Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych

Wyniki badań pokazują, że czterech na dziesięciu Polaków uważa, że możliwe jest bezpieczne składowanie odpadów promieniotwórczych. Z kolei blisko 70 proc. badanych jest zdania, że Polska składuje odpady promieniotwórcze.

Sondaż przeprowadzono w rozbiciu na dwie grupy respondentów. Pierwsza z nich to mieszkańcy całej Polski, druga to osoby z gminy Różan (woj. mazowieckie). To tam od 1961 roku funkcjonuje jedyne w Polsce Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP). Zarządza nim Zakład Unieszkodliwiania Odpadów Promieniotwórczych (ZUOP), który działa na terenie Ośrodka Jądrowego w Otwocku. ZUOP jest jedyną instytucją w Polsce, która odpowiada za bezpieczne postępowanie z odpadami promieniotwórczymi od momentu przejęcia ich od wytwórcy do chwili zeskładowania w Krajowym Składowisku Odpadów Promieniotwórczych.

Ośmiu na dziesięciu badanych Polaków wie (79,5 proc.), że w naszym kraju powstają odpady promieniotwórcze. Ponad 70 proc. zdaje sobie sprawę, że powstają one w różnych gałęziach przemysłu. Na medycynę wskazuje 56,2 proc badanych. Warto zwrócić uwagę, że starsi mieszkańcy Polski (60-75 lat) częściej niż inni utożsamiają odpady promieniotwórcze z elektrowniami jądrowymi.

Co drugi Polak (56,5 proc.) uważa, że składowanie odpadów promieniotwórczych jest konieczne, chociaż wzbudza to jego wątpliwości. Wśród wymienianych obaw najczęściej pojawiają się:  szkodliwość dla zdrowia lub środowiska oraz ewentualna awaria urządzeń.

W Polsce powstają głównie odpady promieniotwórcze nisko- i średnioaktywne. Pochodzą m.in.z oddziałów medycyny nuklearnej, nauki i przemysłu. Najwięcej z nich pochodzi z Narodowego Centrum Badań Jądrowych, gdzie działa jedyny w Polsce reaktor badawczy Maria. 

Zgodnie z deklaracją co piąty Polak zgodziłby się, żeby w jego miejscowości zlokalizowane zostało składowisko odpadów promieniotwórczych. Co drugi badany jest zdania, że składowisko na terenie gminy może przynieść dodatkowe wpływy do budżetu z tego tytułu. Jako trzy najczęściej wskazywane przez Polaków korzyści wynikające z powstania składowiska w ich miejscu zamieszkania wskazywany był wzrost liczby miejsc pracy, rozwój infrastruktury publicznej i dostęp do innowacji. 

Obecnie  Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi nabór dla gmin zainteresowanych powstaniem na ich terenie nowego składowiska powierzchniowego odpadów promieniotwórczych – informacje naborze. Samorząd, gdzie wybudowane zostanie nowe składowisko, może liczyć na dodatkowe pieniądze. To  400 proc. dochodów z tytułu podatku od nieruchomości znajdujących się na terenie gminy. Kwota ta nie może być jednak wyższa niż 10,5 mln zł. Samorządy mogą składać wnioski końca czerwca 2024 r.

Badanie przeprowadziła firma Danae na zlecenie ZUOP we wrześniu 2023 roku. Próba ogólnopolska zrealizowana była na grupie 2 tys. osób, a próba mieszkańców gminy Różan liczyła 300 osób.