Polska w Belgii

Konstytucja 3 Maja (Ustawa Rządowa) została uchwalona w Warszawie 3 maja 1791 roku przez obradujący od 1788 roku Sejm Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego, który do historii przeszedł pod nazwą Czteroletniego lub Wielkiego. Ustawa Rządowa była pierwszą polską ustawą zasadniczą, pierwszą w Europie i drugą w świecie konstytucją przyjętą w sposób w pełni demokratyczny. 

Twórcy konstytucji, czerpiąc inspirację z myśli politycznej i filozofii europejskiego oświecenia oraz amerykańskiej konstytucji uchwalonej w 1787 roku, uważali, że władza ma służyć dobru całego narodu, a nie jedynie interesom warstw uprzywilejowanych. Konstytucja miała zapoczątkować wprowadzanie kolejnych reform zmierzających do wzmocnienia państwa. Podjęte działania w obronie zagrożonej przez sąsiadów Polski stanowią dzisiaj przykład odpowiedzialności świadomych przedstawicieli elit społeczeństwa. Ostateczny rozbiór Polski przez Austrię, Prusy i Rosję w 1795 roku doprowadził do utraty jej niepodległości. Współtwórcy Konstytucji 3 Maja, Ignacy Potocki i Hugo Kołłątaj po latach ocenili, że była „ostatnią wolą i testamentem gasnącej Ojczyzny”.

Obchody tradycji Konstytucji 3 maja były zakazane podczas rozbiorów Polski. Po odzyskaniu niepodległości po pierwszej wojnie światowej, rocznica Konstytucji 3 maja została uznana za święto narodowe w 1919 roku. Podczas okupacji niemieckiej i sowieckiej święto Konstytucji 3 Maja było zakazane. Po drugiej wojnie światowej komunistyczne władze w Warszawie zmierzały do likwidacji trzeciomajowych obchodów ze względu na odwoływanie się do tradycji niepodległości Polski oraz ich narodowo-katolicki charakter. Przeciwstawiano im i nagłaśniano propagandowo Święto Pracy. Przez wiele lat nie odbywały się państwowe uroczystości związane z rocznicą Konstytucji 3 maja, a wszelkie próby uczczenia święta kończyły się zazwyczaj zatrzymaniami i szykanami. W 1990 roku, po upadku komunizmu i odzyskaniu suwerenności przez Polskę, powrócono do przedwojennej tradycji i ponownie proklamowano dzień 3 maja świętem narodowym.

W inauguracji wystawy wzięli udział również Ambasadorowie Estonii i Łotwy akredytowani w Belgii. Na zaproszenie Prezydenta RP, Prezydenci krajów bałtyckich uświetnią uroczystości 230. rocznicy Konstytucji 3 maja w Warszawie.

 

Projekt wystawy został przygotowany przez Archiwum Główne Akt Dawnych w Warszawie i sfinansowany ze środków Ministerstwa Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu RP. Produkcja wystawy została sfinansowana ze środków Ambasady RP w Brukseli.

Dostępna dla wszystkich chętnych codziennie do 24 maja 2021 r. przed siedzibą Ambasady RP w Brukseli przy Avenue des Gaulois 29 (stacja Merode metra linii 1 i 5).