Polska w Chile

Położenie geograficzne, ludność, obszar, stolica, język urzędowy

Położenie geograficzne: Chile leży na zachodnim wybrzeżu Ameryki Południowej i graniczy z Peru, Boliwią i Argentyną. Do Chile należą wyspy: Wyspa Wielkanocna (Rapa Nui), Salas y Gómez, San Félix, San Ambrosio, Archipelag Juan Fernández (Alejandro Selkirk, Róbinson Crusoe)  i Archipelag Chiloé (Quinchao). Chile kontynentalne rozciąga się na przestrzeni 4 270 km, natomiast szerokość od wybrzeża do granicy, przebiegającej wzdłuż pasma Andów, wynosi średnio 200 km. Chile rości sobie prawa do fragmentu Antarktydy o powierzchni 1,25 mln km2., gdzie znajdują się antarktyczne stacje badawcze wielu państw, w tym Polska Stacja Antarktyczna „Arctowski”.

Ludność: Chile liczy ok. 18 milionów osób. Biali stanowią 52,7 proc. społeczeństwa, Metysi 44,1 proc., Indianie 3,2 proc. Wśród grup etnicznych dominującą grupę stanowią Indianie Mapuche (87 proc. ludności autochtonicznej Chile). Inne grupy etniczne to: Aimara, Atacameños, Kawésqar, Kolla, Quechua, Rapa Nui i Yagán. Gęstość zaludnienia to 24 mieszkańców na km2;.

Stosunek liczby kobiet do mężczyzn w Chile jest zbliżony, z nieznacznym wskazaniem na wyższy procent ludności żeńskiej (według danych z 2014 roku, 50,67 proc. ludności stanowią kobiety a 49, 33 proc. mężczyźni).

Obszar: Powierzchnia Chile wynosi 756 945 km2;.

Stolica: Stolicą Chile jest Santiago, skupiające ponad 1/3 ludności państwa, tj. ok. 7 mln mieszkańców. Pozostałe większe miasta to (2014): Valparaíso (295 tys. mieszkańców), Concepción (229 tys.), La Serena (211 tys.), Antofagasta (390 tys.), Temuco (264 tys.) i Iquique (181 tys.).

Język urzędowy: hiszpański. 

Warunki klimatyczne

Chile leży pomiędzy 17 a 56 stopniem długości geograficznej, stąd jego ogromna różnorodność klimatów. Północ kraju jest bardzo sucha, w dużej mierze pokryta pustynią, w centrum Chile dominuje klimat śródziemnomorski, a na południu umiarkowany morski.

Główne bogactwa naturalne

Wg badań United Geological Service z USA, złoża rudy miedzi w Chile wynoszą 140 mln ton, co odpowiada 30 proc. światowych zasobów tego surowca. Złoża molibdenu wynoszą 3 mln ton, co równe jest 35 proc. światowych zasobów. Ponadto, Chile dysponuje eksploatowanymi złożami złota, srebra, żelaza, magnezu, ołowiu, cynku i litu.  W Chile ropa naftowa wydobywana jest ze złóż położonych na dalekim południu kraju, na 36 platformach wiertniczych położonych w Cieśninie Magellana. Złoża gazu ziemnego są eksploatowane na południu Chile (Region Magallanes), podobnie jak węgla kamiennego (okolice Coronel). Chile posiada również złoża gazu łupkowego, które szacuje się na 64 tcf.

System walutowy, kurs i wymiana

Kurs walutowy jest płynny, rezerwy walutowe Banku Centralnego Chile gromadzone są w dolarach amerykańskich. W dniu 22 kwietnia 2020 r. kurs wg Banku Centralnego Chile 1 USD =  862 pesos chilijskich (CLP). UF – Unidad de Fomento jest jednostką monetarną, której wartość zmienia się codziennie, zależnie od poziomu inflacji. Jej wysokość ustala i publikuje Bank Centralny Chile, w okresach 30 dniowych. UF używana jest w niektórych usługach finansowych i nieruchomościach. W dniu 22 kwietnia 2020 r. wartość 1 UF wynosiła  28.677,82 pesos.

Religia

67 proc. ludności Chile wyznaje katolicyzm. Około 17 proc. to protestanci,  11 proc. deklaruje ateizm, pozostałe religie są wyznawane przez 5 proc. społeczeństwa.

Wykaz dni świątecznych i wolnych od pracy

1 stycznia - Nowy Rok

marzec/kwiecień - Wielki Piątek i Sobota Wielkanocna

1 maja - Święto Pracy

21 maja - Dia de las Glorias Navales

29 czerwca - Piotra i Pawła

16 lipca - Dzień Matki Boskiej Carmen

15 sierpnia - Dzień Wniebowzięcia

18 i 19 września - Świeto Niepodległości

12 października - Encuentro de Dos Mundos

31 października - Dzień Kościołów Ewangelickich i Protestanckich

1 listopada - Dzień Wszystkich Świętych

8 grudnia - Najświętszej Marii Panny

25 grudnia - Boże Narodzenie

Dni wolne specjalne

7 czerwca - Asalto y Toma del Morro de Arica (obowiązuje w regionie Arica i Parinacota)

20 sierpnia - Nacimiento del Prócer de la Independencia (obowiazuje w gminach Chillan i Chillan Viejo)

31 grudnia - Święto Bankowe (obowiązuje pracowników instytucji bankowych)

Infrastruktura transportowa

Chile graniczy z Argentyną (5308 km), Boliwią (860 km) i Peru (171 km).

Autostrada panamerykańska jest podstawą transportu drogowego Chile. Jej długość wynosi ok. 1500 km. Ponadto nowoczesne autostrady łączą główne ośrodki miejskie z portami, np. Santiago – San Antonio, Santiago – Valparaíso i Viña del Mar.

Najważniejsze drogowe przejścia graniczne (www.pasosfronterizos.gov.cl):

1) z Argentyną: Paso Cristo Redemptor w V Regionie (Valparaíso)

2) z Boliwią: Paso Chungara w I Regionie (Tarapacá)

3) z Peru, Paso Concordia w I Regionie (Tarapacá). 

Przewóz towarowy koleją został w Chile sprywatyzowany w latach 90-tych XX wieku. Kolejowe przewozy pasażerskie należą obecnie do Przedsiębiorstwa Kolei Państwowych (EFE) i obejmują trasy łączące Santiago z miastami na południu kraju, oraz kilka połączeń regionalnych, również na południu kraju. Kolejowy transport pasażerski ma nieznaczną rangę w Chile, połączenia kolejowe obsługują trasy z Santiago na południe kraju (Santiago-Rancagua-Talca-Chillan). W 2013 r. doszło do reaktywacji linii kolejowej towarowo-pasażerskiej Arica – La Paz (Boliwia).

Blisko 88 proc. wymiany handlowej Chile z zagranicą dokonuje się drogą morską. Chile dysponuje 4 tys. km wybrzeża, wśród portów handlowych jest 10 portów państwowych i 14 prywatnych. Największe chilijskie porty morskie: San Antonio i Valparaíso (V Region), Talcahuano – San Vincente (VIII Region), Antofagasta (II Region), Iquique i Arica (I Region).

Najważniejszym lotniskiem w Chile jest Arturo Merino Benitez w Santiago. Lotniska regionalne znajdują się w: Arica, Antofagasta, Concepción, Puerto Montt, Iquique, Calama, Punta Arenas, Temuco, Copiapó, Osorno, La Serena.

Strefa Wolnocłowa w Iquique (www.zofri.cl)

Strefa wolnocłowa w Iquique powstała 25 czerwca 1975 w celu wspierania rozwoju gospodarczego na północnym obszarze Chile, m.in. poprzez stworzenie miejsc pracy (obecnie zatrudnia 30 tysięcy osób) oraz integrację gospodarczą z pozostałymi regionami Chile i państwami ościennymi. Stała się ona ważnym ośrodkiem handlu zagranicznego dla krajów regionu, takich jak Argentyna, Brazylia, Paragwaj, Peru i Boliwia. Wewnątrz Strefy działa około 1800 firm z 70 krajów. Obrót towarów zwolniony jest z cła i podatków, a roczna sprzedaż wynosi około 6 mld USD. Towary mogą być przechowywane, przetwarzane, wykańczane lub sprzedawane bez ograniczeń. W Strefie znajduje się również centrum handlowe (Mall Zofri) o powierzchni 30.000 m kw. Firmy działające w Strefie otrzymują następujące korzyści podatkowe i celne: zwolnienie z zapłaty podatku  podstawowego (19 proc.); zwolnienie z płatności podatku VAT za operacje prowadzone w ramach systemu  Strefy; zwolnienie z płatności podatku VAT za usługi świadczone na terytorium Strefy. Nabywca kupujący towary w Strefie o wartości powyżej 1000 USD z przeznaczeniem do obrotu na rynku jest zobowiązany uiścić opłaty podatkowe i celne.

Strefa wolnocłowa znajduje się również w Punta Arenas (Zona Franca de Punta Arenas).

Obowiązek wizowy

Obywatele Polski mogą wjechać do Chile bez wizy na pobyt do 90 dni. Nie dotyczy to przyjazdów na pobyt stały lub w celu podjęcia pracy.

Ustrój polityczny.

Chile jest republiką prezydencką. Prezydent, jako szef państwa i rządu, wybierany jest w wyborach powszechnych na czteroletnią kadencję, bez możliwości reelekcji w kolejnych bezpośrednio następujących wyborach. Prezydentem jest Sebastian Piñera, który został wybrany na 4-letnią kadencję 2018-2022.

Pod względem administracyjnym państwo składa się z 15 regionów, na czele których stoi intendente (wojewoda): Arica y Parinacota, Tarapacá, Antofagasta, Atacama, Coquimbo, Valparaíso, Region Metropolitalny Santiago, Libertador General Bernardo O’Higgins, Maule, Bío Bío, Araucanía, Los Ríos, Los Lagos, Aisén del General Carlos Ibáñez del Campo, Magallanes y de la Antártica Chilena.

Terenowa administracja rządowa

Prezydent -> Minister Spraw Wewnętrznych -> Intendente Regional + Rada Regionalna -> Gubernator Prowincjonalny

Władza ustawodawcza.

Władzę ustawodawczą sprawuje dwuizbowy Kongres Narodowy, złożony z Izby Deputowanych (120 deputowanych, wybieranych na czteroletnią kadencję) i Senatu (38 senatorów kadencji 8-letniej, co 4 lata połowa składu ulega odnowieniu). Siedzibą Kongresu jest Valparaíso.

Struktura administracji gospodarczej.

Do zadań Ministerstwa Finansów należy:

1) Administrowanie finansami państwa,

2) Przygotowywanie projektów prawa, które pozwoli na osiągnięcie wzrostu gospodarczego,

3) Prowadzenie polityki podatkowej,

4) Pogłębianie i otwarcie rynku kapitałowego, wspieranie integracji z rynkiem światowym,

5) Udział w negocjacjach umów o wolnym handlu,

6) Koordynacja prac instytucji związanych z Ministerstwem Finansów. 

Instytucje podległe Ministerstwu Finansów: Dyrekcja ds. budżetowych  (Dirección de Presupuestos, Dipres), Urząd Skarbnika Republiki (Tesorería General de la República), Mennica Państwowa (Casa de Moneda de Chile).

Instytucje związane z Ministerstwem Finansów: Urząd Podatkowy (Servicio de Impuestos Internos), Krajowy Urząd Celny (Servicio Nacional de Aduanas), Dyrekcja Zakupów Publicznych (Dirección de Compras y Contratación Pública), Krajowa Dyrekcja Służby Cywilnej (Dirección Nacional del Servicio Civil), Komisja Nadzoru nad Bankami i Instytucjami Finansowymi (Superintendencia de Bancos e Instituciones Financieras), Komisja Nadzoru Papierów Wartościowych i Ubezpieczeń (Superintendencia de Valores y Seguros), Komisja Nadzoru Kasyn (Superintendencia de Casinos de Juego), Oddział Analiz Finansowych (Unidad de Análisis Financiero).
 

Do obszarów działania Ministerstwa Gospodarki należy:

1) Rozwój produktywności i eksportu, innowacyjność technologiczna przedsiębiorstw, rozwój produktywności w regionach, polityka dot. małych przedsiębiorstw, promocja turystyki,

2) Konkurencja i regulacja rynków, udoskonalanie instytucji regulujących rynki telekomunikacji, energetyki oraz wodociągów i kanalizacji, reforma systemu antymonopolowego,

3) Administracja i polityka w dziedzinie rybołówstwa.   

Instytucje związane i/lub podległe z Ministerstwu Gospodarki: Krajowy Urząd ds. Rybołówstwa (Servicio Nacional de Pesca), Krajowy Urząd ds. Turystyki (Servicio Nacional de Turismo), Krajowy Urząd ds. Konsumenckich (Servicio Nacional del Consumidor), Komisja Nadzoru Elektryczności i Paliw (Superintendencia de Electricidad y Combustible), Krajowy Instytut Statystyki (Instituto Nacional de Estadisticas), Krajowy Urząd Kontroli Gospodarczej (Fiscalia Nacional Economica), Komitet Inwestycji Zagranicznych (Comité de Inversiones Extranjeras), Przedsiębiorstwo Zaopatrzenia na Obszarach Odległych (Empresa de Abastecimiento de Zonas Aisladas), System Przedsiębiorstw Publicznych (Sistema de Empresas Publicas), Korporacja Rozwoju Produkcji (Corporación de Fomento de Producción, CORFO), Krajowa Rada ds. Innowacji na rzecz Konkurencyjności (Consejo Nacional de Innovación para la Competividad).

Ministerstwo Rolnictwa jest instytucją rządową odpowiedzialną za kierowanie i koordynowanie działalności w sektorze rolnym i leśnym.

Instytucje podległe: Urząd ds. Analiz i Polityk Rolnych (Oficina de Estudios y Políticas Agrarias – ODEPA), Instytut Rozwoju Rolnego (Instituto de Desarrollo Agropecuario), Służba ds. Rolnictwa i Hodowli / Główny Inspektorat Weterynaryjny (Sevicio Agricola y Ganadero SAG), Lasy Państwowe (Corporación Nacional Forestal CONAF), Instytut Badawczy Rolnictwa (Instututo de Investigaciones Agropecuarias INA), Fundacja na rzecz Innowacyjności w Rolnictwie (Fundación para la Innovación Agraria), Fundacja na rzecz komunikacji, szkoleń i kultury rolnej (Fundación de  Comunicaciones, Capacitación y Cultura del agro – FUCOA), Krajowa Komisja ds. Irygacji (Comisión Nacional del Riego), Instytut ds. Lasów (Instituto Forestal INFOR), Centrum Informacji o Zasobach Naturalnych (Centro de Información de Recursos Naturales).

Ministerstwo Górnictwa

Misją Ministerstwa Górnictwa jest tworzenie, rozwój, rozpowszechnianie i ocena norm, które przyczyniają się do zrównoważonego rozwoju górnictwa, jednocześnie optymalizując jego wkład do rozwoju gospodarczego państwa.

Instytucje podległe lub zależne od Ministerstwa Górnictwa: Krajowa Korporacja Miedzi - Codelco, Krajowe Przedsiębiorstwo Ropy Naftowej (Empresa Nacional del Petroleo ENAP), Krajowe Przedsiębiorstwo Górnicze (Empresa Nacional de Minería, Enami), Krajowy Urząd ds. Geologii i Górnictwa (Servicio Nacional de Geología y Minería), Krajowa Komisja ds. Miedzi (Comisión Chilena de Cobre, Cochilco).

Ministerstwo Energii

Ministerstwo Energii koordynuje plany, zasady i normy prawidłowego funkcjonowania i rozwoju sektora energetycznego w kraju i doradza rządowi we wszystkich sprawach związanych z energią.

Instytucje podległe lub zależne od Ministerstwa Energii: Komisja ds. Energii Nuklearnej (CCHEN), Agencja ds. Efektywności Energetycznej (ACHEE), Centrum Energii Odnawialnych (CER), Krajowa Komisja ds. Energii (CNE), Wyższy Urząd Nadzoru ds. Energii Elektrycznej i Paliw (SEC).

Do kompetencji Ministerstwa Robót Publicznych należy zapewnienie usług w dziedzinie infrastruktury (drogi, porty, lotniska) oraz gospodarowania zasobami wodnymi.

Ministerstwo Transportu i Telekomunikacji, opracowuje polityki transportowe i telekomunikacyjne i kontroluje ich stosowanie, nadzorowanie przedsiębiorstw publicznych i prywatnych,  które świadczą usługi transportowe i telekomunikacyjne.

Sądownictwo gospodarcze.

Urząd Krajowego Prokuratora ds. Gospodarczych (Fiscalía Nacional Económica) jest kompetentny w sprawach nadużycia pozycji dominującej na rynku, ograniczeń wolnej konkurencji, nieuczciwej konkurencji oraz koncentracji podmiotowej (fuzje, przejęcia).
Trybunał ds. Ochrony Wolnej Konkurencji jest sądem specjalnym orzekającym tylko w tej dziedzinie. Arbitraż  gospodarczy zapewnia Centrum Arbitrażu i Mediacji Izby Handlowej w Santiago. Centrum to świadczy również usługi arbitrażu międzynarodowego (Centro de Arbitraje y Mediación de la Cámara de Comercio de Santiago, CAM Santiago).

Ogólna sytuacja gospodarcza

W rankingach i raportach międzynarodowych instytucji takich jak OECD i Bank Światowy, Chile od lat było uznawane  za  najbezpieczniejsze i najstabilniejsze państwo Ameryki Południowej. Solidne podstawy makroekonomiczne, gwarancje prawne dla zagranicznych firm, wysoki wskaźnik wolności gospodarczej, stabilność polityczna, niewielka korupcja oraz bezpieczeństwo wyróżniały ten kraj na tle innych państw kontynentu. W dniu 18 października 2019 r. doszło w Chile do największych od czasów dyktatury protestów społecznych. Bilans wydarzeń był dla rządu na tyle poważny i zaskakujący, że po raz pierwszy od czasów dyktatury zdecydowano się na wprowadzenie stanu wyjątkowego, a w konsekwencji godziny policyjnej i użycia wojska. Efektem protestów były znaczny spadek aktywności gospodarczej, liczne reformy ekonomiczno-społeczne oraz decyzja o przeprowadzeniu plebiscytu konstytucyjnego w 2020 r.

 Gospodarka chilijska odnotowywała znaczące sukcesy od ponad 20 lat dzięki dobremu zarządzaniu finansami publicznymi. Rozsądna polityka makroekonomiczna i stabilizacja fiskalna stanowiły kluczowe czynniki wzrostu Chile w warunkach realizacji strategii otwartego rozwoju gospodarki surowcowej. Przeprowadzenie udanych reform w obszarze handlu i sprzyjające uwarunkowania międzynarodowe (wysokie ceny miedzi, głównego towaru eksportowego) umożliwiły Chile w latach 1988–1997 realizację wysokiego tempa wzrostu gospodarczego (ok. 7-8 proc.).

W 2014 do władzy wróciła koalicja centrowo-lewicowa pod nazwą Nueva Mayoría i na czele rządu stanęła ponownie Michelle Bachelet. Rząd zapowiedział wówczas przywrócenie systemu bezpłatnej edukacji, zmianę konstytucji oraz nowy system podatkowy. Z uwagi na głębokie strukturalne zróżnicowanie społeczno-gospodarcze kraju (regionalne, społeczne, kulturowe), wizja szybkiego rozwoju gospodarczego Chile była bardzo optymistyczna. W społeczno-politycznej rzeczywistości Chile, które należy do krajów o najwyższej rozpiętości dochodów na świecie (Gini 50,5), realizacja priorytetów programu rządowego udała się tylko częściowo.

Wraz z protestami społecznymi w 2019 r. i epidemią koronowirusa w 2020 r. chilijska gospodarka wchodzi o moment kryzysu. Ostatnie prognozy MFW wskazują na spadek PKB Chile w 2020 r. o 4,5%. W następnym roku spodziewane jest odrobienie strat ze wzrostem 5,3% PKB. Eksperci MFW zaznaczają, że istnieje „ekstremalna niepewność” not. kondycji światowej gospodarki, i w przypadku utrzymywania się pandemii w II połowie roku, recesja może być jeszcze dotkliwsza.

Główne sektory gospodarki

W 2019 udział poszczególnych sektorów gospodarki w tworzeniu PKB prezentował się następująco:

^{Źródło: http://www.cochilco.cl:4040/boletin-web/pages/tabla13/buscar.jsf;jsessionid=Pcnn-CbTpyQ5o0UpCy0yFNqgAveWbmml21W25sQf.webcochilco}  

Górnictwo. Chile jest krajem górniczym i jego rozwój gospodarczy w dużym stopniu zależy od wydobycia i eksportu surowców naturalnych. Chile jest największym producentem miedzi i posiada największe rezerwy tego złoża na świecie szacowane na 150 mln ton, co stanowi prawie 28 proc. udział w skali światowej. Pomimo dominacji dużych producentów (kilka prywatnych spółek oraz jedna państwowa), także mniejsi przedsiębiorcy prowadzą inwestycje, a sektor pozostaje wciąż otwarty i konkurencyjny. W latach 90-tych XX w. wydobycie miedzi wynosiło 3,5 mln ton rocznie, w roku 2010 5,4 mln ton, w 2015 r. 5,76 mln ton, w 2016 r. 5,5 mln ton, a docelowo ma osiągnąć 8 mln ton do 2018 roku. Chilijska produkcja miedzi niemal całkowicie kierowana jest na eksport. Wewnętrzne zapotrzebowanie kraju zaspokajane są przez niecałe 2 proc. całkowitej produkcji.

W Chile wydobywany jest również molibden, towarzyszący złożom miedzi. Pozostałe metale wydobywane w Chile to srebro, złoto, żelazo, magnez, ołów i cynk. Chile posiada także największe rezerwy litu na świecie, szacowane na 7,5 milionów ton i jest drugim największym producentem tego minerału. Wydobycie węgla kamiennego koncentruje się na południu kraju. Dzięki przyznanym przedsiębiorstwom prywatnym koncesjom na wydobycie węgla, własność tym sektorze nie jest już w 100 proc. państwowa. Aktualnie firmy prywatne produkują 75 proc. węgla kamiennego w Chile. W rynku wydobycia węgla kamiennego uczestniczą małe i średnie oraz duże przedsiębiorstwa. Po ograniczeniu produkcji własnej, jedną z form działalności państwowej ENACAR jest skup węgla pozyskiwanego przez MŚP węglowe. W związku  z ograniczeniami dostaw gazu ziemnego z Argentyny ocenia się, że rola węgla kamiennego  w produkcji energii elektrycznej może w przyszłości wzrosnąć. Ropa naftowa wydobywana jest ze złóż położonych na dalekim południu kraju, na 36 platformach wiertniczych położonych w Cieśninie Magellana. Złoża ropy naftowej są własnością państwa chilijskiego, poszukiwanie i wydobycie surowców należy do państwowej Empresa Nacional de Petroleo (ENAP). Jednakże firmy prywatne mogą również wykonywać tę działalność na podstawie zawartych z państwem kontraktów. W ostatnich latach wydobycie ropy naftowej stopniowo spada. Krajowy gaz ziemny, wydobywany na południu Chile, jest wykorzystywany jedynie na potrzeby najbliższego regionu, (m.in. do produkcji metanolu) ze względu na małą skalę wydobycia jak i odległości nie jest opłacalny jego transport. Na Ziemi Ognistej występują również złoża gazu łupkowego.

Usługi finansowe są w Chile wysoko rozwinięte. Na rynku istnieje 25 banków, w tym 13 banków zagranicznych. Wśród banków chilijskich jest jeden bank państwowy (Banco del Estado), pozostałe są prywatne. Pięć największych banków skupia 71 proc. rynku, są to: Santander, Banco del Estado, Banco de Chile, BCI, BBVA. Rynek bankowy jest nadzorowany przez Komisję Nadzoru Bankowego i Instytucje Finansowe.

Tabela najważniejszych wskaźników makroekonomicznych za rok 2019

^{źródło www.datosmacro.com, Krajowa Izba Gospodarcza (CNC Chile) oraz INSIGOS (Ministerstwo Rozwoju)}

 
Handel zagraniczny

Według danych Krajowej Izby Gospodarczej Chile wartość eksportu wyniosła w 2019 r. 69,7 mld USD, dla porównania w 2018 r. 75,5 mld USD, zwiększając o 11 proc. wartość w stosunku do 2017 roku (68 mld USD). Wartość importu w 2019 roku wyniosła 69,6 mld USD i wskazała różnicę -6,2 proc. wobec 2018 roku (74,2 mld USD).

Miedź w Chile jest głównym zasobem górniczym, a zarazem najważniejszym produktem eksportowym. Dostarcza znaczną część przychodów z eksportu. W 2018 eksport miedzi osiągnął wartość 35,352 mld USD (46% całego eksportu). Sytuacja uległa polepszeniu w porównaniu do 2017 roku, kiedy to całkowity eksport miedzi (minerał i koncentraty) oszacowany został na wartość 31,825 mld USD. Cena miedzi w maju 2018 roku wynosiła 3,19 USD za funt, podczas gdy w tym samym miesiącu 2017 roku 2,65 USD za funt.

W 2017 roku największymi odbiorcami chilijskiej miedzi były Chiny (6,5 mld USD), Japonia (3,4 mld USD), Indie (1,9 mld USD), Korea Płd. (1,3 mld USD), Hiszpania (0,9 mld USD) i Niemcy (0,5 mld USD). Chilijska produkcja miedzi niemal całkowicie kierowana jest na eksport. Wewnętrzne zapotrzebowanie kraju zaspokajane jest przez niecałe 2 proc. całkowitej produkcji. Rynek producentów miedzi w Chile można podzielić wg wielkości producenta na grupę dużych, średnich i małych producentów miedzi. Do kategorii dużych producentów miedzi należy 14 firm zagranicznych i jedna krajowa – Codelco.

Inwestycje zagraniczne

Wiele zagranicznych firm zainwestowało w Chile wykorzystując zapisów Dekretu 600 (Decreto Ley 600 Estatuto de la Inversión Extranjera) dotyczącego mechanizmu inwestycji zagranicznych, który gwarantował określone prawa i przynosił korzyści zagranicznym inwestorom, np.: niezmienność stawki podatkowej przez okres 10 lat.

W 2015 roku, w wyniku powstania nowej instytucji zajmującej się inwestycjami zagranicznymi - Agencia de Promoción de la Inversión Extranjera, Dekret 600 został zastąpiony Ustawą 20.780 (Ley 20.780).

Zagraniczne inwestycje bezpośrednie w 2015 r. wyniosły 20,4 mld USD.  W podziale geograficznym najwięcej inwestycji pochodziło z Hiszpanii (12,9 proc.), USA (10,5 proc.), Kanady (9,7 proc.), Brytyjskich Wysp Dziewiczych (9,7 proc.), Kajmanów (7,9 proc.), Bermudów (7,6 proc.), Japonii (6,2 proc.), Francji (6,1 proc.), Holandii (3,3 proc.), Szwajcarii (3 proc.), Brazylii (2,9 proc.), Wielkiej  Brytanii (2,3 proc.) i innych (18 proc.). Wartość bezpośrednich inwestycji zagranicznych w 2016 r. w Chile wyniosła 11,2 mld USD.

Wartość zagraniczne inwestycji Chile w 2016 roku wyniosły ponad 4,5 mld USD i trafiły głównie do USA (prawie 2 mld USD), Peru i Chorwacji (631 i 630 mln USD), Argentyny (354 mln USD), Brazylii (234 mln USD), Ekwadoru (210 mln USD) i Hiszpanii (196 mln USD) oraz innych państw w kwotach poniżej 100 mln USD.

Uczestnictwo w wielostronnych organizacjach i porozumieniach o charakterze gospodarczym

11 stycznia 2010 r. został podpisany traktat akcesyjny między Chile i Organizacją Współpracy Gospodarczej i Rozwoju, który wszedł w życie w maju 2011 roku. Chile stało się de facto pierwszym członkiem tej organizacji w Ameryce Południowej i drugim, po Meksyku, państwem członkowskim w Ameryce Łacińskiej.

Chile opowiada się za liberalizacją handlu światowego w ramach WTO. Celem Chile jest ograniczenie skali subsydiów rolnych oraz zmiana zasad stosowania środków antydumpingowych, tak by nie były one używane jako bariery w handlu zagranicznym. Uczestniczy w negocjacjach WTO jako członek grup G-20, CAIRNS oraz grupy przyjaciół negocjacji antydumpingowych.

Wraz z podpisaniem 4 lutego 2016 roku porozumienia o wolnym handlu – Partnerstwo Transpacyficzne, Chile stało się członkiem ponadregionalnej organizacji zrzeszającej 12 krajów, między innymi Stany Zjednoczone (prezydent Donald Trump zdecydował o odstąpieniu od TPP), Japonię, Kanadę, Meksyk, Australię. Partnerstwo ma na celu stymulowanie wzrostu gospodarczego, wspieranie rynku pracy, podnoszenie standardów życia oraz wspieranie innowacji, produktywności i konkurencyjności. Ponadto, zapisy traktatu przewidują także redukcję taryf celnych oraz ustanowienie mechanizmu promującego BIZ.

Stosunki gospodarcze z Unią Europejską

Europejską a Chile w 2002 r. Od tego czasu obroty handlowe UE-Chile wzrosły ponad dwukrotnie, z poziomu 7 mld USD w 2002 r. do 17,4 mld USD w 2016 r. Chilijski eksport do krajów UE w 2016 r. osiągnął poziom 7,5 mld USD (rekordowy poziom odnotowano w 2007 i 2008 r. 16 mld USD). Udział UE w chilijskim eksporcie to 12,5 proc. Natomiast import z UE wyniósł 9,9 mld USD (16,8 proc. całego chilijskiego importu). W 2017 roku Chile wyeksportowało do UE towary na kwotę 8,6 mld USD. W 2017 r. ponad 50 proc. eksportu do UE kierowane było do czterech państw: Hiszpanii (1,7 mld USD), Holandii (1,6 mld USD), Niemiec (1 mld USD) i Włoch (0,9 mld USD). Natomiast UE wyimportowało do Chile towary na kwotę 9,8 mld USD.

Gospodarcze umowy dwustronne

Kwestie współpracy gospodarczej Polska-Chile regulowane są w części gospodarczej Układu Stowarzyszeniowego zawartego między Unią Europejską a Chile w 2002 r.

Ponadto między Polską i Chile obowiązują następujące umowy :

• Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej i Rządem Republiki Chile w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji (2000)
• Protokół przy podpisaniu Umowy między Rządem RP i Rządem Republiki Chile w sprawie wzajemnego popierania i ochrony inwestycji stanowiący jej integralną część (2000)
• Konwencja między Rządem RP a Rządem Republiki Chile w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i od majątku (2003)
• Umowa o współpracy i wzajemnej pomocy w sprawach celnych (2007)

Handel zagraniczny

W 2019 roku obroty handlowe z Chile wyniosły 1,136 mld zł, w tym polski eksport 607,2 mln zł, a import 529,6 mln zł. W stosunku do roku 2018, zaobserwowano spadek obrotów handlowych o 361 mln zł. Wartość polskiego eksportu do Chile zmalała o 357,9 mln zł, a wartość importu z Chile o 2,4 mln zł. Na koniec 2018 roku, saldo wymiany handlowej wyniosło -436,7 mln zł na korzyść Polski i było znacznie korzystniejsze dla Polski niż w 2017 roku.

Porównanie danych za lata 2017-2019 wskazuje na utrzymywanie się pozytywnego salda dla Polski:

mln zł

Chile importuje z Polski: górnicze taśmy transportowe, kable i drut izolowany, rusztowania, samochody turystyczne typu melex, jachty, rowery, kotły wytwarzające parę, urządzenia spawalnicze, sondy głębokościowe, torby papierowe typu kraft, opony autobusowe i ciężarowe, kamienie młyńskie i szlifierskie, kosmetyki, słodycze oraz wódkę

Polska natomiast importuje z Chile: wino, owoce suszone, owoce świeże (winogrona, truskawki, jagody, jabłka, gruszki), owoce mrożone, filety rybne, orzechy, miedź w postaci rudy i koncentratu oraz miedź nierafinowaną. 

Polskie inwestycje/obecność na rynku

KGHM Polska Miedź wspólnie z japońską Sumitomo Metal Mining realizuje projekt eksploatacji złóż miedzi i molibdenu w Sierra Gorda  w północnym Chile (Region Antofagasta). Oficjalne otwarcie kopalni nastąpiło 1 października 2014 roku. Na chilijskim rynku są jeszcze obecne dwie spółki związane z KGHM, tj. KGHM Chile, firma posiadająca podziemną kopalnię miedzi Franke oraz DMC Chile, która zajmuje się projektowaniem i wykonywaniem górniczej infrastruktury podziemnej.

Chilijska Korporacja Lasów (CONAF) zakupiła w 2010 r. helikopter Sokół W3-A, wyprodukowany w zakładach „PZL-Świdnik”. Śmigłowiec używany jest przede wszystkim do gaszenia pożarów lasów i, obok 3 samolotów polskiej produkcji Dromader M18B, wykorzystywany jest do chwili obecnej.  

Polska firma brokerska X-Trade Brokers Dom Maklerski S.A. z Warszawy otworzyła w lipcu 2011 r. oddział międzynarodowy w Santiago de Chile. Jest to pierwszy pozaeuropejski oddział tej firmy, który ma być przyczółkiem do zdobycia rynku internetowych usług maklerskich w Ameryce Południowej. Jednocześnie jest to pierwsza polska inwestycja  w Chile.

W 2013 roku firma COMARCH (usługi IT) otworzyła biuro w Santiago, z którego obsługuje cały region Ameryki Łacińskiej.

Pod koniec 2013 r. producent kosmetyków INGLOT otworzył 3 punkty sprzedaży w Santiago. W 2016 roku było ich już ponad 10.

Inną polską firmą, która dzięki współpracy z chilijskim partnerem jest obecna na miejscowym rynku jest FIBARO. W kwietniu 2017 r. otwarto pierwszy salon pokazowy stworzonych przez nią produktów home intelligence.

Również w 2017 roku swój salon pokazowy otworzyła w Santiago polska firma Orbitvu, producent wyspecjalizowanych boxów do fotografii 3D.

Współpraca regionalna

Istnieją umowy o współpracy między miastami: Kraków-La Serena (miasta bliźniacze), Kraków-Santiago Providencia (umowa o współpracy w dziedzinie kultury i edukacji), Bielsko-Biała-Rancagua (miasta partnerskie) oraz Elbląg-Coquimbo (miasta partnerskie). Przygotowywana jest umowa o współpracy między Regionem Coquimbo i Dolnym Śląskiem.

Współpraca samorządów gospodarczych

Krajowa Izba Gospodarcza współpracuje z chilijską Krajową Izbą Gospodarczą, Usług  i Turystyki (Cámara Nacional de Comercio, Servicios y Turismo) i Izbą Gospodarczą Santiago (Cámara de Comercio de Santiago) przy organizacji misji gospodarczych do Chile. 22 sierpnia 2003 w Santiago Fundacja Przedsiębiorczości EuroChile i Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości podpisały Memorandum of understanding w celu zacieśnienia współpracy.

Dostęp do rynku dla polskich towarów i usług (bariery).

Bariery taryfowe

Dostęp do chilijskiego rynku reguluje część gospodarcza Układu Stowarzyszeniowego zawartego między UE a Chile w 2002 r. Na mocy jego zapisów stawki większości towarów (ok. 96 proc. produktów) będących we wzajemnym obrocie zostały zredukowane do 0 proc. Niewielka ich część jest obłożona cłem w wysokości 6 proc.

Bariery pozataryfowe, techniczne

Chile wymaga od importerów spełnienia przepisów dotyczących certyfikacji, norm technicznych.

Produkty pochodzenia zwierzęcego i roślinnego. W przypadku zwierząt żywych, produktów pochodzenia zwierzęcego i roślinnego zaświadczenie upoważniające do eksportu na teren Chile wystawia urząd Servicio Agricola y Ganadero (SAG), odpowiednik polskiego Głównego Inspektoratu Weterynarii. Na mocy IV Aneksu do Umowy Stowarzyszeniowej między Chile i UE, SAG wystawia zakładom przetwórstwa spożywczego określonych branż dokumenty, dzięki którym mogą eksportować na teren Chile. Procedura, w imieniu producentów, prowadzona jest przez upoważnione instytucje państw członkowskich UE, w Polsce jest to Główny Inspektorat Weterynarii. Na stronie SAG znajduje się aktualna lista producentów, którzy mogą eksportować do Chile:

http://www.sag.cl/ambitos-de-accion/habilitacion-de-establecimientos 

Dla niektórych produktów spożywczych wymagane są zaświadczenia zarówno z SAG, jak i Instituto de Salud Pública (Instytut Zdrowia Publicznego). W przypadku produktów spożywczych o podwyższonej zawartości tzw. „krytycznych”  składników odżywczych (sól, cukier, tłuszcze nasycone, wartość energetyczna) Ministerstwo Zdrowia Chile wymaga tego, aby produkt posiadał właściwą etykietę ostrzegawczą z napisem „Wysoka zawartość…..” (Ley 20.606 dot. składu odżywczego artykułów spożywczych i informowanie o tym z dn. 6 lipca 2012). W listopadzie 2015 roku, wprowadzony został również zakaz reklamowania produktów o podwyższonym stanie ww. składników skierowany do osób poniżej 14 roku życia.

W przypadku kosmetyków w Chile obowiązują przepisy z kwietnia 2003 r. regulujące ich rejestrację, produkcję, import, magazynowanie, dystrybucję (certyfikat dopuszczenia do obrotu handlowego) i reklamę. Produkty krajowe i importowane przechodzą tą samą procedurę rejestracyjną i nie są tu przewidziane wyjątki dla towarów z UE. Instituto de Salud Pública odpowiada za procedury związane z rejestracją kosmetyków.

W 2005 r. wprowadzono system obligatoryjnych certyfikatów (Dekret 298) dla importowanych produktów elektrycznych (w szczególności dla ręcznych narzędzi elektrycznych, przenośnych piecyków elektrycznych oraz kabli elektrycznych) pod względem bezpieczeństwa ich używania, jakości oraz efektywności energetycznej. Jednocześnie Superintendencia de Electricidad y Combustibles SEC dopuszcza możliwość uznania certyfikatów zagranicznych dla konkretnych produktów wg listy wyłączeń (Resolución Extenta) znajdującej się na oficjalnej stronie internetowej SEC: http://www.sec.cl/portal/page?_pageid=33,3405520&_dad=portal&_schema=PORTAL 

Opodatkowanie dodatkowe dla poniższych towarów importowanych:

- woda mineralna, napoje sztuczne i syropy (13 proc.),

- wina, szampan, wina musujące i piwo (15 proc.),

- likiery, pisco, whisky, brandy, wódka (31,5 proc.),

- cygara (52,6 proc.),       

- papierosy (60,5 proc.),

- tytoń przetworzony (59,7 proc.)

Inne bariery pozataryfowe

Przy imporcie towarów w opakowaniu zawierającym drewno lub na paletach konieczne jest spełnienie przepisów dotyczących fumigacji, niezależnie od kraju pochodzenia.

Chile wprowadziło ograniczenia dla dalekomorskich statków połowowych należących do krajów UE i innych w korzystaniu z portów chilijskich (zakaz wyładunku, składowania, logistyka, zaopatrzenie itp.), które poławiają miecznika i makrelę na Południowym Pacyfiku.

Brak przestrzegania ochrony praw własności intelektualnej i przemysłowej ze strony Chile. W szczególności, jeśli chodzi o produkty farmaceutyczne, programy komputerowe i książki. Chile znajduje się na tzw. czerwonej liście Priority Watch List USA od 2007 roku.

Chile nie stosuje subsydiów eksportowych, ograniczeń ilościowych ani dobrowolnych ograniczeń eksportu. Występuje natomiast zakaz importu do Chile samochodów i motocykli używanych, używanych opon, azbestu w jakiejkolwiek formie i toksycznych odpadów przemysłowych, miodów oraz materiałów pornograficznych.

Dostęp do rynku pracy. Świadczenie usług i zatrudnienie obywateli RP

Zgodnie z prawem chilijskim, obcokrajowiec, który chce podjąć pracę w Chile, musi uzyskać zezwolenie na pobyt czasowy albo zezwolenie na pracę. Może je uzyskać w Ambasadzie/ Konsulacie Chile w kraju, w którym obecnie rezyduje lub bezpośrednio w Chile. Zezwolenie na pobyt tymczasowy  ważne jest na okres 1 roku, po którym można je przedłużyć na okres kolejnego roku. Po uzyskaniu drugiej wizy tymczasowej, tj. po upływie 2 lat pobytu w Chile można starać się o pobyt stały. Wiza rezydenta w ramach zezwolenia na pracę – jest przyznawana na okres 2 lat. Po tym okresie można ubiegać się o status stałego rezydenta. Analogiczna wiza przyznawana jest współmałżonkowi, rodzicom i dzieciom, pod warunkiem, ze pozostają na jego utrzymaniu. Nie mogą oni podjąć żadnych zajęć, za które otrzymywaliby wynagrodzenie.

Więcej informacji na stronie chilijskiego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych:

www.extranjeria.gob.cl

Nabywanie i wynajem nieruchomości

Obcokrajowcy mają takie same prawa nabywania i wynajmu nieruchomości jak rezydenci. W przypadku przedsiębiorstw, tylko te zarejestrowane w Chile mają prawo zakupu nieruchomości.

System zamówień publicznych

Instytucją odpowiedzialną za funkcjonowanie systemu zamówień publicznych jest Urząd ds. Zamówień Publicznych (Dirección de Compras Públicas). Ogłaszanie zapotrzebowania oraz zawieranie kontraktów na dobra i usługi dla sektora publicznego ma miejsce na rynku on-line, który nazywa się ChileCompra. Portal www.chilecompra.cl   pozwala każdej osobie czy przedsiębiorstwu, chilijskiemu czy zagranicznemu, brać udział w systemie. ChileProveedores jest platformą zintegrowaną z ChileCompra. Stanowi Oficjalny Elektroniczny Rejestr Dostawców w ramach zamówień publicznych. Rejestr ten pozwala stwierdzić wiarygodność dostawców bez zbędnej biurokracji i przeprowadzać licytacje „bez dokumentów”. W rejestrze mogą zamieścić swoje dane osoby fizyczne i prawne, Chilijczycy i obcokrajowcy, umieszczając w serwisie w prosty sposób zaświadczenia o prowadzonej przez siebie działalności handlowej i inne wymagane dokumenty. Na stronie Ministerstwa Robót Publicznych można znaleźć szczegółowe informacje dotyczące przetargów publicznych.  

Instytucje

Ministerstwo Spraw Zagranicznych (Ministerio de Relaciones Exteriores)

www.minrel.gob.cl

Dyrekcja ds. Międzynarodowych Relacji Gospodarczych MSZ (DIRECON)
www.direcon.cl

Agencja ds. Promocji Eksportu (ProChile)

www.prochile.cl

Ministerstwo Gospodarki, Rozwoju i Turystyki (Ministerio de Economía, Fomento y Turismo) www.economia.gob.cl

Ministerstwo Finansów (Ministerio de Hacienda)
www.hacienda.gob.cl

Ministerstwo Rolnictwa (Ministerio de Agricultura)
www.minagri.gob.cl

Ministerstwo Górnictwa (Ministerio de Minería)
www.minmineria.gob.cl

Ministerstwo Energii (Ministerio de Energía)  
www.minenergia.gob.cl

Ministerstwo Robót Publicznych (Ministerstwo de Obras Públicas)
www.mop.cl

Ministerstwo Transportu i Telekomunikacji (Ministerio de Transporte y Telecomunicaciones)  
www.mtt.gob.cl

Agencja ds. Promocji Inwestycji Zagranicznych (Agencia de Promoción de la Inversión Extranjera)
www.investchile.gob.cl

Krajowa Komisja ds. Energetyki (Comisión Nacional de Energía)
www.cne.cl

Korporacja ds. Rozwoju Produktywności (Corporación de Fomento de la Producción)

www.corfo.cl

Krajowy Instytut Statystyczny (Instituto Nacional de Estadísticas)
www.ine.cl

Krajowy Urząd Celny (Servicio Nacional de Aduanas)
www.aduana.cl

Urząd ds. Turystyki (Servicio Nacional de Turismo)
www.sernatur.cl

Urząd Podatkowy (Servicio de Impuestos Internos)
www.sii.cl

Krajowy Instytut Własności Przemysłowej (Instituto Nacional de Propiedad Industrial)
www.inapi.cl

Urząd ds. Rolnictwa i Hodowli (Servicio Agrícola y Ganadero) / sprawy weterynaryjno-fitosanitarne

www.sag.cl

Izby Gospodarcze / stowarzyszenia / inne

Krajowa Izba Gospodarcza (Cámara Nacional de Comercio)

www.cnc.cl

Izba Gospodarcza Santiago (Cámara de Comercio de Santiago)

www.ccs.cl

Regionalna Izba Gospodarcza w Valparaíso (Cámara Regional del Comercio de Valparaíso) 

www.crcpvalpo.cl

Krajowe Stowarzyszenie Górnicze (Sociedad Nacional de Minería)

www.sonami.cl

Konfederacja Produkcji i Handlu (Confederación de la Producción y del Comercio)

www.cpc.cl

Federacja Przemysłu (Federación Gremial de la Industria) 

www.sofofa.cl

Portale handlowe

Baza firm chilijskich
www.mercantil.com

Usługi
www.chileservicios.com

Strefa Wolnocłowa w Iquique 
www.zofri.cl

Unia Europejska w Chile

Delegatura UE w Chile
www.eeas.europa.eu/delegations/chile  

Export Helpdesk EU

www.exporthelp.europa.eu

ElanBiz

www.elanbiz.org

Banki

Bank Centralny (Banco Central de Chile)
www.bcentral.cl

Bank Narodowy (Banco del Estado de Chile)
www.bancoestado.cl

Prasa o tematyce gospodarczej

Dario Financiero
www.df.cl

Estrategia
www.estrategia.cl

Economía y Negocios (dodatek do dziennika El Mercurio)
www.economiaynegocios.cl

Pulso
www.pulso.cl

América Economía
www.americaeconomia.com

Prasa górnicza

Minería Chilena
www.mch.cl

Area Minera
www.aminera.com

Gestión Minera
www.gestionminera.cl

Latino Minería
www.latinomineria.com

Directorio Minero (wyszukiwarka)
www.direcmin.com

Cluster Minero
www.clusterminero.cl