowa (9,15 mld USD), diamenty (8,11 mld USD) i samochody (6,63 mld USD), importowane głównie z Chin (41 mld USD), Indii (18,1 mld USD), Stanów Zjednoczonych (14 mld USD), Arabii Saudyjskiej (9,21 mld USD) oraz Niemiec (7,81 mld USD). W 2020 roku Zjednoczone Emiraty Arabskie były największym na świecie importerem holowników (1,05 mld USD) i maszyn do przetwarzania tytoniu (119 mln USD)

3.5. Inwestycje zagraniczne

Wg UNCTAD World Investment Report w 2021 r., bezpośrednie inwestycje zagraniczne w PZEA wyniosły 20,7 mld USD, co stanowi wzrost o 4% w porównaniu z rokiem 2020. Skumulowane saldo napływu BIZ zwiększyło się do ok. 171,6 mld USD. Zjednoczone Emiraty Arabskie podpisały ze swoimi partnerami handlowymi łącznie ok. 106 umów o ochronie inwestycji oraz umów o wolnym handlu (CEPA). PZEA zajęło 1. miejsce w regionie Azji Zachodniej oraz regionie MENA pod względem napływu inwestycji, odpowiadając kolejno za 37% i 31% całkowitego napływu BIZ do tych regionów, który w 2020 r. wyniósł odpowiednio 55,5 mld USD i 66,6 mld USD.

Prowadzenie działalności gospodarczej w PZEA odbywa się w specjalnych strefach ekonomicznych (free zones), w kontynentalnej części kraju (poza specjalnymi strefami) oraz w strefach offshore. Wraz z utworzeniem jednostki dedykowanej BIZ w Ministerstwie Gospodarki PZEA, w lipcu 2019 r. rząd federalny zatwierdził ustawę dotyczącą wprowadzenia tzw. „pozytywnej listy” 122 rodzajów działalności gospodarczej z pełnym prawem własności dla inwestorów zagranicznych (w kontynentalnej części kraju). Z drugiej strony głównymi słabościami tego kraju są niewielkie rozmiary jego rynku krajowego, istotna zależność od importu, międzynarodowej sytuacji finansowej, a także od sektora węglowodorów. W raporcie Doing Business 2020 opublikowanym przez Bank Światowy, PZEA zajęło 16. miejsce na 190. Priorytetowe obszary Innowacji to: lotnictwo, sektor obrony, franczyza, opieka zdrowotna, edukacja, transport, sprzęt i usługi związane z przemysłem naftowym i gazowym, energie odnawialne (ogromny potencjał fotowoltaiczny), gospodarka wodna (uzdatnianie wody), eksploracja kosmosu.

3.6. Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich jest członkiem międzynarodowych organizacji gospodarczych takich jak: Bank Światowy (WB), Międzynarodowy Fundusz Walutowy (IMF), Światowa Organizacja Handlu (WTO), Panarabska Strefa Wolnego Handlu (GAFTA), Arabski Fundusz Rozwoju Społeczno-Gospodarczego (AFESD), Organizacja Państw Eksporterów Ropy Naftowej (OPEC), Organizacja Państw Arabskich Eksportujących Ropę Naftową (OAPEC).

3.7. Stosunki gospodarcze z Unią Europejską     

Wg. Eurostat w 2021 r. wartość wymiany handlowej Unii Europejskiej (UE) z PZEA wyniosła 39,2 mld EUR, eksport towarów z UE do PZEA wyniósł 29,8 mld EUR (wzrost o 14,6% r/r), natomiast import towarów emirackich do UE w 2021 r. wyniósł 9,4 mld EUR (wzrost o 8,7% r/r). Do głównych towarów eksportowych UE do PZEA należaly maszyny i towary przemysłowe (84,7%). Do głównych towarów importowych UE z PZEA należą paliwa i produkty ropopochodne (47,5%)

4.1. Gospodarcze umowy dwustronne

Polska i PZEA zawarły szereg umów dwustronnych o charakterze gospodarczym, należą do nich:

• Umowa o unikaniu podwójnego opodatkowania;
• Umowa o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji;
• Umowa o współpracy w komunikacji lotniczej;
• Umowa o współpracy gospodarczej;
• Umowa o współpracy w dziedzinie turystyki.

Dodatkowo szereg memorandów o współpracy MoU, które stanowią ważną podstawę rozwoju handlu i inwestycji między oboma krajami:

• Krajowa Izba Gospodarcza – Federacja Izb Przemysłowo Handlowych PZEA;
• KUKE-Etihad Credit Insurance;
• PAIH-Dubai Multi Commodities Centre (DMCC) ;
• PAIH-Dubai Global Connect;
• PAIH – UAE International Investors Council;
• o współpracy w dziedzinie szkolnictwa wyższego i badań naukowych;
• o rozwoju wzajemnej współpracy w dziedzinie rolnictwa i bezpieczeństwa żywności, współpracy naukowo-badawczej i rynków rolnych;
• o współpracy w dziedzinie innowacji oraz małej i średniej przedsiębiorczości. 

W dniu 7 lutego 2013 rok w Warszawie zostało podpisane porozumienia o współpracy dwustronnej między Komisją Nadzoru Finansowego a jej emirackim odpowiednikiem Securities & Commodities Authority. W dniu 11 grudnia 2013 roku w Abu Zabi podpisany został Protokół między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich zmieniający Umowę między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Zjednoczonych Emiratów Arabskich w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku sporządzoną w Abu Zabi dnia 31 stycznia 1993 roku oraz Protokół sporządzony w Abu Zabi dnia 31 stycznia 1993 roku.

4.2. Dwustronna wymiana handlowa

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich to dla Polski kluczowy partner polityczny i gospodarczy na Bliskim Wschodzie. Pozostaje, wraz z Arabią Saudyjską, największym partnerem gospodarczym w regionie. Obroty towarowe handlu zagranicznego z PZEA w okresie od stycznia do września 2022 r. wyniosły w cenach bieżących 3,188 mld PLN w eksporcie (co stanowi 0,27% całkowitego importu towarów do Polski w badanym okresie) oraz 1 mld PLN w imporcie (co stanowi 0,08% całkowitego importu towarów do Polski w badanym okresie). Saldo obrotów towarowych w badanym okresie wyniosło ok. 2,1 mld PLN.

Obecnie w PZEA funkcjonuje około stu polskich podmiotów gospodarczych. Największa polska inwestycja w Emiratach prowadzona jest przez polską państwową spółkę energetyczną. Polska spółka poszukuje złóż węglowodorów w emiracie Ras Al Khaimah i posiada tam swój zagraniczny oddział. Od stycznia 2018 r. działa w Dubaju prowadzone przez PAIH Zagraniczne Biuro Handlowe, którego zadaniem jest promocja Polski jako miejsca inwestycji oraz wspieranie polskiego biznesu już działającego na emirackim rynku, a także tych przedsiębiorców, którzy pragną zaistnieć na tutejszym rynku. Podczas światowej wystawy EXPO2020, która odbyła się na przełomie 20221/2022 w Dubaju zapoczątkowano wiele kontaktów istotnych z punktu widzenia polsko-emirackiej współpracy gospodarczej.

Do głównych założeń strategii gospodarczej PZEA należy stworzenie nowoczesnej i konkurencyjnej gospodarki o obiegu zamkniętym, opartej na wiedzy. Powoduje to, że PZEA posiada ogromny potencjał innowacji. Rozwiązania innowacyjne w większości importuje. Tu zauważamy przestrzeń dla rozwoju polskiego biznesu z obszaru OZE oraz ochrony środowiska, rozwiązań energooszczędnych i systemów recyklingowych. Także polskie technologie oczyszczania spalin przemysłowych (odpylanie, odsiarczanie) mają szanse konkurować z podmiotami z Europy Zachodniej, USA czy Azji na miejscowym rynku. Ze względu na wspomniany proces dynamicznych przeobrażeń, jakim poddawana jest gospodarka PZEA, w ocenie placówki na rynku emirackim pojawiają się liczne możliwości dla polskich przedsięwzięć innowacyjnych. Potencjał dostrzegamy przede wszystkim w obszarze IT, wysokich technologii w tym AgriTech, FinTech, MedTech, VR, AR, Metaverse, a także w branży opieki zdrowotnej i przemyśle farmaceutycznym czy zarządzaniu procesami przemysłowymi. Polskie przedsiębiorstwa różnych sektorów są coraz liczniej reprezentowane podczas wydarzeń targowo-wystawienniczych w PZEA.

4.3 Wzajemne Inwestycje

Państwo Zjednoczonych Emiratów Arabskich stworzyło korzystne warunki do inwestowania. Polscy przedsiębiorcy mają możliwości zakładania spółek na terenie tego kraju, zarówno w strefach specjalnych (free zones), jak i poza nimi. Wg danych NBP, w 2021 r. wartość emirackich inwestycji w Polsce wyniosła 116,1 mln PLN netto.

Koszyk inwestycyjny PZEA był zróżnicowany. Działania inwestycyjne w 2021 roku związane były głównie z branżą energetyczną, hotelarską, nieruchomościami, telekomunikacją, rozwojem i zarządzaniem infrastrukturą portową, bankowością i usługami finansowymi oraz sektorem przemysłowym. Zauważalny jest silny trend wzrostowy aktywności inwestycyjnej PZEA.

PZEA staje się coraz bardziej atrakcyjne inwestycyjnie dla Polski. Jako czynniki sprzyjające napływowi inwestycji w PZEA można wymienić brak bezpośredniego podatku obrotowego (z wyjątkiem podatku nałożonego na banki zagraniczne, przedsiębiorstwa sektora naftowego oraz operatorów telekomunikacyjnych), bezpośredniego podatku dochodowego, instrumentów kontroli dewizowej i limitów transferów pieniężnych. Co więcej, należy podkreślić istnienie silnego i dochodowego sektora bankowego, rozwiniętej bazy zagranicznych, wykwalifikowanych specjalistów, łatwy dostęp do ropy naftowej, niskie koszty energii oraz wysoki poziom siły nabywczej emirackiej waluty (AED).

Spojrzenie na listę uczestników handlu polsko-emirackiego wskazuje, że zakładane tu przez polskich przedsiębiorców spółki o różnym charakterze  -  zarówno w strefach specjalnych, jak i poza nimi  -  generują znaczny eksport z Polski. Procesowi temu sprzyjają wspomniane wyżej dwustronne umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania oraz o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, a może dojść do tego dodatkowy czynnik w postaci umowy o wolnym handlu z krajami Unii Europejskiej, która w dużym stopniu zniesie istniejące jeszcze wzajemne ograniczenia w dostępie do rynków.

Ważnym czynnikiem, który ma potencjał pozytywnego wpływu na wymianę handlową między PZEA, a Polską jest podpisana w Abu Zabi w dniu 22 kwietnia 2012 roku umowa o współpracy gospodarczej. III posiedzenie ustanowionej na mocy tej umowy Wspólnej Komisji do spraw Współpracy Gospodarczej miało miejsce w Warszawie, 15-16 września 2022 r.

Ustanowienie Komisji, regularnie obradującej, pozwala nadzorującym je ministerstwom w Polsce i PZEA na stałą analizę, ocenę rozwoju oraz znajdowanie nowych kierunków współpracy dwustronnej.

W trakcie pobytów w PZEA delegacje z Polski spotykają się również z przedstawicielami powołanej w Abu Zabi w marcu 2006 roku Polskiej Grupy Biznesu, stowarzyszenia skupiającego środowisko polskich i zagranicznych przedsiębiorców i działaczy gospodarczych, czynnych na polu kontaktów z Polską. Polska Grupa Biznesu jest dobrowolną, niedochodową organizacją osób prywatnych i firm nie biorącą udziału w działaniach politycznych, działającą zgodnie z prawem PZEA. Cele PGB to: - wnoszenie wkładu w rozwój współpracy gospodarczej pomiędzy Polską a PZEA; - zapewnianie członkom Grupy forum wymiany bieżących informacji oraz doświadczeń związanych z możliwościami prowadzenia działalności gospodarczej zarówno w Polsce jak i PZEA; - współpraca z Ambasadą RP w Abu Zabi w sprawach związanych z działalnością statutową Grupy;  - zapewnianie członkom Grupy możliwości kontaktów z przedstawicielami administracji państwowej i gospodarczej wysokiego szczebla w Polsce i PZEA; - zapewnianie dostępu do organizacji i towarzystw działających w obszarach zainteresowań członków Grupy, a także wspierających rozwój handlu i inwestycji w Polsce lub PZEA; - organizacja spotkań biznesowych, seminariów, konferencji, imprez sportowych i kulturalnych, jak również pomoc w organizacji i uczestniczenie w targach i wystawach; - współpraca z Ambasadą RP w Abu Zabi w przygotowaniu strategii działania w celu stworzenia jak najlepszych stosunków ekonomicznych pomiędzy Polską i PZEA; -  zapewnianie pomocy dla oficjalnych polskich delegacji wizytujących PZEA.

Członkami PGB są:

• członkowie korporacyjni: polskie przedsiębiorstwo zarejestrowane w Polsce i posiadające bezpośredni lub pośredni, formalnie zarejestrowany oddział w PZEA lub firma założona w PZEA z udziałem polskiego kapitału i zarządzana przez lub z udziałem polskiej kadry. Członek korporacyjny jest reprezentowany przez najwyższego rangą urzędnika zarządzającego przedsiębiorstwem, zamieszkującego i pracującego w PZEA lub przez inną osobę z zarządu przedsiębiorstwa, która zostanie nominowana do reprezentowania przedsiębiorstwa w Grupie i zostanie zatwierdzona przez Zarząd Grupy.

• członkowie indywidualni: - polscy obywatele mieszkający i pracujący w PZEA a także obywatele PZEA reprezentujący polską firmę lub polskie produkty/usługi w PZEA (udziałowiec lub współudziałowiec firmy zarejestrowanej w UAE), oraz osoba nie podlegająca żadnej z powyższych kategorii, mieszkująca i pracująca na kierowniczym stanowisku w PZEA, zatrudniona w polskim przedsiębiorstwie lub firmie zarejestrowanej w PZEA będącej oddziałem polskiego przedsiębiorstwa lub agencja reprezentująca polskie towary/usługi.

Rynek emiracki jest niezwykle dynamiczny, aby budować trwałą obecność na rynku Zjednoczonych Emiratów Arabskich polskie podmioty gospodarcze powinny posiadać długofalowy plan. Emirackie podmioty są głównie zainteresowane długofalową współpracą inwestycyjną, głównie przy projektach cyfryzacji i zaawansowanych technologii m.in. MedTech, FinTech, AgriTech. Kluczowymi dla rozwoju emirackiej gospodarki pozostają, poza sektorem energii i strategią dywersyfikacji energetycznej kraju, sektory kosmiczny, proces cyfryzacji oraz bezpieczeństwo żywnościowe. Widoczna staje się tendencja do zmniejszania udziału importu w strukturze gospodarki oraz poszukiwanie najnowocześniejszych rozwiązań technologicznych dla przemysłu. Strategia rozwoju gospodarczego PZEA podkreśla kluczowe znaczenie kampanii „In-Country Value”. Może to być o tyle istotne dla polskiego biznesu i technologii, że współpraca biznesowo-technologiczna w coraz mniejszym stopniu będzie opierać się o zwykły import, nawet wziąwszy pod uwagę ewentualną cenową atrakcyjność polskiej oferty. Emiraty będą preferować współpracę z firmami czy podmiotami gospodarczymi, które zdecydują się na jakąś formę obecności na miejscowym rynku. Obecność na targach jest kluczowym i najbardziej pożądanym elementem promocji polskiego biznesu i wejścia na emiracki rynek, w szczególności dla podmiotów zainteresowanych ofertą eksportową i sprzedażową.

5.1. Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Kluczowym dla nawiązania istotnych kontaktów biznesowych jest obecność polskich firm na targach branżowych w PZEA. Ze względu na swoje położenie geograficzne i niezwykle nowoczesną infrastrukturę logistyczno-magazynową PZEA jest niewątpliwie bardzo perspektywicznym rynkiem dla polskich przedsiębiorców, szczególnie dla tych, którzy planują ekspansję na rynki bliskowschodnie, azjatyckie i afrykańskie. Pozycja PZEA jako jednego z największych centrów handlowych na Bliskim Wschodzie uwarunkowana jest przede wszystkim stosunkowo liberalną polityką handlową tego kraju, szczególnie w odniesieniu do importu i eksportu. Średnia stawka celna, wg. klauzuli największego uprzywilejowania, oparta jest na Wspólnej Taryfie Celnej państw wchodzących w skład Rady Współpracy Zatoki Perskiej. Na większość towarów cło wynosi 5%. Cło na alkohol wynosi 100%, zaś na tytoń- 50%. Związane stawki taryfy celnej PZEA (WTO - bound tariff), co do zasady, wynoszą 15%. Cło importowe na towary handlowe nakładane jest niezależnie od tego, czy firma jest zarejestrowana na lądzie, czy w strefie wolnego handlu (free zone). Więcej informacji nt. taryf celnych znajduje się na oficjalnej stronie Urzędu Celnego PZEA:

https://www.fca.gov.ae/en/HomeRightMenu/Pages/hscodeDefinition.aspx?SelectedTab=5

Import zwierząt, pasz i produktów pochodzenia zwierzęcego (za wyjątkiem żywności pochodzenia zwierzęcego) wymaga zezwolenia na import wydanego przez Ministerstwo Zmian Klimatu i Środowiska PZEA: https://www.moccae.gov.ae/en/home.aspx

Procedury celne są mało skomplikowane i prowadzone online. Odzwierciedlają one politykę władz mającą na celu wspieranie eksportu, a w szczególności istotny dla Emiratów segment jakim jest re-eksport. Regulacje techniczne dotyczące przywozu towarów, mające źródło w standardach międzynarodowych, są sprawnie implementowane przy wprowadzaniu towarów na rynek PZEA.

Przepisy dotyczące ochrony konkurencji i nieuczciwych praktyk handlowych są wciąż nowelizowane. Powoduje to m.in. segmentację rynku wewnętrznego i zwyżkę cen produktów ekskluzywnych marek.

Cechą charakterystyczną polityki eksportowej PZEA jest silne oparcie wymiany zagranicznej na strefach wolnego handlu („free zones”), z których pochodzi blisko 80% eksportu towarów innych niż węglowodory. Strefy wolnego handlu podlegają, co do zasady, wyłączeniu spod regulacji prawnych obowiązujących na terytorium celnym PZEA (licencjonowanie, umowy agencyjne, „emiratyzacja”, własność państwowa) i rządzą się własnymi, wewnętrznymi prawami.

Co do zasady zamówienia publiczne udzielane przez rząd federalny przeprowadzane są z zachowaniem zasad konkurencji. Procedura realizowana jest elektronicznie. Natomiast zamówienia udzielane przez inne podmioty publiczne, włączając w to przedsiębiorstwa państwowe i władze miejskie, jawią się niekiedy jako mało przejrzyste, z regulacjami zmieniającymi się przy każdym kolejnym przetargu. Realizacja zamówienia odbywa się przede wszystkim w oparciu o firmy zagraniczne, ze względu na brak, w większości przypadków, podmiotów miejscowych mogących wykonać je zgodnie z oczekiwanymi standardami.

Polski eksport nie natrafia na szczególne przeszkody administracyjne w dotarciu do rynku Emiratów, a w każdym razie obiektywne warunki konkurencji ma pod tym względem takie same jak eksport z innych krajów (poza członkami arabskiego ugrupowania GAFTA, którzy są tu nieco uprzywilejowani). Ujednolicona stawka celna w imporcie wynosi 5% ad valorem, przy czym wiele pozycji, obejmujących niektóre podstawowe artykuły żywnościowe, leki i sprzęt komputerowy, jest wolnych od obciążeń celnych. Wolny od cła jest również import do specjalnych stref ekonomicznych. Barierą pozataryfową dla dostaw wyrobów mięsnych jest warunek przedłożenia certyfikatu uboju „halal". Na import bezpośredni wpływają m.in.

• Wymóg rejestracji i wyłączne prawo dystrybucji

Warunkiem wstępnym importowania do PZEA jest wymóg posiadania odpowiedniej licencji. W przypadku działalności handlowej jest to licencja handlowa, do rejestracji nie jest już wymagana obecność pośrednika, obywatela PZEA. Uprawnienie to wydawane jest przez właściwe władze emiratu, w którym prowadzona ma być dana działalność. Regulacje dotyczące rejestracji różnią się w zależności od danego emiratu. Licencja handlowa ważna jest wyłącznie w emiracie w którym została wystawiona, wyszczególnia ona produkty będące przedmiotem importu oraz charakter działalności podmiotu licencjonowanego.

• Procedury celne

Każdy z emiratów posiada własne władze celne, natomiast procedura celna obowiązująca we wszystkich 7 emiratach oraz wymogi dotyczące dokumentów są identyczne. Na czele administracji celnej stoi Federalny Urząd Celny (FCA) powołany w 2003 roku.

Posiadacze licencji handlowych otrzymują indywidualny kod importowy, który wykorzystywany jest przez agentów handlowych przy wprowadzaniu i odprawie towarów objętych daną licencją na obszar celny PZEA. Podczas odprawy wymagane są: formularz zlecenia dostawy pochodzący od agenta spedycyjnego, oryginalna faktura, dokument określający zawartość przesyłki (packaging list) oraz list przewozowy. Władze celne emiratu, do którego nastąpił import towaru pobierają i zatrzymują należne cło, które nie jest transferowane do FCA. W przypadku dokonywania importu towarów objętych cłem i/lub innymi obciążeniami podatkowymi konieczne jest złożenie stosownego depozytu lub przedstawienie gwarancji bankowej.

• Reguły pochodzenia towarów

PZEA stosują preferencyjne oraz nie-preferencyjne reguły pochodzenia towarów. Jako wynik zobowiązań w ramach unii celnej RWPZ Emiraty stosują analogiczne zasady dotyczące traktowania produktów objętych nie-preferencyjnymi regułami pochodzenia jak inne kraje bloku. Zgodnie z przyjętą wykładnią dotyczącą ROO nie-preferencyjne reguły pochodzenia towarów stosuje się do produktów pochodzących z wybranych krajów lub które w tych krajach zostały przetworzone w ten sposób, że wartość produktu wzrosła o 40%. Certyfikaty pochodzenia towarów muszą być wystawione przez oryginalnego eksportera towaru i potwierdzone przez uznany urząd w kraju eksportującym oraz ambasadę PZEA.

• Zakaz importu, licencjonowanie i kontrola

Wspólny Kodeks Celny RWPZ wyróżnia absolutny zakaz importu od ograniczonego importu. Każde z państw RWPZ tworzy własną listę zakazanych lub ograniczanych produktów, jednakże członkowie bloku starają się stworzyć wspólną listę obowiązującą powszechnie. Towary, które są zakazane w jednym z państw a dopuszczone w innym nie mogą być transportowane tranzytem przez terytorium państwa zakazującego. W PZEA całkowity zakaz motywowany jest różnymi względami, w tym regulacjami międzynarodowymi, ochroną środowiska, zdrowia i bezpieczeństwa, religią i względami obyczajowości. Zakaz obejmuje m.in. wszystkie narkotyki, używane opony, odpady przemysłowe, podrobioną lub kopiowaną walutę, azbest, sokoły „habara”, kość słoniową, rogi nosorożców, żywe wielbłądy, wszelkie publikacje niezgodne z zasadami religijnymi lub nieobyczajne.

5.2. Dostęp do rynku pracy

Przepisy regulujące zatrudnianie cudzoziemców mają charakter ogólnie obowiązujący i nie dyskryminują obywateli polskich. 91% siły roboczej PZEA stanowią obcokrajowcy. Warunkiem zatrudnienia w PZEA jest uzyskanie wizy do pracy, której sponsorem jest pracodawca. Istnieją również tzw. samosponsorowane zezwolenia na pobyt dla przedstawicieli określonych zawodów.

5.3. Nabywanie i wynajem nieruchomości

Nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców regulowane jest przez prawo poszczególnych emiratów. Z reguły jest to możliwe w wyznaczonych dzielnicach czy osiedlach. Nabycie nieruchomości niekoniecznie musi automatycznie zapewnić uzyskanie długoterminowej wizy pobytowej. W emiratach Dubaj i Abu Zabi prawo zezwala na nabywanie nieruchomości przez cudzoziemców na własność, jednakże nie we wszystkich inwestycjach.

W odniesieniu do wynajmu nieruchomości nie ma ograniczeń. Mogą one jedynie wystąpić w przypadku prób masowego zakwaterowania pracowników (np. w związku z realizacją dużego kontraktu budowlanego) w typowych budynkach mieszkalnych, a nie w specjalnie do tego przeznaczonych kampusach, czy hotelach robotniczych. Z reguły czynsz za wynajem płaci się za rok z góry. Koszt wynajęcia/kupna mieszkania/domu w PZEA stanowi zasadniczy element każdego budżetu. Z naszych obserwacji wynika, iż Dubaj jest bardzo podatny na mechanizmy rynkowe, w związku z tym ceny nieruchomości są w tym emiracie bardziej elastyczne. Abu Zabi z kolei jest bardzo odporne na mechanizmy rynkowe, co powoduje, że koszt nieruchomości w Abu Zabi jest zdecydowanie wyższy niż w Dubaju.

5.4. System zamówień publicznych

PZEA nie podpisały (nie są również obserwatorem) porozumienia w ramach WTO dotyczącego zamówień publicznych (Plurilateral Agreement on Government Procurement). Zamówienia publiczne zlecane są z reguły w drodze przetargów, które na szczeblu federalnym reguluje Ministerstwo Finansów PZEA. Odrębnym regulacjom podlegają zamówienia publiczne dokonywane przez Ministerstwo Obrony oraz zamówienia związane z bezpieczeństwem państwa. Wyłączenie spod jego obowiązywania może nastąpić także na podstawie rezolucji podjętej lub prawa (systemowo) wydanego przez Radę Ministrów. Proces zamówień publicznych odbywa się na platformie Digital Procurement Platform.

https://mof.gov.ae/government-procurement-operations/

Emiraty zdołały stworzyć unikatowe warunki infrastrukturalne i finansowe do przyciągnięcia międzynarodowego biznesu. Obecnie w PZEA, głównie w Dubaju, mają swoje siedziby lub biura wszystkie najważniejsze firmy i holdingi z całego świata. Można wręcz stwierdzić, iż brak przedstawicielstwa w Dubaju deprecjonuje markę. Władze państwa zagwarantowały istnienie prawa handlowego oraz inwestycyjnego, które wśród wszystkich państw arabskich jest niewątpliwie najbardziej transparentne.

       W PZEA bardzo często największe oraz strategiczne biznesy są połączone bezpośrednio lub pośrednio z rodami panującymi w poszczególnych emiratach. Proces wejścia na rynek wymaga cierpliwości, zainwestowania czasu w relacje osobiste i oczywiście atrakcyjności cenowej lub unikalności technologicznej. PZEA, jak większość państw Zatoki, stawia na inwestycje i wymianę technologii oraz know-how.

       W Polsce PZEA  jest na ogół postrzegane jako typowy kraj arabski, co jest z pewnością oceną słuszną, pamiętać należy jednak o tym, że aspekty kulturowe czy wręcz cywilizacyjne, warunkujące życie w PZEA i prowadzenie tu interesów, mogą być w zależności od kontekstu albo bardzo podobne do panujących w innych krajach regionu, albo mocno odmienne. Kluczowa różnica polega na tym, że emiraccy Arabowie stanowią jedynie 10-15% 10-milionowej populacji kraju. Większość mieszkańców PZEA stanowią przybysze głównie z Azji południowej: Pakistanu, Indii, Bangladeszu, Nepalu, Filipin, a także, w mniejszym stopniu, Arabowie z Syrii, Palestyny, Maroka, Egiptu i Jordanii oraz Afrykańczycy. Znaczną grupę ludności, zwłaszcza w Dubaju (ok. 10%) stanowią Irańczycy, lub potomkowie przybyłych tu z Iranu (i dawnej Persji) rodzin i oczywiście liczna grupa tzw. ekspatów, czyli mieszkających tu Amerykanów, Europejczyków, Australijczyków czy obywateli RPA. Do tej grupy zaliczają się Polacy, których w PZEA zamieszkuje kilka tysięcy.

      Dla polskiego przedsiębiorcy oznacza to, że wskazówki dotyczące właściwego postępowania z arabskimi (emirackimi) partnerami nie zawsze dotyczyć będą jego kontrahenta. Wielu Hindusów, Pakistańczyków, czy Arabów spoza Zatoki działa w sferze przedsiębiorczości, zarówno prowadząc własne firmy, jak i pracując w tutejszych firmach państwowych, bądź w obecnych w PZEA firmach zagranicznych. Przedstawione w tym przewodniku wskazówki można jednak traktować jako
w pewnym sensie uniwersalne – przedstawiciele innych narodowości zaakceptowali panującą w PZEA arabską kulturę i znajduje to swoje odbicie także w biznesie. Należy jednak pamiętać, że w przypadku, gdy naszym kontrahentem jest np. Hindus – zastosowanie mają ogólne wskazówki, ale warto się zapoznać także z uwarunkowaniami kulturowymi biznesu w Indiach itd.

7. Przydatne kontakty i linki

http://www.uaeinteract.com/government/links.asp  (linki do stron www organów rządowych)

http://www.government.ae/  (oficjalny portal rządowy)

http://www.economy.gov.ae/  (Ministerstwo Gospodarki)

http://www.fedfin.gov.ae/ (Ministerstwo Finansów)

https://www.icd.gov.ae/ (Inwestycje w Dubaju)

https://www.adia.ae/En/home.aspx (Inwestycje w Abu Zabi)

http://www.uaefreezones.com/UFZOnlineDirectory.aspx  (Wolne strefy ekonomiczne)

Samorządy gospodarcze

http://www.abudhabichamber.ae            (Abu Dhabi Chamber of Commerce and Industry)

http://www.dubaichamber.ae/                 (Dubai Chamber of Commerce and Industry)

http://www.sharjah.gov.ae/                      (Sharjah Chamber of Commerce and Industry)

http://www.rakchamber.ae/                     (Ras al Khaimah Chamber of Commerce and Industry)

http://www.fujcci.ae/                                 (Fujairah Chamber of Commerce and Industry)

http:// www.ajmanchamber.ae                (Ajman Chamber of Commerce and Industry) 

Prasa

http://www.business24-7.ae/                      (Emirates Business 24/7)

http://www.gulfnews.com/                          (Gulf News)

http://www.khaleejtimes.com/                   (Khaleej Times)

http://www.thenational.ae/                         (The National)

Zagraniczne Biuro Handlowe (ZBH) w Zjednoczonych Emiratach Arabskich - Dubaj

Polska Agencja Inwestycji i Handlu S.A.

Central Park Towers (DIFC)

Office 16-37, 16th Floor

Dubai, United Arab Emirates

tel.: +971 4 8868455

https://uae.trade.gov.pl/pl/

Sekretariat  

abudhabi@trade.gov.pl

Polska Grupa Biznesu w PZEA w Zjednoczonych Emiratach

P.O. Box 2334, Abu Dhabi, United Arab Emirates,
fax: +971 2 4462967 tel. mob.: +971 50 6418708
e-mail: admin@pbguae.com
http://www.polishbusinessgroupuae.com 
http://www.pbguae.com/

Dokładne informacje na temat imprez targowych i wystawienniczych odbywających się na terenie Zjednoczonych Emiratów Arabskich, a w szczególności Abu Zabi i Dubaju znajdą Państwo na poniżej umieszczonych stronach internetowych:

• Abu Zabi  (Abu Dhabi): www.adnec.ae/
• Dubaj  (Dubai): www.dwtc.com/
• Szardża  (Sharjah): www.expo-centre.ae/en/ 
• Ras Al Khaimah: www.rakexpo.ae