Polska w Chile

We wrześniu 2021 roku przypada setna rocznica urodzin Stanisława Lema, jednego z najpoczytniejszych polskich pisarzy science fiction, którego twórczość wpisuje się do kanonu literatury światowej. Sejm RP zdecydował o upamiętnieniu tego wydarzenia i ustanowił rok 2021 Rokiem Lema, w ramach którego odbywa się szereg wydarzeń, takich jak wystawy, konferencje i festiwale.

Książki Lema inspirowały i wciąż inspirują artystów, pisarzy, twórców filmowych i teatralnych. Adaptacje jego dzieł należą do najsłynniejszych filmów światowego kina, a motywy twórczości Lema pojawiają się w różnych przykładach kultury masowej. Jego publikacje naukowe i publicystyczne z zakresu filozofii nauki, estetyki i krytyki literackiej są wysoko cenione.

Twórczość Stanisława Lema kojarzy się głównie z fantastyką, ale warto pamiętać, że pisarz ten był także filozofem, futurologiem, publicystą, eseistą i krytykiem literackim. Jego książki poruszają tematy takie jak natura ludzka, zwłaszcza w świetle rozwoju nauki i techniki, możliwość porozumienia się istot inteligentnych, czy miejsce człowieka we wszechświecie.  Lem znakomicie wkomponował refleksję filozoficzno-naukową w popularny gatunek literacki i połączył ją z wciągającą fabułą, stając się najczęściej tłumaczonym polskim pisarzem: jego książki zostały przetłumaczone na ponad 40 języków i wydane w ponad 30 milionach egzemplarzy.

Jego debiutancką książką była powieść Astronauci, wydana w 1951 roku. Za swoje najważniejsze dzieło Stanisław Lem uważał Cyberiadę (1965), a najbardziej znaną w Polsce i na świecie powieścią jest Solaris (1961). Dzięki wielkiemu sukcesowi tej książki, po filmowej adaptacji Andrieja Tarkowskiego, Lem został uznany na arenie międzynarodowej za mistrza literatury spekulatywnej.

Stanisław Lem jest autorem niezwykle wszechstronnym. Oprócz powieści klasycznego gatunku science fiction, pisał prozę realistyczną (Szpital Przemienienia), wspomnienia z dzieciństwa (Wysoki zamek), powieści detektywistyczne (Śledztwo, Katar), czy groteskę metafizyczną ( Pamiętnik znaleziony w wannie). Tak rozległa była różnorodność stylu i wiedza Lema, że ​​w 1974 roku amerykański pisarz science fiction Philip K. Dick napisał do FBI przekonany, że Lem był tak naprawdę komitetem komunistycznych agentów, podpisujących się wymyślonym pseudonimem.

Hasło Roku Lema, „Widziałem przyszłość”, doskonale oddaje trafność i aktualność jego pomysłów i spostrzeń. „Obserwując współczesne zmiany społeczne, kulturalne czy gospodarcze, często odnosimy wrażenie, że to już było, że już o nich czytaliśmy – właśnie w dziełach Lema” – mówi Barbara Schabowska, dyrektor Instytutu Adama Mickiewicza. W jego książkach wydanych w drugiej polowie XX wieku, pojawiają się koncepcje bardzo zbliżone do ebooków, audiobooków, tabletów, gry „Sims”, druku 3D, wirtualnej rzeczywistości czy nanotechnologii, czyniąc Lema prawdziwym wizjonerem.

Obecność Lema w naszych czasach wykracza poza kontekst literacki, społeczny, kulturowy czy technologiczny. Na przykład, planetoida 3836 i pierwszy polski satelita naukowy, zostały nazwane na cześć Stanisława Lema, który również posiadał rozległą wiedzę z zakresu astronomii.  

W Roku Lema rozpoczęła się niezwykle ciekawa podróż przez literaturę, filozofię, technologię i futurologię, z nadzieją, że coraz więcej osób, w Polsce i na całym świecie, będzie mogło się spotkać z twórczością i talentem tego wielkiego polskiego pisarza.