Polska w Argentynie

Położenie geograficzne, terytorium i liczba ludności, stolica, język urzędowy

Argentyna (wł. Republika Argentyńska) jest położona w południowo-wschodniej części Ameryki Południowej. Graniczy z Chile (5,308 km) na zachodzie, Boliwią (832 km) i Paragwajem (1,880 km) na północy, Brazylią (1,261 km) i Urugwajem (580 km) na północnym-wschodzie. Na wschodzie jej granica przebiega na Atlantyku. Długość linii brzegowej tego państwa wynosi 4,989 km. Terytorium Argentyny obejmuje 2 791 810 km2.

Stolicą Argentyny jest Autonomiczne Miasto Buenos Aires (Ciudad Autónoma de Buenos Aires, CABA). Według danych ze spisu powszechnego, przeprowadzonego w 2022 r., liczba ludność Argentyny wynosi 47,33 mln osób. Największe skupiska ludności występują w aglomeracjach miejskich – w samym obszarze metropolitarnym Buenos Aires (tzw. Gran Buenos Aires) mieszka ok. 16,7 mln osób. Tylko 12% ludności kraju stanowią mieszkańcy wsi. Językiem urzędowym w Argentynie jest hiszpański.

Warunki klimatyczne

Klimat Argentyny jest bardzo zróżnicowany: na północy gorący zwrotnikowy (z porą suchą) i podzwrotnikowy (bez pory suchej), na południu zimny, a w interiorze umiarkowany. Im większa szerokość geograficzna (21°46’ – 55°58’) tym w lecie dłuższe dni (aż do dnia polarnego), a w zimie noce (aż do nocy polarnych). W Buenos Aires najcieplejszym miesiącem jest styczeń (23°C), a najchłodniejszym lipiec (10°C).

Główne bogactwa naturalne

Na terytorium Argentyny ulokowane są złoża wielu kopalin mineralnych i niemineralnych; ok. 75% z nich nie jest jeszcze eksploatowanych, dzięki czemu kraj ma ogromny potencjał inwestycyjny. Argentyna jest 20. na świecie i 5. w Ameryce Łacińskiej i na Karaibach producentem miedzi; 10. na świecie i 5. w AŁiK producentem srebra i 13. na świecie producentem złota. Dysponuje również 4. największymi złożami litu na świecie; obecnie pod względem wydobycia tego surowca zajmuje 3. miejsce na świecie. Inne istotne złoża, eksploatowane w Argentynie, to żelazo, aluminium, uran, bor, wapń, boran, gips, bentonit, granit, porfir. Argentyna ma również duży potencjał w zakresie eksploatacji pierwiastków rzadkich, tj. kobalt, nikiel, wanad, antymon, wolfram, grafit i mangan. Z uwagi na uwarunkowania klimatyczne (nasłonecznienie, wiatr) oraz hydrologiczne Argentyna jest też krajem posiadającym bardzo dobre warunki do rozwijania sektora zielonej energii, w tym produkcji zielonego wodoru. Kraj dysponuje również 4. na świecie rezerwami ropy łupkowej i 2. gazu łupkowego. Większość tych zasobów jest ulokowana w formacji Vaca Muerta w prowincjach Neuquén i Mendoza. Zidentyfikowane zasoby gazu ziemnego w Argentynie to ok. 407,42 mln m3. W grudniu 2023 r. średnia dzienna produkcja ropy naftowej wynosiła 685386 baryłek, co było najlepszym wynikiem od 2006 r. Średnia dzienna produkcja gazu osiągnęła wartość 114,12 mln metrów sześciennych.

System walutowy, kurs i wymiana

Walutą Argentyny jest peso argentyńskie, ARS (1 peso = 100 centavos). W obiegu znajdują się monety: 5, 10, 25, 50 centavos, 1, 2, 5 i 10 peso, oraz banknoty: 10, 20, 50, 100, 200, 500, 1000 i 2000 peso. Walutę można wymieniać w bankach lub punktach wymiany (niezbędny jest paszport lub argentyński dokument tożsamości). Oficjalny kurs dolara reguluje Bank Centralny. Od wielu lat rząd Argentyny utrzymywał ograniczenia w zakupie dolara amerykańskiego (USD) przez obywateli Argentyny i przedsiębiorstwa z siedzibą w Argentynie (tzw. cepo cambiario). Gabinet prezydenta Javiera Milei, który rozpoczął sprawowanie władzy w grudniu 2023 r., zapowiedział zniesienie ograniczeń walutowych.

W Argentynie funkcjonuje kilka kursów wymiany dolara amerykańskiego (USD), m.in.:

• dólar minorista – kurs oficjalny; osoba fizyczna lub prawna może nabyć po tym kursie do 10 tys. USD miesięcznie. W przypadku osób prawnych zakup dolarów po tym kursie jest dozwolony tylko w celu uregulowania jej należności czy opłacenia importu;
• dólar mayorista – kurs, z którego korzystają osoby prawne i banki, realizując transakcje finansowe między sobą;
• dólar informal, dólar libre, dólar blue – kurs nieoficjalny, niepodlegający regulacjom czy restrykcjom ze stronu rządu. Posługują się nim działające nieoficjalnie kantory;
• dólar MEP (Mercado Electrónico de Pagos), dólar bolsa – kurs, którym posługują się giełdy papierów wartościowych, obowiązujący przy kupie lub sprzedaży np. akcji czy obligacji;
• dólar contado con liquidación (“liqui”, CCL), dólar cable – po tym kursie dolary mogą nabyć przedsiębiorstwa, które posiadają konta w bankach poza Argentyną. Kurs ten może być wykorzystywany do transakcji polegających na nabyciu lub zbyciu dłużnych papierów wartościowych.

Pod koniec  lutego 2024 r. oficjalny kurs peso argentyńskiego (dólar minorista) wynosił 815,50  ARS (sprzedaż) i 855,50  ARS (kupno), a kurs tzw. dolara blue – 1090 ARS (kupno) i 1110 ARS (sprzedaż) (20.02.2024). Peso argentyńskie jest historycznie walutą o bardzo dużych wahaniach kursu. Nowy rząd Javiera Milei podjął działania na rzecz jej stabilizacji.

Religia

Argentyna jest państwem, w którym przeważają katolicy. W 2019 r. ok. 62,9% Argentyńczyków deklarowało przynależność do Kościoła Katolickiego, 15,3% – do jednego z kościołów protestanckich, 18,9% – brak przynależności do jakiejkolwiek wspólnoty wyznaniowej (ateizm, agnostycyzm), a 4% inne wyznanie (dane za: CONICET). Argentynę zamieszkuje również największa społeczność żydowska w Ameryce Łacińskiej, licząca ok. 300 tys. osób (mniej niż 1% społeczeństwa) (2017).

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy:
1 stycznia – Nowy Rok
24 marca – Dzień Pamięci Narodowej, Prawdy i Sprawiedliwości
2 kwietnia – Dzień Weterana i poległych podczas wojny o Malwiny
1 maja – Święto Pracy
25 maja – Utworzenie Pierwszego Rządu (Dzień Rewolucji Majowej)
20 czerwca – Dzień gen. Manuela Belgrano
9 lipca – Święto Narodowe (Dzień Niepodległości)
17 sierpnia – Dzień gen. José de San Martina
12 października – Dzień Szacunku Wobec Różnorodności Kulturowej
20 listopad – Dzień Suwerenności Narodowej
8 grudnia – Uroczystość Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny
25 grudnia – Boże Narodzenie

Święta ruchome:
Karnawał – poniedziałek i wtorek przed Środą Popielcową
Wielkanoc – Wielki Czwartek i Wielki Piątek

Infrastruktura transportowa (przejścia graniczne, lotniska, porty)

W Argentynie istnieje 31 przejść granicznych, 154 lotniska (z czego 20 to lotniska międzynarodowe) i 88 portów międzynarodowych (najważniejsze to Buenos Aires, Rosario i Bahia Blanca).

Sieć kolejowa ma 35 tys. km, z czego używanych jest 16 tys. km.

Sieć dróg krajowych i prowincjonalnych ma ponad 230 tys. km. Drogi krajowe mają 38,5 tys. km (z czego 34 tys. to drogi asfaltowane), a drogi prowincjonalne 201,4 tys. km (41,9 tys. km to drogi asfaltowane).

Obowiązek wizowy

Obywatele polscy udający się do Argentyny w celach turystycznych na okres krótszy niż 90 dni są zwolnieni z obowiązku posiadania wizy. W innych przypadkach powinni skonsultować cel swojej podróży w Ambasadzie Republiki Argentyńskiej w Warszawie. Jeśli obywatele polscy już przybyli na terytorium Argentynie planują przedłużyć swój pobyt powyżej 90 dni, powinni uzyskać stosowną wizę w argentyńskim urzędzie migracyjnym. Aby wjechać na terytorium Argentyny należy przedstawić dokument paszportowy ważny co najmniej 3 miesiące od daty planowanego wjazdu.

Ustrój polityczny

Art. 1. Konstytucji Republiki Argentyńskiej z 1853 r. (znowelizowanej po raz ostatni w 1994 r.) określa ustrój Argentyny jako republikę federacyjną (związkową). 

Na krajowej scenie politycznej największe reprezentacje parlamentarne mają lewicowa koalicja Frente de Todos (Front Wszystkich), w skład której wchodzi m.in. Partido Justicialista, reprezentująca tzw. peronistów, libertariańska koalicja La Libertad Avanza, centroprawicowe ugrupowanie Propuesta Republicana (PRO) oraz centrowa partia Union Cívica Radical (Radykalny Związek Obywatelski, UCR).

Podział administracyjny

Argentyna, jako federacja, dzieli się na 23 prowincje oraz Autonomiczne Miasto Buenos Aires. Prowincje są autonomiczne; administrują nimi ich własne rządy (gobiernos provinciales), na czele których stoją wybierani w wyborach powszechnych na 4-letnie kadencje gubernatorzy. Prowincje mają również własne organy władzy wykonawczej i sądowniczej. Mniejszymi od prowincji jednostkami administracyjnymi są departamenty (departamentos), których jest 379.

Władza ustawodawcza ​​

Władza ustawodawcza należy do dwuizbowego parlamentu (Kongresu Narodowego), składającego się z izby niższej (Izby Deputowanych) i wyższej (Senatu). W skład Izby Deputowanych wchodzi 257 deputowanych, z których połowa jest wybierana co 2 lata na 4-letnią kadencję. Z kolei w Senacie zasiada 72 senatorów, sprawujących 6-letnią kadencję; raz na 2 lata wybierana jest ¹/₃ składu Senatu.

Władza wykonawcza 

Głową państwa i szefem rządu jest prezydent wybierany w wyborach powszechnych na 4-letnią kadencję (możliwa jedna bezpośrednia reelekcja). Prezydent jest wybierany wraz z wiceprezydentem, który jednocześnie pełni funkcję przewodniczącego Senatu.

Od grudnia 2023 r. funkcję prezydenta sprawuje Javier Milei, a wiceprezydenta – Victoria Villarruel . Oboje reprezentują koalicję La Libertad Avanza. Prezydent stoi na czele rządu – Rady Ministrów (Gabinete de Ministros). Obecnie w jego skład wchodzi szef Rady Ministrów Nicolás Posse (Jefe de Gabinete de Ministros de la Nación Argentina ) oraz 8 ministrów kierujących właściwymi resortami (29 lutego 2024 r.).

Władzy wykonawczej podlegają również siły zbrojne oraz administracja publiczna.

Struktura administracji gospodarczej​​​ (29.02.2024 r.)

Sprawy gospodarcze znajdują się w kompetencji kilku różnych ministerstw oraz podlegających im jednostek administracyjnych, m.in.:

Ministerstwo Gospodarki

• Sekretariat Przemysłu i Rozwoju Produktywności, Sekretariat ds. Polityki Gospodarczej, Sekretariat ds. Rolnictwa, Hodowli i Rybołówstwa,  Sekretariat Skarbu, Sekretariat Handlu, Sekretariat Energii, Sekretariat ds. Gospodarki Opartej na Wiedzy
• AFIP (Federalna Administracja ds. Dochodów Publicznych), BCRA (Bank Centralny Republiki Argentyńskiej), Bank Narodowy (Banco Nación), Bank Hipoteczny (Banco Hipotecario), Mennica (Casa de Moneda), INDEC (Narodowy Instytut Statystyczny), Trybunał Podatkowy
• SENASA (Krajowy Urząd ds. Sanitarnych i Jakości Żywności); INTA (Narodowy Instytut Technologii Rolnych); INASE (Narodowy Instytut Nasion); INIDEP (Narodowy Instytut Badań i Rozwoju Rybołówstwa); INV (Narodowy Instytut Winiarstwa) 

• Sekretariat Prac Publicznych; Sekretariat Infrastruktury i Polityki Wodnej
• Narodowa Dyrekcja Dróg (DNV); Trybunał Rzeczoznawczy; ENOHSA (Krajowa Jednostka ds. Prac Wodnych i Kanalizacji); ORSEP (Jednostka ds. Bezpieczeństwa Zapór Wodnych), INA (narodowy Instytut Wody); INPRES (Narodowy Instytut Zapobiegania Trzęsieniom Ziemi)
• APLA (Agencja ds. Planowania); ERAS (Jednostka ds. Wody i Kanalizacji), AySA (przedsiębiorstwo wodno-kanalizacyjne)

Ministerstwo Spraw Zagranicznych i Wyznań 

• Sekretariat Spraw Zagranicznych; Sekretariat Międzynarodowych Stosunków Gospodarczych, Sekretariat Koordynacji i Planowania Zagranicznego, Sekretariat Wyznań; Sekretariat ds. Malwin, Antarktydy i Południowego Atlantyku

Sądownictwo gospodarcze.

W skład władzy sądowej wchodzą: Sąd Najwyższy oraz Trybunały Narodowe i Federalne.

W ramach Trybunałów Narodowych działa 26 Sądów Handlowych.

W ramach Trybunałów Federalnych funkcjonują Sądy Karno-Gospodarcze (8), Sądy Cywilno-Handlowe (11) oraz Sądy Prowincjonalne

Sytuacja gospodarcza

W ciągu 2023 r. Argentyna pogrążona była w poważnym kryzysie gospodarczym. Wg ocen banku centralnego Argentyny z grudnia 2023 r. PKB kraju spadło w tym roku o 1,4%. Z kolei wg ocen Banku Światowego ze stycznia 2024 r. spadek PKB w 2023 r. wyniósł 2,5%. Do złego wyniku w dużej mierze przyczyniła się klęska suszy, która dotknęła Argentynę w sezonie 2022/2023 i negatywnie wpłynęła na wydajność rolnictwa, a co za tym idzie – na wartość eksportu produktów rolno-spożywczych (przede wszystkim soi). Spowodowała ona spadek eksportu w ujęciu rocznym. Straty wyniosły ok. 21 mld USD.

Jednym z największych problemów kraju była bardzo wysoka inflacja, która wyniosła zgodnie z danymi urzędu statystycznego INDEC 211,4% w skali rok do roku (dalej rdr). W grudniu 2023 r. wskaźnik inflacji miesięcznej wyniósł 25,5%. Wzrost cen dotyczył wszystkich sektorów. Wskaźnik CPI (określający wzrost cen towarów i usług konsumpcyjnych) wyniósł: 251% dla żywności i napojów niealkoholowych; 180% dla alkoholu i tytoniu; 169,4% dla odzieży i obuwia; 149% dla czynszu, wody, elektryczności, gazu i paliw; 227,7% w zakresie opieki zdrowotnej; 187,7% dla transportu; 218,2% dla rekreacji i kultury; 141,7% dla edukacji oraz 219,1% w przypadku restauracji i hoteli.

Sytuacja na rynku walutowym pozostawała niestabilna. Przez większość roku różnica między kursem oficjalnym a nieoficjalnym (brecha cambiaria), utrzymywała się na poziomie wyższym niż 100%. Po pierwszej turze wyborów prezydenckich w październiku 2023 r. kurs dolara blue osiągnął 1100 ARS. Jedną z pierwszych decyzji Luisa Caputo, nowego ministra gospodarki w gabinecie Javiera Milei, była ponad 50% denominacja peso. Oficjalny kurs dolara amerykańskiego został podniesiony z 391 do 800 peso. Wg planu ministra waluta ma następnie tracić 2% w skali miesięcznej. Decyzja ta ustabilizowała nieoficjalny kurs wymiany na przełomie 2023 i 2024 r.

Wg danych podanych przez ministerstwo gospodarki Argentyny deficyt pierwotny w 2023 r. wyniósł 3% PKB, z czego za połowę miały odpowiadać subsydia energetyczne (1% PKB w kontekście cen prądu i 0.5% PKB cen paliw). W 2023 r. wzrosła znacząco liczba banknotów ARS w obrocie. Wg szacunków BCRA pod koniec grudnia 2023 r. na rynku znajdowało się ponad 10,45 mld banknotów, o około 2 mld więcej niż pół roku wcześniej. Do obiegu wprowadzono m.in. nowy banknot o nominale 2000 ARS (na początku 2024 r. BCRA zapowiedział także druk banknotów o wartości 20000 i 50000 ARS).

Zadłużenie zagraniczne sektora prywatnego w Argentynie wyniosło łącznie ponad 100 mld USD. Głównym źródłem tego długu jest import – argentyńskie przedsiębiorstwa w ostatnich latach miały problem z opłacaniem kupowanych za granicą towarów i usług, ponieważ ich dostęp do rynku walutowego był systemowo ograniczany. Wg sytuacji na styczeń 2024 r. argentyńskie firmy były zobowiązane spłacić do połowy 2024 r. 57 mld USD długu wobec zagranicznych kontrahentów.

Udostępnione przez rząd w styczniu 2024 r. dane dot. zadłużenia zagranicznego Argentyny wskazują, że do końca października 2023 r. wyniosło ono 419.291 mld USD, czyli o ok. 23 mld USD więcej pod koniec 2022 r. Argentyna jest zadłużona przede wszystkim wobec międzynarodowych instytucji finansowych (MFW, Międzyamerykańskiego Banku Rozwoju – IDB, Banku Światowego oraz Banku Rozwoju Ameryki Łacińskiej – CAF).

Wg danych urzędu statystycznego INDEC dot. okresu styczeń-październik 2023 r. wskaźnik aktywności gospodarczej rdr spadł o 1,4 %. Z kolei w okresie styczeń-listopad 2023 r. skumulowany wskaźnik produkcji przemysłowej obniżył się o 0,8 % rdr, a wskaźnik działalności budowlanej o 2,3%. Dział substancji i produktów chemicznych odnotował spadek rok do roku o 5,9%. Ze względu na klęskę suszy najgorsze wyniki zanotował sektor rolniczy. Wg danych Ministerstwa Rolnictwa, Hodowli i Rybołówstwa produkcja oleju sojowego i produktów ubocznych spadła w ciągu roku o 41,8% zaś produkcja ziarna soi w ciągu pierwszych 11 miesięcy 2023 r. spadła o 29,6% w stosunku do tego samego okresu w roku poprzedzającym. Produkcja wina wykazała roczny spadek w wysokości 7%.Wg danych podanych we wrześniu 2023 r. przez INDEC poniżej linii ubóstwa w Argentynie znajduje się 29,6% gospodarstw domowych, które skupiają 40,1% populacji, zaś poniżej linii skrajnego ubóstwa 6,8% gospodarstw i 9,3% osób. W ocenie specjalistów uniwersytetu Di Tella rzeczywista liczna osób żyjących w ubóstwie wynosi ok. 42,6%.

Nowy prezydent Argentyny Javier Milei zapowiedział przeprowadzenie terapii szokowej w gospodarce. Jego rząd zamierza zmniejszyć wydatki sektora publicznego o 5 % PKB (ok. 20 mld USD). Projekt reform zakłada m.in. prywatyzację 41 przedsiębiorstw należących do skarbu państwa, liberalizację cen gazu ziemnego, energii elektrycznej i benzyny, zniesienie ograniczeń eksportowych, uwolnienie produkcji biopaliw oraz utworzenie wewnętrznego rynku handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Zlikwidowana ma zostać opłata celna w wysokości 500 USD za przywiezienie do kraju produktów na własny użytek. Uwolnione zostać mają ceny biletów lotniczych oraz usług turystycznych. Zmienione mają zostać stawki podatkowe (m.in. zmniejszenie podatku od nieruchomości, wzrost podatku u źródła). Rząd planuje wprowadzić też moratorium dla dłużników podatkowych. System zamówień publicznych ma zostać ujednolicony, odbiurokratyzowany oraz poddany cyfryzacji.

Główne sektory gospodarki

Udział poszczególnych sektorów gospodarki w PKB Argentyny (%):

Źródła: INDEC, Bank Światowy

Argentyńskie rolnictwo opiera się na hodowli bydła i owiec. Argentyna jest również jednym z największych producentów zboża i olejów roślinnych. Eksportuje przede wszystkim soję, pszenicę, kukurydzę, len, owies, cytryny, winogrona, tytoń, wołowinę, baraninę, skóry zwierzęce i wełnę. Ponadto słynie z produkcji wina – jest jego 5. największym producentem na świecie. Ważnymi sektorami są także przetwórstwo żywności, przemysł motoryzacyjny, tekstylny, chemiczny, petrochemiczny i stalowy. 

Górnictwo w Argentynie opiera się głównie na wydobyciu ropy naftowej i gazu ziemnego, a także na odkrywkowym górnictwie metali szlachetnych. W ostatnich latach wzrosło znaczenie wydobycia litu. Kraj posiada też bogate zbiory miedzi. Przy dużych aglomeracjach miejskich zlokalizowane jest także wydobycie surowców budowlanych. Jedną z ważniejszych gałęzi gospodarki Argentyny jest też turystyka.

Najważniejsze wskaźniki makroekonomiczne

Źródło: INDEC, Bank Światowy.

Handel zagraniczny

Głównymi towarami eksportowymi Argentyny są produkty rolne, przede wszystkim soja i jej pochodne, a także zboża, m.in. kukurydza i pszenica. Argentyna eksportuje również samochody i części do nich, chemikalia, paliwa kopalniane, stal i aluminium, urządzenia elektryczne, złoto oraz inne metale (w tym lit). Ważnym sektorem dla argentyńskiego eksportu jest hodowla bydła.

W kontekście handlu zagranicznego Argentyna borykała się w ostatnich latach z trudnościami o charakterze strukturalnym w zakresie dostępu do rynku walutowego, nie mogąc w pełni zaspokoić popytu na środki produkcji i wiele dóbr finalnych. W ciągu pierwszych 11 miesięcy 2023 r. argentyński eksport był wart 61,464 mld USD, zaś import 69,464 mld USD, co przełożyło się na ujemny bilans handlowy kraju. Do niekorzystnych wyników przyczyniła się susza, która uderzyła argentyńskie rolnictwo. W okresie styczeń-listopad 2023 r. eksport zbóż osiągnął wartość 8.07 mld USD (- 45,1% rdr), nasion i roślin oleistych 1.999 mld USD (-52,7% rdr), mięsa 2.955 mld USD (- 24,5% rdr), tłuszczy i olejów 5.477 mld USD (- 36% rdr), zaś pozostałości i odpadów z przemysłu spożywczego 8.338 mld USD (-31,5%). Wartość eksportu produktów przemysłowych wyniosła 18,879 mld USD (-11,6% rdr), a paliw i energii 7,158 mld USD (- 7,3 % rdr). Największymi odbiorcami argentyńskiego eksportu były: Brazylia (10,831 mld USD czyli 17,6% całości), USA (5,093 mld USD, 8,3%), Chiny (4,921 mld USD, 8%), Chile (4,537 mld USD, 7,4%) i Peru (2,291 mld USD, 3,7%). Najwięcej Argentyna importowała w tym okresie z Brazylii (16,424 mld USD czyli 23,6 % całości), Chin (13,711 mld USD, 19,7%), USA (8,226 mld USD, 11,8%), Paragwaju (3,596 mld USD, 5,2%) i Niemiec (2,626 mld USD, 3,8%).

Nowy prezydent Argentyny Javier Milei zapowiedział otwarcie argentyńskiej gospodarki na wymianę handlową ze światem. 27 grudnia 2023 r. ogłoszona została likwidacja systemów SIRA i SIRASE, w ramach których przedsiębiorcy byli zmuszeni ubiegać się o specjalną zgodę (autoryzację) na opłacenie w walucie obcej zakupionych za granicą towarów. W ich miejsce ustanowiono nowe systemy: SEDI (Sistema Estadístico de Importaciones) oraz Padrón de Deuda Comercial por Importaciones con Proveedores del Exterior, które nie ingerują w takie skali w wolność importową.  ​​​​

Inwestycje zagraniczne

Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ) w Argentynie wyniosła w 2022 r. 15,408 mld dolarów amerykańskich. Z kolei według danych banku centralnego Argentyny (BCRA) w pierwszym kwartale 2023 r. BIZ osiągnęły wartość 3,81 mld USD, zaś w drugim: 4,803 mld USD. Do działów gospodarki przyciągających najwięcej inwestycji należą przemysł wytwórczy, handel, motoryzacja oraz górnictwo. Głównymi źródłami BIZ w Argentynie są Stany Zjednoczone (wg stanu na 30.06.23 łącznie 26,098 mld USD, co stanowi 19% całości), Hiszpania (21,427 mld USD i 15% całości) oraz Niderlandy (17,221 mld USD,12% całości).

Nowy rząd Argentyny Javiera Milei zapowiedział wprowadzenie licznych ułatwień (m.in. podatkowych oraz w zakresie wymiany walut) dla dużych inwestycji w kluczowych dziedzinach (rolnictwa, infrastruktury, leśnictwa, górnictwa, gazu i ropy, energii i nowych technologii).

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

• WTO: Argentyna jest członkiem WTO od 1 stycznia 1995 r. Należy m. in. do następujących grup negocjacyjnych: Mercosur, Cairns, NAMA-11 i FoFs (Friends of Fish).
• FAO: Argentyna, jako członek FAO ma dostęp do programów tej organizacji, jednak ze względu na ograniczone środki organizacji i rozwój gospodarczy kraju nie jest ona traktowana w sposób priorytetowy.
• WIPO: Argentyna jest krajem członkowskim Światowej Organizacji Własności Intelektualnej.
• UNCTAD: Argentyna jest krajem członkowskim Konferencji Narodów Zjednoczonych ds. Handlu i Rozwoju i korzysta z generalnego systemu preferencji celnych GSP.
• MERCOSUR: Argentyna jest jednym z krajów założycielskich MERCOSUR - Wspólnego Rynku Południa.
• ZICOSUR: Północne prowincje Argentyny należą do Zicosur, procesu regionalnej integracji horyzontalnej, który stanowi subregion w ramach struktury MERCOSUR z włączeniem północnych regionów Chile i południowych Peru.
• Andyjska Korporacja Rozwoju-Bank Rozwoju Ameryki Łacińskiej i Karaibów (CAF): Od 2001 r. Argentyna jest akcjonariuszem w tej międzynarodowej instytucji finansowej, która wspiera rozwój i integrację krajów członkowskich.
• Bank Południa: W 2007 r. podpisany został w Buenos Aires akt utworzenia Banku Południa (Banco del Sur) przez Argentynę, Boliwię, Brazylię, Ekwador, Paragwaj, Urugwaj i Wenezuelę. Akt założycielski ustala, jako jego główny cel „finansowanie rozwoju gospodarczego i społecznego" narodów.
• OECD: Argentyna nie należy do OECD, posiada natomiast status obserwatora m. in. w Komitetach Handlu, Rolnictwa i Inwestycji i jest członkiem Centrum Rozwoju.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Unia Europejska, po Mercosur i ASEAN, jest jednym z najważniejszych partnerów handlowym Argentyny. Od 2002 r. do 2012 r. Argentyna posiadała nadwyżkę w wymianie handlowej z UE, która w 2010 r. wyniosła 1,55 mld USD. W 2013 r. argentyński eksport do UE wzrósł o 10% (do 11,28 mld USD). Zwiększył się głównie eksport dóbr przemysłowych i surowców. Import natomiast wzrósł o 52% (do 9,73 mld USD). Wzrost objął przede wszystkim import dóbr pośrednich i kapitałowych. Zmiana nastąpiła w  2012 r., gdy UE uzyskała nadwyżkę w handlu z Argentyną. W latach 2020-2022 Argentyna miała negatywny bilans handlowy w wysokości wahającej się między 0,5 a 0,7 mld USD.

Gospodarcze umowy dwustronne

W stosunkach gospodarczych obowiązują następujące umowy i porozumienia:

• Protokół między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Argentyńskiej o wzajemnym zwolnieniu z podatków od zysków z wpływów pochodzących z wykonywania żeglugi morskiej
  • Weszła w życie: 1946-01-01
• Umowa między Rządem PRL i Rządem Republiki Argentyny w sprawie dostaw polskich urządzeń przemysłowych do Argentyny na warunkach kredytowych
  • Weszła w życie: 1978-10-11
• Umowa między Rządem PRL a Rządem Republiki Argentyny o współpracy w dziedzinie górnictwa
  • Weszła w życie: 1986-03-13
• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Argentyny w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji
  • Weszła w życie: 1992-09-01
• Wymiany listów Ministrów właściwych ds. finansów w sprawie stosowania między RP a Republiką Argentyńską Konwencji o wzajemnej pomocy administracyjnej w sprawach podatkowych
  • Weszła w życie: 2014-11-01

Handel zagraniczny

Argentyna jest tradycyjnie jednym z głównych partenrów handlowych w latach 2016-2022 (mln USD)

Wartość obrotów handlowych w latach 2016-2022 (mln USD)

źródła: SWAiD STAT GUS

Polska eksportuje do Argentyny głównie maszyny (urządzenia górnicze, urządzenia mechaniczne), artykuły motoryzacyjne, części maszyn do wierceń szybów, części mebli do siedzenia, części klimatyzatorów, leki, lampy halogenowe, chłodziarko-zamrażarki, turbiny gazowe, profile/konstrukcje stalowe. Importujemy głównie makuchy sojowe, orzeszki ziemne, tytoń, kukurydza, cytryny, filety rybne, wełnę i wina.

Ujemne saldo wymiany z Argentyną ma charakter strukturalny, który bezpośrednio wynika z wprowadzonego w UE zakazu karmienia bydła mączką pochodzenia zwierzęcego. Skutkuje to masowymi zakupami pasz sojowych. Z porównania statystyk handlu zagranicznego Argentyny i Polski należy wnioskować, że znaczna część polskiego eksportu do tego kraju jest dokonywana za pośrednictwem firm zagranicznych (via Hamburg lub Rotterdam).

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług (bariery)

Obroty handlowe z Argentyną powinny być analizowane w szerszym kontekście wynikającym z faktu przynależności Argentyny do ugrupowania regionalnego dążącego do ustanowienia wspólnego rynku (MERCOSUR).

Argentyńska polityka handlowa w ostatnich latach charakteryzowała się silnym protekcjonizmem. Nowy rząd prezydenta Javiera Milei, który rozpoczął sprawowanie władzy w grudniu 2023 r., zapowiedział daleko idącą liberalizację gospodarki i wymiany handlowej, potencjalnie także w stosunku do podmiotów gospodarczych z UE.  

Uwzględniając warunki dostępu towarów pochodzących z obszaru Unii Europejskiej, na szczególną uwagę zasługuje decyzja SENASA (argentyńskiego urzędu sanitarnego i jakości produktów rolno-spożywczych) o wprowadzeniu w 2007 r. systemu prelistingu w celu umożliwienia firmom unijnym eksportu żywności pochodzenia zwierzęcego do Republiki Argentyńskiej. Według systemu każdy produkt powinien być zaakceptowany oddzielnie, a wymogi będą zależeć od kraju jego pochodzenia. W przypadku Polski, automatycznie systemem prelistingu zostały objęte produkty mleczne z mleka krowiego. Wynegocjowano weterynaryjne świadectwa zdrowia na eksport piór i pierza oraz żelatyny i kolagenu. W 2010 r. wznowione zostały negocjacje umowy stowarzyszeniowej między Mercosur a UE, która w przyszłości ułatwiłaby dostęp do rynków obu ugrupowań.

Zachęcamy do zapoznania się z materiałem PAIH poświęconym obowiązkom podatkowym w Argentynie.

Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnienie obywateli RP

Rynek pracy:  Według danych urzędu statystycznego INDEC (za trzeci kwartał 2023 r.) bezrobocie w Argentynie wynosi 5,7% (6,3% wśród kobiet i 5,3% w przypadku mężczyzn), co jest najlepszym wynikiem od 2003 r. Liczba bezrobotnych to ok. 0,8 mln. Wskaźnik aktywności zawodowej kształtuje się na poziomie 45,5% (13,4 mln pracowników).Płaca minimalna w lutym 2024 r. wynosiła 180 000 pesos argentyńskich, czyli ok. 210 dolarów amerykańskich według kursu oficjalnego.

Zatrudnienie obcokrajowców: W Argentynie nie ma żadnych ograniczeń związanych z pracą obcokrajowców, pod warunkiem, że spełniają oni wymogi urzędu migracyjnego, tzn. posiadają wizę do pracy i ważne zezwolenie na pobyt w kraju (są rezydentami). Pobyt ten może być stały, tymczasowy lub przejściowy. Firmy, zatrudniające obcokrajowców, którzy są naukowcami lub absolwentami szkół wyższych i będą pracować w kraju krócej niż dwa lata, mogą wystąpić o zwolnienie z płacenia znacznej części ubezpieczeń społecznych dla tych pracowników. W celu założenia firmy obcokrajowiec musi mieć pobyt stały lub tymczasowy na terytorium Argentyny. Nie ma restrykcji, co do obywatelstwa dyrektorów firm, ale muszą oni posiadać stały adres zamieszkania w Argentynie.

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Nabywanie nieruchomości: W większości przypadków w transakcjach biorą udział wyspecjalizowane agencje nieruchomości, które za swoje usługi pobierają średnio 2-3% wartości nieruchomości. Akt notarialny sporządzany jest przez notariusza wyznaczonego przez kupującego nieruchomość. Obcokrajowcy mają prawo do zakupu nieruchomości.

W celu nabycia nieruchomości należy posiadać: DNI - argentyński dokument tożsamości (cudzoziemcy: argentyński dokument tożsamości dla obcokrajowców lub paszport); i CDI – kod identyfikacyjny, lub CUIL (numer identyfikacji podatkowej dla osób fizycznych), lub CUIT (numer identyfikacji podatkowej dla przedsiębiorstw). Kupujący nieruchomość muszą udowodnić pochodzenie środków na tę transakcję.

Wynajem nieruchomości: standardowy kontrakt zawierany jest na okres 2 lat i obu stronom trudno jest się z niego wycofać. Niezbędna jest kaucja gwarancyjna i poręczyciel. Standardowa opłata dla agencji nieruchomości za pośrednictwo w wynajmie wynosi 5% wartości kontraktu. Istnieją również kontrakty tymczasowe na tydzień, miesiąc lub rok (jest to inny rodzaj kontraktu, przewidziany min. dla obcokrajowców, którzy zamiast gwarancji płacą z góry część kosztów wynajmu).

Dostęp do złóż

Spółki krajowe nie mają monopolu na wyszukiwanie kopalin, a Argentyna nie wprowadziła ograniczeń prawnych dla zagranicznych przedsiębiorstw, które chciałyby inwestować w poszukiwanie i wydobycie kopalin. Zagraniczne przedsiębiorstwa nie muszą też wchodzić w spółki z państwowymi firmami, aby prowadzić działalność wydobywczą na terytorium Argentyny. W Argentynie nie obowiązują żadne ograniczenia dotyczące inwestycji zagranicznych i własności spółek prowadzących na jej terytorium poszukiwania i wydobywających surowce mineralne. Zagraniczne osoby fizyczne i prawne mogą nabywać prawa do kopalin mineralnych w Argentynie. Co więcej, dekretem nr 815/1992 ustanowiono zasadę niedyskryminacji w odniesieniu do obywatelstwa osób lub podmiotów, które są właścicielami praw do kopalin mineralnych lub chcą takie prawa uzyskać.

W Argentynie jurysdykcję nad zasobami mineralnymi sprawuje prowincja, na terytorium której się one znajdują. Aby uzyskać koncesję na poszukiwanie i wydobycie tych złóż, należy wnioskować o jej przyznanie do właściwego podmiotu administracji danej prowincji. 

Argentyński „Kodeks górniczy” (Código de minería) dopuszcza następujące rodzaje koncesji:

• poszukiwawcze;
• rozwojowe, wydobywcze, eksploatacyjne.

Wymogi środowiskowe są określone w ustawie o ochronie środowiska (nr 25.675) oraz ustawie nr 24.585 włączonej do Kodeksu Górniczego (ustawa nr 24 585). Osoby lub podmioty zamierzające prowadzić działalność poszukiwawczą lub wydobywczą muszą przedłożyć władzom właściwej prowincji ocenę oddziaływania na środowisko (EIA). W razie akceptacji prowincjonalne władze wydają raport w sprawie oddziaływania na środowisko (EIS) zezwalający wnioskodawcy na przeprowadzenie działań. EIS jest wydawany z reguły na dwa lata i określa zestaw warunków i wymogów, które zainteresowana strona musi spełnić. W Argentynie obowiązuję cła wywozowe, które w przypadku złota i srebra wynoszą 8%, zaś miedzi i litu - 4,5 (w przypadku miedzi inwestorzy mogą wybrać ruchomą stawkę 2-8%). Ustawa o inwestycjach górniczych (nr 24.196) wprowadziła zachęty (m.in. stabilność stawek podatkowych, zwrot VAT w sytuacji nowych inwestycji) dla krajowych i zagranicznych podmiotów zainteresowanych projektami wydobywczymi w Argentynie. Dodatkowe korzyści przyznają regulacje na poziomie prowincjonalnym.

Instytucją odpowiedzialną za kwestie górnicze na poziomie federalnym jest Sekretariat Górnictwa podlegający Ministerstwu Gospodarki. Sekretariatowi podlega Służba Geologii Górniczej Argentyny (SEGEMAR). Tworzeniem polityki wydobywczej państwa zajmuje się też Federalna Rada Górnicza (COFEMIN). Na poziomie regionalnym istnieją właściwe organy (zazwyczaj prowincjonale ministerstwa górnictwa).

Należy zaznaczyć, że przepisy „Kodeksu górniczego” nie odnoszą się do złóż ropy naftowej i gazu ziemnego, które podlegają ustawie nr 17.319 (Ley de Hidrocarburos). W przeciwieństwie do koncesji na wydobycie surowców mineralnych, koncesje na eksploatacje paliw kopalnych mogą być ważne 25 lat (konwencjonalne), 35 lat (niekonwencjonalne) lub 30 lat (off shore) – z możliwością przedłużenia ich ważności o 10 lat.

System zamówień publicznych

W Argentynie nie funkcjonuje jeden powszechnie obowiązujący system prawa zamówień publicznych. Ze względu na podział administracyjny państwa, zamówień publicznych udziela się na trzech poziomach: federalnym (ogólnokrajowym), prowincjonalnym (23 prowincje i Miasto Autonomiczne Buenos Aires – CABA) i gminnym (ok. 2 tys. gmin). Co więcej, własny reżim prawa zamówień publicznych na każdym z ww. poziomów mogą ustanowić organy władzy ustawodawczej, wykonawczej i sądowniczej.

Kontrolę nad zamówieniami publicznymi w Argentynie sprawuje Krajowe Biuro Zamówień (Oficina Nacional de Contrataciones, ONC), które podlega Sekretarzowi ds. Zarządzania Publicznego. ONC nadzoruje również dwie platformy, na których publikowane są ogłoszenia o zamówieniach publicznych:

• COMPR.AR – zakup towarów lub usług;
• CONTRAT.AR – kontrakty na realizację prac publicznych (obras públicas), przede wszystkim robót budowlanych.

Ogłoszenia o udzieleniu zamówień publicznych mogą być skierowane do podmiotów krajowych lub uwzględniać także podmioty zagraniczne. Podmioty zagraniczne, w przeciwieństwie do krajowych, nie posiadają zarejestrowanej siedziby lub oddziału na terytorium Argentyny. Krąg podmiotów, które mogą składać oferty w postępowaniu przetargowym, musi być wskazany już w ogłoszeniu. 

Ogólny reżim prawa zamówień publicznych regulują dwa podstawowe akty prawne: 

1. Dekret nr 1023/2001 z 13.08.2001 r.; 
2. Dekret nr 893/2012 z 7.06.2012 r.

Ustawy Ley Compre Nacional i Ley de Compre Argentino ustanawiają system preferencji dla krajowych wykonawców, którzy biorą udział w przetargach na zamówienia publiczne w Argentynie. Wykonawcy krajowi, którzy chcą skorzystać z tych preferencji, muszą nie tylko posiadać siedzibę na terytorium Argentyny, ale także oferować argentyńskie dobra i usługi.

Ochrona własności przemysłowej i intelektualnej

Prawo patentowe: Obowiązujące normy prawne: ustawa nr 24481, ustawa nr 25859, ustawa nr 24766. Ustawodawstwo zezwala m.in. na marketing lekarstw „podobnych", do tych, które zostały już przetestowane. Argentyna przystąpiła do Układu o współpracy patentowej (Układ PCT), ale nie został on zatwierdzony przez Senat od 1998 r. Argentyński urząd patentowy ma duże opóźnienie w rozpatrywaniu zgłoszeń wynalazków (około 8 lat).

Prawo o znakach handlowych: Obowiązujące normy prawne: ustawa nr 22362, ustawa nr 25986, ustawa nr 25649. W tym zakresie aktywny jest argentyński urząd celny, który stworzył specjalny departament do zwalczania fałszerstwa znaków handlowych, co dotyczy głównie importu.

Prawo autorskie: Najważniejsza jest ustawa nr 11723 z 1933 r. z późniejszymi nowelizacjami.

Oznaczenia geograficzne: Obowiązujące ustawodawstwo w ramach Mercosur nakłada obowiązek tłumaczenia etykiet towarów na języki hiszpański i portugalski, co w przypadku oznaczeń geograficznych może wprowadzać w błąd konsumenta. Poza tym zezwala się na zwrot „typu" do określania towarów, np. „ser typu parmeggiano".

Zachęcamy do zapoznania się z materiałem PAIH poświęconym charakterystyce rynku.

Administracja gospodarcza

Ministerstwo Gospodarki

Hipólito Yrigoyen 250 – (C1086AAB) Buenos Aires

tel. (54 11) 4349-5000, www.argentina.gob.ar/economia

Ministerstwo Spraw Zagranicznych, Handlu Zagranicznego i Wyznań

Esmeralda 1212 - (C1007ABR) Buenos Aires

tel. (54 11) 4819-7320, www.cancilleria.gob.ar/

Samorządy gospodarcze

Argentyńska Izba Handlowa

Av. Leandro N. Alem 36 - (C1003AAN) Buenos Aires

tel. (54 11)  5300-9000, www.cac.com.ar

Izba Importerów  Republiki Argentyńskiej

Av. Belgrano 427, 7º piso - (C1092AAE) Buenos Aires

tel. (54 11)  4342-1101, www.cira.org.ar

Izba Eksporterów Republiki Argentyńskiej

Av. Roque Sáenz Peña 740, piso 1º - (C1035AAP) Buenos Aires

tel. (54 11)  4394-4482, www.cera.org.ar​​​​​​

Oficjalne strony o charakterze ekonomicznym

Bank Centralny Republiki Argentyńskiej

Reconquista 266 – (C1003ABF) Buenos Aires

tel. (54 11)  4348-3500, www.bcra.gov.ar

Argentyński Urząd Statystyczny (INDEC)

Av. Julio A. Roca 615, PB (1067) Buenos Aires,

tel. (54 11)  4349-9200, www.indec.gob.ar