Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych
Krajowe Składowisko Odpadów Promieniotwórczych (KSOP) znajduje się w Różanie (województwo mazowieckie, powiat makowski). Funkcjonuje od 1961 roku. Zlokalizowane jest w dawnym rosyjskim forcie wojskowym wybudowanym w latach 1905-1908.
KSOP przeznaczone jest do składowania krótkożyciowych odpadów niskoaktywnych i średnioaktywnych, a także do okresowego przechowywania odpadów długożyciowych. Zajmuje powierzchnię 3,045 ha. Według klasyfikacji Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej jest typem składowiska powierzchniowego.
Odpady składowane i przechowywane są zarówno w obiektach będących oryginalnymi elementami konstrukcji historycznego fortu, jak i powstałych w wyniku działalności prowadzonej w KSOP.
Na cele składowania i przechowywania odpadów promieniotwórczych zaadoptowano np. fragment suchej, fortecznej fosy. Składowane są w niej odpady krótkożyciowe niskoaktywne i średnioaktywne. Dno i zbocza fosy wzmocniono dodatkowo 20 cm warstwą betonu. Zestalone odpady w bębnach metalowych zabezpieczonych przed korozją umieszczane są w fosie warstwami. Następnie zalewane są betonem. Ostatnie, najwyżej znajdujące się odpady pokrywane są 40 cm warstwą betonu i impregnowane mieszanką bitumiczną ograniczającą możliwości infiltracji wód opadowych do wnętrza tej konstrukcji.
Zużyte zamknięte źródła promieniotwórcze krótkożyciowe niskoaktywne i średnioaktywne składowane są w podziemnym betonowym obiekcie składającym się z 17 komór. Po wykorzystaniu poszczególnych komór są one wypełniane betonem w celu ograniczenia poziomu promieniowania na zewnątrz komór. Do wnętrza wlewana jest również zaprawa cementowa a wlot komory po jej zapełnieniu zostaje odpowiednio uszczelniony i zamknięty.
Skuteczność stosowanych zabezpieczeń jest systematycznie sprawdzana przez kontrolę:
• narażenia radiologicznego pracowników na podstawie pomiarów indywidualnych,
• stanu radiologicznego podstawowych elementów środowiska naturalnego (powietrze, woda, gleba, roślinność),
• poziomu promieniowania na terenie i w otoczeniu składowiska.
W KSOP mogą być składowane odpady wyłącznie w postaci stałej lub zestalonej. Muszą też spełniać następujące wymagania jakościowe:
• nie mogą wydalać produktów gazowych (wyjątek stanowią odpady zawierające izotopy rozpadające się do produktów gazowych, np. Ra-226),
• nie mogą zawierać substancji wybuchowych, łatwopalnych lub wykazujących się powinowactwem chemicznym w stosunku do barier ochronnych,
• nie mogą zawierać cieczy nie związanej stanowiącej powyżej 1% całkowitej masy odpadów,
• ługowalność produktów zestalania odpadów niskoaktywnych nie może być większa niż 10-2 g×cm-2×d-1 a dla średnioaktywnych większa niż 10-3 g×cm-2×d-1,
• pojemniki z odpadami muszą być szczelnie zamknięte w sposób zabezpieczający przed wydostaniem się odpadów na zewnątrz.