Polska w Angoli

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Powierzchnia Angoli to ponad 1,2 mln km². Kraj sąsiaduje z Demokratyczną Republiką Konga, Zambią i Namibią. Należąca do Angoli eksklawa Kabinda sąsiaduje z Republiką Konga i Demokratyczną Republiką Konga.

Topografia kraju zdominowana jest przez płaskowyże. Tereny położone na wysokości od 1000 do 1500 m n.p.m. stanowią 2/3 obszaru Angoli. Z tzw. płaskowyżu centralnego biorą swoje źródła rzeki, które w większości są nieżeglowne. Wybrzeże kraju liczy 1 600km.

Gleby większości obszaru Angoli są żyzne i sprzyjają uprawom. Ich wykorzystanie w rolnictwie utrudnia m.in. obecność min, które stanowią pozostałość po wieloletniej wojnie domowej. Działania wojenne przyczyniły się w wielu miejscach do degradacji środowiska naturalnego, a zwłaszcza wytrzebienia fauny.

Wg. danych Międzynarodowego Funduszu Walutowego ludność Angoli liczy ponad 31 mln osób. Populacja Luandy szacowana jest na ok. 8 mln. Oprócz Luandy najliczniej zamieszkane są prowincje Huambo, Bie, Malange i Huila. Do największych grup etnicznych zaliczają się Ovimbundu (37% ludności Angoli) w środkowej części kraju, Ambundu (25%) zamieszkujący okolice Luandy oraz Bakongo (13%) na płn. Angoli. Mulaci stanowią ok. 3% ludności, a Europejczycy mniej niż 1%.

Językiem oficjalnym jest portugalski. W przeciwieństwie do wielu innych krajów afrykańskich, gdzie języki europejskie stosowane są głównie w administracji i jako lingua franca, portugalski w Angoli jest językiem powszechnym i w codziennym użyciu. Języki poszczególnych grup etnicznych mają ograniczony zasięg. Znajomość języków obcych jest bardzo słaba. Wśród pracowników administracji publicznej i w środowiskach biznesowych zdarza się podstawowa znajomość francuskiego lub angielskiego. Angielski jest w powszechnym użyciu w przemyśle naftowym.

Warunki klimatyczne

Klimat Angoli charakteryzuje duże zróżnicowanie. Większość obszaru kraju pokrywają lasy tropikalne, bezlistne w porze suchej, która trwa najczęściej od marca do października. Stosunkowo suchy klimat pasa nadbrzeżnego jest efektem zimnego oceanicznego prądu Benguelskiego, płynącego z południa, od Antarktydy. W pobliżu granicy z Namibią występuje strefa pustynna.

 W stolicy kraju, Luandzie panuje klimat gorący i wilgotny przez większą część roku.  Minimalne temperatury wynoszą od 18ºC (lipiec-sierpień) do 24ºC (luty-kwiecień), maksymalne od 24 do 33 w tych samych okresach, zaś wilgotność powietrza osiąga 80% co sprawia, że odczuwana temperatura jest znacznie wyższa. Opady występują  rzadko, tylko w cieplejszej porze. Dla przyjezdnych z Europy klimat stolicy jest najbardziej uciążliwy od lutego do początku maja. Zagrożeniem są choroby zakaźne. Oprócz wymaganych przez władze szczepień przeciw żółtej febrze zaleca się szczepienia przeciwko WZW typu A i B, durowi brzusznemu, cholerze, wściekliźnie i tężcowi.

Główne bogactwa naturalne

Angola zaliczana do jest krajów afrykańskich o najobficiej występujących bogactwach mineralnych. Największe znaczenie dla gospodarki  mają zasoby ropy naftowej, które występują głównie na szelfie kontynentalnym. Wydobycie na lądzie prowadzone jest głównie w Kabindzie i w płn.-zach. części kraju. We wschodniej części kraju wydobywane są diamenty, klasyfikowane  wśród tych o najwyższej jakości na świecie i mające zastosowanie przede wszystkim w jubilerstwie. Na południu znajdują się również znaczne złoża rud żelaza. Gospodarcze znaczenie ma eksploatacja zasobów leśnych kraju.

System walutowy, kurs i wymiana

Oficjalny kurs AOA dostępny jest na stronie www Angolskiego Banku Centralnego, BNA.

 W Angoli obowiązuje reżim wymienialności wewnętrznej. Dozwolony jest wywóz/wwóz waluty krajowej  do kwoty 50.000 AOA na osobę lub 5.000 USD. Pod groźbą kary więzienia zakazane jest dokonywanie transferów finansowych powyżej 3 mln AOA poza systemem bankowym.

Religia

Najbardziej rozpowszechnione w Angoli są miejscowe wierzenia oraz religie synkretyczne, wykorzystujące elementy chrześcijaństwa. Wyznaje je ok. 47% ludności, głównie na terenach wiejskich. Ok. 38% Angolczyków wyznaje katolicyzm, a 15% - protestantyzm. W ostatnich latach, pod wpływem przyjezdnych z Afryki Zach. i Bliskiego Wschodu, doszło do powstania niewielkiej (ok. 50.000 członków), ale bardzo aktywnej wspólnoty muzułmańskiej, skoncentrowanej przede wszystkim w Luandzie.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

Urzędy i instytucje publiczne otwarte są od poniedziałku do czwartku od 8:00 do 15:30, a w piątki od 8:00 do 15:00. Banki czynne są od poniedziałku do piątku w godz. 8:00–15:00. 19:00, Prawie wszystkie sklepy są czynne przez cały tydzień, do późnych godzin wieczornych (godzina zamknięcia jest ustalana w restrykcjach COVIDowych).

Wolne od pracy są następujące dni:

• 1 stycznia: Nowy Rok
• 4 luty: Rocznica Rozpoczęcia Walki Zbrojnej o Niepodległość
• 8 marca: Międzynarodowy Dzień Kobiet
• 23 marca: Rocznica bitwy pod Cuito Cuanavale
• 4 kwietnia: Dzień Pokoju
• 1 maja: Dzień Pracy
• 17 września: Dzień Bohaterów Narodowych
• 2 listopada: Dzień Zaduszny
• 11 listopada: Dzień Niepodległości
• 25 grudnia: Boże Narodzenie
• Karnawał (ruchomy, wtorek przed Środą Popielcową)
• Wielkanoc (ruchomy)

Infrastruktura transportowa

Angola posiada sieć 18 lotnisk o przeznaczeniu cywilnym, którą uzupełnia 12 pasów startowych o nieutwardzonej nawierzchni. Największym portem lotniczym w Angoli jest międzynarodowe lotnisko „4 de Fevereiro” w Luandzie. Lotnisko to zostało zbudowane w latach 60. XX w. i na początku 2010 r. przeszło głęboką modernizację. Obecnie trwa budowa nowego międzynarodowego portu lotniczego ok. 40 km od centrum stolicy..

Połączenia do Luandy oferują m.in. Lufthansa, Air France, South African Airways, Emirates oraz portugalskie linie TAP.

Transport kołowy w Angoli opiera się na sieci ok. 76000 km dróg, z których ponad 19000 km posiada nawierzchnię utwardzoną. Obecnie rząd realizuje plan odbudowy głównych tras transportowych, przede wszystkim przy udziale firm chińskich, portugalskich i brazylijskich. Drogi łączące stolicę a największymi miastami Angoli są względnie dobrej jakości. Stan dużej części tras czyni jednak koniecznym korzystanie z samochodu terenowego.

Znaczenie transportu kolejowego jest niewielkie ale ma stosunkowo duży potencjał. Długotrwałe działania wojenne sprawiły, że sieć kolejowa licząca w czasach kolonialnych 3052 km została poważnie zniszczona. Jej odbudowę sfinansowano z kredytów udzielonych przez ChRL i zrealizowano przez firmy chińskie. W 2010 r. uruchomiono ponownie linię kolejową z Luandy do Malanje na północy kraju, w 2012 roku uruchomiono odcinek Lobito – Luena drugiej linii kolejowej, na początku 2015 r. uruchomiono odcinek Luena-Luau, na granicy z DRK. W 2012 roku ponownie uruchomiono całą trzecią linię kolejową na odcinku Namibe-Menongue. Połączenia kolejowe są jednak rzadkie, z powodu nielicznego taboru.

Największy port morski Angoli mieści się w stolicy, Luandzie. Inne ważne porty to Lobito i Namibe (obecnie Moçamedes), a także Kabinda. Podobnie jak większość infrastruktury transportowej kraju powstały one w l. 60 XX w. i zostały następnie zmodernizowane. Stopniowo przekazywane są do zarządzania przez prywatne firmy. Trwają przygotowania do uruchomienia budowy nowego portu na północ od Luandy

Obowiązek wizowy

Pomiędzy Polską i Angolą obowiązuje ruch wizowy. Istnieje możliwość uzyskania krótkoterminowej wizy turystycznej  na lotnisku w Luandzie. W celu jej uzyskania należy przed planowanym wyjazdem otrzymać pozwolenie na wjazd, który można uzyskać za pomocą strony internetowej Urzędu ds.. Migracji i Cudzoziemców Republik Angoli. Na miejscu na lotnisku w Luandzie, należy dokonać opłaty za wizę. Obywatele polscy mogą także ubiegać się o wizę wjazdową do Angoli w przedstawicielstwach dyplomatycznych tego kraju. Ambasada Republiki Angoli w Warszawie mieści się przy ul. Urodzajnej 12, (tel. +48 22 844 09 94). Angolskie placówki dyplomatyczne wystawiają wizę uprawniającą do 30 dniowego pobytu. Możliwe jest jej dwukrotne przedłużenie na miejscu. Uzyskanie wizy pozwalającej na dłuższy pobyt i prowadzenie działalności gospodarczej jest długotrwałe i zbiurokratyzowane. Przy wjeździe do kraju od podróżnych wymagane jest zaświadczenie o aktualnym szczepieniu przeciwko żółtej febrze.

Ustrój polityczny

Uchwalona w 2010 r. konstytucja określa ustrój polityczny Angoli jako wielopartyjną demokrację, opartą na współistnieniu władzy wykonawczej, ustawodawczej i sądowniczej. Bardzo silna jest przy tym pozycja Prezydenta, który skupia w swym ręku całą władzę wykonawczą zachowując faktyczną niezależność od pozostałych organów. Kraj podzielony jest na 18 prowincji, na które składa się 164 gmin. Gubernatorów prowincji mianuje prezydent. Wyboru prezydenta i deputowanych do Zgromadzenia Narodowego dokonuje się w jedynych wyborach powszechnych – prezydentem zostaje pierwsza osoba na liście partyjnej, a wicperezydentem druga osoba. W 2022 r. spodziewane są pierwsze wybory do samorządów lokalnych (gmin).

Do początku lat 90. XX w. w Angoli obowiązywał system jednopartyjny, w którym struktury państwowe podporządkowane były rządzącemu MPLA (Movimento Popular para Libertação de Angola – Ludowy Ruch na rzecz Wyzwolenia Angoli). Władzę sprawował Prezydent, Biuro Polityczne i Komitet Centralny. Wojna domowa faktycznie uniemożliwiła budowę systemu wielopartyjnego, którego zręby instytucjonalne stworzono dopiero na początku l. 90. XX w.

Władza ustawodawcza

Zgromadzenie Narodowe (Assembleia Nacional) jest parlamentem jednoizbowym  w którym zasiada 220 deputowanych. 90 miejsc obsadzanych jest w wyniku wyborów w każdej z prowincji, a 130 z list krajowych. Kadencja parlamentu wynosi 5 lat.

Zgromadzenie Narodowe powstało w latach 1991-1992, na mocy porozumień pokojowych pomiędzy MPLA a opozycyjnym UNITA (União Nacional para Independência Total de Angola – Narodowy Związek na rzecz Całkowitej Niepodległości Angoli). Przebieg wyborów parlamentarnych z 1992 r. doprowadził do ponownego wybuchu wojny domowej i część deputowanych zajęła swoje miejsca dopiero w 1997 r. W rok później rozpoczęła się ostatnia faza wojny domowej, która trwała do 2002 r. Po zakończeniu konfliktu zdecydowano, że w tzw. przejściowym okresie powojennej odbudowy parlament będzie działał w oparciu o wyniki wyborów z 1992 r. Przedłużenie kadencji następowało na podstawie uchwał samego parlamentu, co budziło poważne wątpliwości względem mandatu Zgromadzenia Narodowego.

Drugie wybory parlamentarne w historii kraju odbyły się w 2008 r. przynosząc zdecydowane zwycięstwo MPLA, której przypadło 191 mandatów. UNITA zdobyła 16 miejsc..

Kolejne wybory powszechne przeprowadzono w 2012 roku (przy 60% frekwencji) i również wygrała je partia MPLA, uzyskując 175 miejsc. Partia UNITA zdobyła 32 miejsca, pozostając największą partią opozycyjną, a trzecią liczącą się siłą polityczną została koalicjaCASA-CE (8 miejsc).

Dnia 23 sierpnia 2017 roku przeprowadzono kolejne wybory powszechne. Ponownie zwyciężyła w nich partia MPLA uzyskując w skali całego kraju 61,1% głosów. co przełożyło się na 150 miejsc w parlamencie. Partia UNITA zdobyła 51 mandatów, koalicja CASA-CE 16, partia PRS 2 mandaty, a partia FNLA uzyskała 1 mandat.

Władza wykonawcza

Jedną z najbardziej charakterystycznych cech systemu politycznego jest szeroki zakres prerogatyw prezydenta. Jest on głową państwa, szefem rządu i zwierzchnikiem sił zbrojnych. W zakresie jego kompetencji leży powoływanie i odwoływanie członków rządu, może również rozwiązać parlament. Konstytucja mówi wręcz, że prezydent jest jedyną władzą wykonawczą.Jego urzędowanie ograniczono do dwóch kadencji po 5 lat.

W wyniku wyborów z sierpnia 2017 r. prezydentem został João Lourenço, który zastąpił na tym stanowisku José Eduardo dos Santos (na urzędzie od 1979 r.).

Struktura administracji gospodarczej

Za realizację polityki gospodarczej państwa odpowiedzialne są ministerstwa i agencje rządowe.

Do resortów realizujących politykę ekonomiczną należą m.in.: Ministerstwo Gospodarki i Planowania, Ministerstwo Przemysłu i Handlu, Ministerstwo Zasobów Mineralnych,  Ropy i Gazu, Ministerstwo Rolnictwa i Rybołówstwa, , Ministerstwo Telekomunikacji, Technologii Cyfrowych i Komunikacji Społecznej oraz Ministerstwo Finansów.

Agencja ds. Inwestycji Prywatnych i Eksportu (Agência de Investimento Privado e Exportaçoes – AIPEX) jest rządową instytucją, której celem jest koordynacja i pomoc zagranicznym inwestorom. Informacja na temat Agencji (w języku portugalskim i angielskim) jest dostępna na stronie www.apiexangola.co.ao.

Nadzór nad importem i eksportem towarów sprawuje Narodowy Urząd Celny (Direção Nacional das Alfândegas). Aktualne stawki celne dostępne są na stronie www.alfandegas.gov.ao.

 W Angoli działają izby handlowe i przemysłowe, których zadaniem jest promocja kontaktów gospodarczych z poszczególnymi krajami (m.in. izby handlowe Angola-Portugalia, Angola-Brazylia, Angola-USA). W ramach dynamicznie rozwijającej się współpracy Angoli z ChRL, w Luandzie utworzono Izbę Handlową Przedsiębiorstw Chińskich. Istnieje także Angolsko-Polska Izba Handlowo Przemysłowa.

Najszerszą podstawę instytucjonalną mają relacje gospodarcze Angoli z Portugalią. Oba kraje zawarły szereg porozumień dotyczących m.in. ubezpieczeń społecznych, wzajemnej ochrony inwestycji czy współpracy w zakresie rozwoju przemysłu.

W 2020 r. Angola ratyfikowała umowę o utworzeniu Afrykańskiej Kontynentalnej Strefy Wolnego Handlu (AfCFTA).

Sądownictwo gospodarcze

Angolski system prawny oparty jest na rozwiązaniach portugalskiego kodeksu cywilnego. W mocy pozostają wciąż niektóre przepisy wprowadzone w życie w czasach kolonialnych.

W Angoli organami sądowymi pierwszej instancji są Sądy Gminne i Prowincjalne. W zakresie kompetencji Sądów Gminnych leżą wykroczenia i sprawy, w których wartość roszczeń nie przekracza 100 tys. AOA. Wszystkie pozostałe sprawy kierowane są do Sądów Prowincjalnych. Wyroki Sądu Prowincjalnego zapadają w składzie 6 tzw. sal: ds. rodzinnych, przestępstw pospolitych, przestępstw przeciwko bezpieczeństwu państwa, cywilnych i administracyjnych, morskich i prawa pracy. Organem drugiej i najwyższej instancji jest Sąd Najwyższy, który orzeka w ramach Izb odpowiadających „Salom” Sądów Prowincjalnych.

Rangę sądów najwyższej instancji posiadają Trybunał Konstytucyjny, Najwyższy Trybunał Wojskowy, Trybunał Obrachunkowy i Rzecznik Praw Obywatelskich.

Ponadto działa system Sądów Wojskowych, Administracyjnych, Obrachunkowych, Skarbowych i Arbitrażowych.

Angolski system sądowy powszechnie oceniany jest jako powolny i mało skuteczny. Wysokie opłaty są dodatkowym czynnikiem, który skłania większość podmiotów gospodarczych do unikania rozstrzygania sporów na drodze sądowej. Ustawa o dobrowolnym arbitrażu zezwala na tego rodzaju rozwiązania, z zastrzeżeniem określonych przypadków.

W 2017 r.  Angola ratyfikowała Nowojorską Konwencję o arbitrażu, nie jest natomiast stroną Konwencji NZ o Umowach Międzynarodowej Sprzedaży Towarów, ani Centrum Rozwiązywania Sporów Inwestycyjnych Banku Światowego. 

Ogólna charakterystyka sytuacji gospodarczej

Podstawą wzrostu gospodarczego Angoli jest w głównej mierze przemysł naftowy (ten sektor gospodarki generuje ok. 40% PKB Angoli i 80% dochodów budżetowych). Ropa naftowa oraz produkty ropopochodne stanowią również ok. 95% eksportu kraju. Z tego powodu sytuacja gospodarcza i wpływy budżetowe są głęboko uzależnione od światowych cen ropy naftowej. Skutki tego uzależnienia Angola szczególnie odczuwa od 2014 r., dlatego obecnie jednym z priorytetów angolskiego rządu jest dywersyfikacja gospodarki.

Duża część obywateli Angoli jest zatrudniona w nieformalnym sektorze gospodarki. Międzynarodowy Fundusz Walutowy szacuje, że jest to ok 60% społeczeństwa, odpowiedzialne za wytwarzanie ok. 20% - 40%  PKB Angoli (w zależności od szacunków).

Produkcja rolnicza wraz z rybołówstwem i gospodarką leśną (często oparte na tradycyjnych metodach) generują w przybliżeniu 8% PKB. Lokalna produkcja w tym sektorze zaspokaja jedynie połowę zapotrzebowania kraju na żywność (pozostała część jest importowana). Jednocześnie władze Angoli prowadzą aktywną politykę mającą na celu ograniczenie importu, w szczególności towarów, które można zastąpić lokalną produkcją.

Zgodnie z metodologią UNDP Angola jest zaliczana do grupy państw średnio rozwiniętych – wskaźnik Rozwoju Społecznego dla tego kraju wynosi 0.581 (148. miejsce w światowym rankingu w 2020 r.). Głównymi powodami, dla których wskaźnik ten jest tak niski są: brak dostępu dużej części ludności do systemu edukacji i usług medycznych oraz postępujące ubożenie społeczeństwa.

W życiu gospodarczym Angoli wiodącą rolę odgrywa państwo. Wynika to ze specyfiki życia politycznego, uwarunkowań historycznych, a także dominującej roli sektora naftowego. Sytuacja gałęzi gospodarki innych niż wydobywczy zależy w dużej mierze od realizacji inwestycji publicznych. W związku ze spadkiem cen ropy naftowej na światowych rynkach drastycznie zmniejszyły się dochody budżetowe (głównego źródła podatków).Automatycznie przełożyło się to na spadek poziomu inwestycji publicznych.

Polityka ekonomiczna angolskiego rządu opiera się w dużej mierze na wykorzystaniu środków udostępnianych w ramach zagranicznych kredytów. Szczególne znaczenie ma w tym względzie współpraca Angoli z ChRL. W 2020 r. Angola była zadłużona na kwotę ok. 5 mld USD u rządu chińskiego oraz na ponad 17 mld USD u chińskich podmiotów komercyjnych, co łącznie stanowiło ok. 45% angolskiego długu zagranicznego ( którego część była zabezpieczona w ropie naftowej).

Ponadto, rząd Angoli, w ramach pozyskiwania zagranicznego kapitału, emituje na rynku międzynarodowym obligacje skarbowe. Agencje ratingowe Standard & Poor’s i Fitch - klasyfikują kraj na poziomie CCC+ oraz CCC zaś Moody’s Investors Service na poziomie CAA1.

Stan finansów publicznych Angoli od lat budził zastrzeżenia międzynarodowych obserwatorów i instytucji finansowych. Duża część środków budżetowych znajdowała się w dyskrecjonalnej kompetencji różnych organów i faktycznie nie podlegała żadnej kontroli. Jednakże  reformy wprowadzane przez prezydenta João Lourenço przy wsparciu Międzynarodowego Funduszu Walutowego i Komisji Europejskiej odprowadziły do uszczelnienia systemu i przynoszą pozytywne efekty.

Wg danych UNCTAD (World Investment Report 2020) skumulowana wartość inwestycji zagranicznych w Angoli sukcesywnie zmniejsza się od 2016 r. kiedy spadła o 180 mln USD, w 2017 r. o 7,4 mld USD, w 2018 o 6,5 mld USD, a w 2019 r. o 4,1 mld USD.

Czynnikiem, który uniemożliwia pełne wykorzystanie inwestycji zagranicznych w Angoli jest rozrost biurokracji i trudne warunki prowadzenia biznesu. W raporcie Banku Światowego „Doing Business”, który klasyfikuje kraje ze względu na łatwość prowadzenia działalności gospodarczej w 2020 r. Angola zajęła 177. miejsce wśród 190 państw. Prowadzenie działalności gospodarczej implikuje konieczność załatwiania licznych formalności oraz konieczność poniesienia znacznych kosztów na infrastrukturę (zapewnienie energii elektrycznej, wody itp.) i szkolenia..

Władze Angoli, chcąc ograniczyć odpływ kapitału z kraju, wprowadziły limity w zakresie transferów zagranicznych w walutach obcych. Aktualnie każdy przelew za granicę o wartości powyżej 5000 USD musi zostać zaakceptowany przez bank centralny. Działający w Angoli przedsiębiorcy zagraniczni często mają też trudności z wyegzekwowaniem należności od miejscowych partnerów. Opóźnienia płatności dotyczą zwłaszcza administracji publicznej, która w wielu przypadkach należności reguluje w walucie miejscowej i znacznie później, niż wynika to z umowy.

W 2021 r. Narodowy Bank Angoli (BNA) uruchomił zintegrowany system licencjonowania dla instytucji finansowych SILIF, za pośrednictwem którego podmioty chcące podjąć działalność w sektorze finansów mogą uzyskać odpowiednią licencję. Aplikacja ma również służyć do uproszczenia komunikacji pomiędzy instytucjami finansowymi, a BNA.

Jednym z najbardziej charakterystycznych zjawisk w gospodarce Angoli jest wysoki poziom cen towarów i usług. Duża część towarów pochodzi z importu, a na ich cenę dodatkowo wpływają wysokie koszty frachtu oraz procedur importowych.  Inflacja utrzymuje się na wysokim poziomie od 2016 r. (ponad 20% w skali rocznej), co związane jest z dewaluacją angolskiej kwanzy oraz wysokim uzależnieniem od importu.

Do atutów gospodarki angolskiej zaliczyć należy:

• stabilność polityczną,
• zasoby naturalne,
• starania rządu o ułatwienie warunków inwestowania w Angoli,
• rynek o relatywnie dużej chłonności i małym nasyceniu towarami i usługami,

Słabymi stronami gospodarki Angoli są:

• biurokracja,
• wysoki poziom ubóstwa,
• słabo rozwinięta infrastruktura,
• uzależnienie gospodarki od sektora wydobywczego,
• niski poziom kwalifikacji miejscowej siły roboczej.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

• Światowa Organizacja Handlu - WTO
• Międzynarodowy Fundusz Walutowy – IMF
• Bank Światowy - World Bank
• Konferencja Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju – UNCTAD
• Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Rozwoju Przemysłowego – UNIDO
• Organizacja Krajów Eksportujących Ropę Naftową – OPEC
• Południowoafrykańska Wspólnota na rzecz Rozwoju – SADC
• Światowa Organizacja Własności Intelektualnej – WIPO
• Afrykański Bank Rozwoju – AfDB
• Agencja Wielostronnych Gwarancji Inwestycyjnych – MIGA
• Wspólnota Rozwoju Afryki Południowej – SADC

Gospodarcze umowy dwustronne

• Umowa o transporcie lotniczym między Rządem PRL i Rządem Ludowej Republiki Angoli. 1976.04.24, data wejścia w życie: 1979.08.24.
• Porozumienie między Rządem PRL a Rządem Ludowej Republiki Angoli w dziedzinie gospodarki rybnej. Data podpisania: 1977.04.28.
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Ludowej Republiki Angoli o współpracy kulturalnej i naukowej. Data podpisania: 1977.04.28, data wejścia w życie: 1981.03.09.
• Porozumienie między PRL a Ludową Republiką Angoli o przyjaźni i współpracy. Data podpisania: 1978.12.04, data wejścia w życie: 1984.04.11.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Angoli w sprawie spłaty i restrukturyzacji zadłużenia Republiki Angoli wobec RP. Data podpisania: 2003.11.21, data wejścia w życie: 2003.11.21.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Angoli o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej. Data podpisania: 2006.03.01, data wejścia w życie: 2006.03.01.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Angoli o udzieleniu kredytu. Data podpisania: 2006.03.01, data wejścia w życie: 2006.03.01.
• Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Angoli o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Angoli o udzieleniu kredytu oraz Porozumienie między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Angoli o zmianie Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Angoli o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej, sporządzonej w Luandzie 1.03.2006 r., w formie wymiany not. Data podpisania: 2008.06.25, data wejścia w życie: 2008.06.27.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Rep. Angoli o udzieleniu kredytu w ramach pomocy wiązanej. Data podpisania: 2010.08.27, data wejścia w życie: 2010.08.27.
• Umowa między Rządem RP a Rządem Republiki Angoli o udzielenie kredytu w ramach pomocy wiązanej. Data podpisania: 2017.03.06, data wejścia w życie: 2017.03.06.

Dwustronna wymiana handlowa

W 2020 r. wartość polskiego eksportu do Angoli wyniosła 12  mln EUR. Główne produkty eksportowe to: mięso, przetwory ze zbóż, soda kaustyczna, materiały budowlane, opony, maszyny budowlane, odzież używana, urządzenia precyzyjne

Polski import z Angoli w 2020 r. osiągnął wartość 2,2 mln EUR. Główne produkty importowe to granit i marmur oraz produkty ropopochodne.

Polskie produkty cieszą się bardzo dobrą opinią w Angoli. Zainteresowanie angolskich przedsiębiorców budzą m.in. polskie maszyny dla przemysłu rolno-spożywczego i meblarskiego, automaty przemysłowe, urządzenia pomiarowe, sprzęt budowlany, a także sprzęt rolniczy.

Wzajemne inwestycje

Zakończono drugi etap budowy Akademii Rybołówstwa i Nauk o Morzu w Namibe. Inwestycja ta  została realizowana przez firmę Navimor International z Sopotu na zlecenie Ministerstwa  Rybołówstwa Angoli. Wykonanie wyżej wymienionego projektu odbyło się w oparciu o dwie umowy kredytowe o pomocy wiązanej zawart pomiędzy Rządem RP a Rządem Republiki Angoli w 2006 r. i 2010 r. W marcu 2017 r. podpisano kolejną umowę kredytową o pomocy wiązanej w celu sfinansowania trzeciej (ostatniej) fazy budowy Akademii.

Projekt ten zakładał stworzenie od podstaw ośrodka szkolnictwa morskiego, kształcącego wedle międzynarodowych standardów studentów z Angoli i krajów ościennych. Udział strony polskiej w przedsięwzięciu polegał na opracowaniu koncepcji funkcjonowania szkoły, dostarczeniu projektu i nadzór nad budową szkoły oraz dostarczeniu specjalistycznego wyposażenia dydaktycznego. Ponadto, pierwsi wykładowcy uczelni zostali przygotowani w Akademii Morskiej w Gdyni). W maju 2017r. rozpoczęły się  zajęcia na uczelni, a jej formalna inauguracja miała miejsce 14 lipca 2017 r.. W wyniku reformy Akademia przeszła w 2020 r. do nowoutworzonego Uniwersytetu Namibe.

Budowa uczelni w Namibe jest największym polskim przedsięwzięciem pomocowym na kontynencie afrykańskim (szacunkowa wartość całkowita tej inwestycji to ponad 140 mln USD).

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług

Brak jest w chwili obecnej formalnych barier dla towarów i usług z Polski. Mają one pełnoprawny dostęp do tego rynku na takich samych warunkach jak towary i usługi z innych państw UE.

Sektory, w których preferowane są inwestycje zagraniczne to: rolnictwo, budownictwo, energetyka i woda, infrastruktura, turystyka i hotelarstwo, przemysł przetwórczy oraz górnictwo.

Dostęp do rynku pracy

Wszyscy cudzoziemcy, którzy zamierzają podjąć pracę w Angoli, muszą uzyskać pozwolenie na pracę. Formalności związane z legalizacją pobytu są złożone i mogą trwać bardzo długo.

Wniosek o wizę pracowniczą należy złożyć przed wyjazdem do Angoli, w przedstawicielstwie dyplomatycznym tego kraju. Okres ważności wizy pracowniczej wynosi 1 rok i nie może przekraczać terminu końca kontraktu.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Angolska konstytucja stanowi, że wszystkie grunty należą do państwa. Jedyną formą własności ziemi jest dzierżawa od państwa. Zasada wyłącznej własności państwa nie obejmuje tych nieruchomości, w przypadku których zachowały się księgi wieczyste z czasów kolonialnych.

W praktyce procedury związane z nabyciem nieruchomości są bardzo złożone, nieprzejrzyste i trwają nawet kilkanaście miesięcy. Status prawny większości nieruchomości jest bardzo złożony, ponieważ zbywający i kupujący rzadko dopełniają wszystkich formalności. W wielu wypadkach sytuację komplikują roszczenia dawnych właścicieli, oraz wady prawne przepisów nacjonalizacyjnych i reprywatyzacyjnych.

W ostatnich latach rynek nieruchomości przechodzi kryzys, a ceny mieszkań znacznie spadły. Nadal  jest to  sektor o dużym potencjale rozwoju z racji wciąż utrzymującego się deficytu mieszkaniowego. Jednakże, należy mieć na uwadze poważne problemy wynikające z obecnego kryzysu gospodarczego,. Od 2015 r. liczba kredytów zagrożonych wzrosła ponad dwukrotnie. Utrzymuje się również duża liczba pustostanów, zwłaszcza w Luandzie. Głównym powodem tej sytuacji są zasadniczo problemy potencjalnych nabywców z uzyskaniem kredytu na zakup nieruchomości.

W przypadku wynajmu, powszechnie przyjętą praktyką jest regulowanie płatności z tytułu czynszu za 3 miesiące "z góry". Koszt wynajmu mieszkania we względnie dobrym stanie w centrum Luandy wynosi od 1 do 5 tys. USD miesięcznie. Średnia cena wynajmu domu wynosi ok. 10 tys. USD miesięcznie.

System zamówień publicznych

Wizerunek Angoli jako kraju o rozpowszechnionej korupcji związany jest w dużej mierze ze sposobem realizacji zamówień publicznych i praktykami stosowanymi podczas poprzedniego reżimu.

Eksperci Banku Światowego i Międzynarodowej Korporacji Finansowej wskazują m.in. na rozpowszechnienie w Angoli zjawiska udzielania zamówień publicznych przedsiębiorstwom powiązanym z wysokimi urzędnikami państwowymi.

W wielu przypadkach ubiegający się o zamówienie przedsiębiorcy zagraniczni spotykają się z żądaniami zawiązania konsorcjum ze wskazaną firmą miejscową. Praktyki takie są formalnie naganne i można wykorzystać istniejące mechanizmy w obronie przeciwko nim.

Zamówienia publiczne realizowane są głównie w formie przetargów. Organy administracji rządowej ogłaszają informację o otwarciu przetargu na 90 do 15 dni przed terminem zgłaszania ofert. Oferty przetargowe zazwyczaj muszą być zgłoszone bezpośrednio do odpowiedniego ministerstwa. Informacje na temat przetargów publicznych są zwykle ograniczone. Podmioty ubiegające się o zamówienie mają w wielu wypadkach poważne trudności ze zdobyciem informacji i dokumentów niezbędnych do skompletowania oferty przetargowej. Niekiedy zdarza się, że informacja o wyniku przetargu nie jest podawana do wiadomości publicznej. Ogłoszenia dotyczące przetargów ukazują się najczęściej w dzienniku Jornal de Angola.

Kraj jest pod znacznym wpływem kultury portugalskiej. Językiem portugalskim, co do zasady, posługują się wszyscy mieszkańcy Angoli (choć stopień znajomości tego języka poza miastami może być ograniczony). Brak znajomości  języka portugalskiego może uniemożliwić nawiązanie i utrzymanie trwałych relacji biznesowych. W środku dnia obowiązuje przerwa na obiad i nie jest to pora do załatwiania spraw. Religia nie odgrywa roli w biznesie. Kobiety są w pełni równouprawnione, aczkolwiek często pozostają w tradycyjne roli pań domu.

Najważniejszym ośrodkiem biznesowym jest stolica kraju, Luanda, gdzie mieszczą się siedziby wszystkich największych firm krajowych i międzynarodowych korporacji. W relacjach biznesowych Angolczycy są ostrożni, to znaczy muszą najpierw poznać dokładnie potencjalnego partnera przed podjęciem jakichkolwiek decyzji. Ważne jest klarowne przedstawienie proponowanego projektu i wyjaśnienie wszystkich pojawiających się pytań/wątpliwości. Ważne jest budowanie relacji poprzez spotkania nieformalne (restauracja, bar itp.) przy czym należy pamiętać o tym, że partner angolski prawdopodobnie przyjdzie na spotkanie spóźniony, co jest lokalną normą (podejście do czasu jest względne).

Luanda jest jednym z najdroższych miast na świecie, a poruszać się po mieście można w zasadzie tylko samochodem (transport publiczny ogranicza się do sieci prywatnych minibusów, które nie są bezpiecznym środkiem transportu). Alternatywą jest wynajęcie samochodu z kierowcą. Nie należy robić zdjęć budynkom rządowym, a przed sfotografowaniem danej osoby należy ją zapytać o zgodę. Co do zasady należy unikać poruszania się po zmroku i zawsze podróżować w towarzystwie.

W trakcie spotkań formalnych należy ubierać się bardzo formalnie (ciemny garnitur, jasna koszula), zgodnie z europejskimi zwyczajami. W przypadku spotkań mniej formalnych można zastosować ubiór typu smart casual (ciemna marynarka, jasne spodnie).  Nietolerowane jest niechlujstwo (wygniecione koszule, niewypastowane półbuty).

Administracja gospodarcza
Narodowy Bank Angoli
Banco Nacional de Angola
Av. 4 de Fevereiro, 151, Luanda
www.bna.ao

Ministerstwo Finansów
Ministério das Finanças de Angola
Edifício do MinFin
Largo da Mutamba, Luanda
www.minfin.gv.ao

Oficjalny portal internetowy Rządu Republiki Angoli, na którym znajdują się informacje odnośnie do poszczególnych ministerstw:

http://www.governo.gov.ao/

Agencja Inwestycji i Handlu

https://www.aipex.gov.ao/

Samorządy gospodarcze

Międzynarodowe Targi Luandy
Feira Internacional de Luanda – FIL
Estrada de Catete km12, Luanda
+244 917 654 000
www.fil-angola.co.ao

Izba Przemysłowo-Handlowa
Câmara de Comércio e Indústria
Largo Kinaxixi n.º 14, Luanda
+244 222 445213
www.ccia.ebonet.net

Stowarzyszenie Przemysłowców Angoli
Associação Industrial de Angola
Rua Manuel Fernando Caldeira nº 6 Luanda - Angola
 +244 222 333 423
geral@aiangola.com
http://www.aiangola.com/

Prasa ekonomiczna

Expansão
Rua Fernao Sousa, escritorio 01, Bloco B, Vila Alice, Luanda
+244 222 440 660
redaccao@expansao.co.ao

Jornal de Angola
Edições Novembro e.p.
Rua Rainha Ginga 18/24, Luanda
+244 222 333 343
www.jornaldeangola.sapo.ao

Oficjalne strony www o charakterze ekonomicznym:

www.jornaldeangola.sapo.ao -  internetowe wydanie dziennika Jornal de Angola.

http://www.expansao.co.ao/ - internetowe wydanie tygodnika ekonomicznego „Expansão”