Rządowa Tarcza Energetyczna

Tarcza Energetyczna to zestaw rozwiązań, które pomagają w walce z wysokimi cenami energii i jej źródeł. Obywatele, podmioty wrażliwe i przedsiębiorstwa energetyczne korzystają z dodatków i rekompensat, aby cena końcowa energii była niższa.

W ramach Tarczy Energetycznej przygotowaliśmy rozwiązania dla czterech rodzajów podmiotów:

dla gospodarstw domowych;
dla podmiotów wrażliwych;
dla odbiorców ciepła systemowego;
dla odbiorców paliwa gazowego.

Ograniczenie wzrostu cen ciepła do maksymalnie 40% - wzmocniony element Tarczy Energetycznej

Rosyjski szantaż energetyczny wobec Europy spowodował, że ceny paliw i surowców gwałtownie wzrosły w krótkim czasie – tym samym ciepło systemowe również stało się droższe. Chcemy ochronić Ciebie i Twoich bliskich przed negatywnymi skutkami kryzysu. Dlatego wprowadzamy ulepszenia w mechanizmie ograniczenia cen.

Widząc, że ceny za ogrzewanie zaczęły wzrastać, wprowadziliśmy ich ograniczenie dla odbiorcy do maksymalnie 40% wzrostu względem zeszłego roku. Przewidziano rekompensaty dla przedsiębiorstw energetycznych, które obniżą finalną cenę dla odbiorców.

Po zmianach ograniczenie maksymalnego wzrostu ceny dostawy ciepła ma obejmować wszystkie składniki kosztowe występujące w danym systemie ciepłowniczym: cenę za zamówioną moc cieplną, cenę ciepła, cenę nośnika ciepła, stawki opłat stałych i zmiennych za usługi przesyłowe.

Co to w praktyce oznacza? Nie odczujesz wzrostu rachunków za ogrzewanie w takim stopniu, jak by to miało miejsce bez pomocy rządowej.

Wzrost cen ciepła systemowego dla odbiorcy, łącznie z opłatami i stawkami, nie może być większy niż 40 proc. w stosunku do cen obowiązujących 30 września 2022 roku.
To ograniczenie wzrostu zapewnia, że nagły i wysoki wzrost cen ciepła nie zaskoczy Ciebie ani Twojej rodziny.

Na nowym rozwiązaniu skorzystają:

gospodarstwa domowe,
podmioty wrażliwe (szpitale, żłobki, przedszkola, szkoły, domy pomocy społecznej i inne instytucje użyteczności publicznej itp.),
wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie mieszkaniowe,
i inne podmioty, które są uprawnione lub zobowiązane do zapewnienia dostaw ciepła do lokali mieszkalnych i lokali instytucji użyteczności publicznej.

Wzmocniony mechanizm maksymalnej ceny dostawy ciepła obowiązuje do 31 grudnia 2023 roku.

Zamrożone ceny gazu

Dzięki inicjatywie rządu, od 1 stycznia 2023 obowiązują zamrożone ceny gazu. To kolejny kluczowy element Tarczy Energetycznej, która chroni polskie rodziny przed drastycznym wzrostem cen surowców energetycznych wywołanych bezpodstawną agresją Rosji na Ukrainę. Zamrożenie cen gazu dla gospodarstw domowych i odbiorców wrażliwych sprawia, że ceny gazu i usługi dystrybucji nie wzrosną w 2023 r.

Najważniejsze rozwiązania – zamrożenie cen gazu w 2023 r.:

Wprowadziliśmy maksymalną cenę gazu ziemnego na poziomie 200 zł netto/MWh oraz zamrożona została wysokość stawek opłat dystrybucyjnych.
Ceną maksymalną zostaną objęci wszyscy odbiorcy, którzy obecnie korzystają z ochrony taryfowej, czyli:
- gospodarstwa domowe;
- wspólnoty i spółdzielnie mieszkaniowe oraz inne podmioty, które produkują ciepło lokalnie dla gospodarstw domowych w spółdzielniach;
- podmioty, które świadczą kluczowe usługi dla społeczeństwa, czyli m.in. jednostki opieki zdrowotnej, pomocy społecznej, podmioty systemu oświaty i szkolnictwa wyższego, żłobki, kościoły czy organizacje pozarządowe.

Zasada zamrożonej taryfy będzie obowiązywała wszystkich, bez względu na wysokość dochodów.

Wprowadzone przez rząd rozwiązanie gwarantuje, że rachunki odbiorców w gospodarstwach domowych wynosić będą jedynie ok. 1/3 rachunku za gaz, który otrzymaliby bez interwencji rządu. Ograniczenie wzrostu cen gazu to zapewnienie bezpieczeństwa finansowego polskim rodzinom.

Zwrot VAT-u za gaz dla gospodarstw o najniższych dochodach

Najbardziej wrażliwym odbiorcom, którzy wykorzystują gaz do ogrzewania domów, przysługiwać będzie dodatkowo refundacja poniesionych kosztów podatku VAT.

Zwrot zapłaconego VAT-u dotyczyć będzie osób, o najniższych dochodach:

2100 zł dochodu na miesiąc dla jednoosobowego gospodarstwa domowego oraz
1500 zł dochodu na osobę na miesiąc w przypadku gospodarstwa wieloosobowego.

Równowartość VAT-u dla tych gospodarstw domowych zwracana będzie na podstawie opłaconej faktury.

Wniosek o refundację VAT-u dla gospodarstw o najniższych dochodach można pobrać na stronie i należy złożyć do urzędu gminy, elektronicznie za pośrednictwem e-PUAP lub poprzez aplikację mobilną mObywatel. Wniosek można składać:

do 29 lutego 2024 r. – w dowolnym momencie po otrzymaniu i opłaceniu faktury rozliczeniowej VAT,
po 29 lutego 2024 r. – w ciągu 30 dni od otrzymania i opłacenia faktury rozliczeniowej VAT, która jest przedmiotem wniosku.

Refundacja podatku VAT będzie dotyczyć ok. 300 tys. gospodarstw domowych.

W zamian za utrzymanie cen gazu dla odbiorców na poziomie ceny maksymalnej, przedsiębiorstwa energetyczne otrzymają rekompensaty.

GOSPODARSTWA DOMOWE

Gospodarstwa domowe mogły skorzystać z:

dodatku osłonowego;
dodatku na inne źródła ciepła;
dodatku węglowego;
dodatku elektrycznego.

Dodatek osłonowy

Kluczowy element rządowej Tarczy Antyinflacyjnej, który niwelował rosnące ceny energii, gazu i żywności. Wsparcie obejęło prawie połowę wszystkich gospodarstw domowych w naszym kraju. Na ten cel przeznaczyliśmy ponad 4 mld zł.

Wysokość dopłat w ramach dodatku osłonowego uzależniona była od dochodu:

Jednoosobowe gospodarstwo domowe - 400/500 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 2100 złotych,
Gospodarstwo 2-3 osobowe - 600/750 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę,
Gospodarstwo 4-5 osobowe - 850 zł/1062,50 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę,
Gospodarstwo 6 i więcej osobowe - 1150 zł/ 1437,50 zł* przy założeniu, że dochód nie przekroczy 1500 złotych miesięcznie na osobę.

*Kwota dofinansowania uzależniona od źródła ogrzewania

Wniosek

Przyjmowanie wniosków o dodatek osłonowy zostało zakończone.

Dodatek na inne źródła ciepła

Wniosek o wypłatę dodatku dla gospodarstw domowych z tytułu wykorzystania niektórych źródeł ciepła – dawał możliwość dofinansowania zakupu opału: peletu drzewnego, drewna kawałkowego i innych rodzajów biomasy oraz gazu skroplonego LPG lub oleju opałowego.

Dodatek przyznawany był jednorazowo na główne źródło ciepła w gospodarstwie domowym i wynosił odpowiednio:

3 tys. zł – gdy głównym źródłem ciepła jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy, zasilane peletem drzewnym lub innym rodzajem biomasy, z wyłączeniem drewna kawałkowego;
1 tys. zł – gdy głównym źródłem ogrzewania jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia albo piec kaflowy zasilane drewnem kawałkowym;
500 zł – gdy głównym źródłem ogrzewania jest kocioł gazowy zasilany skroplonym gazem LPG;
2 tys. zł – gdy głównym źródłem ogrzewania jest kocioł olejowy.

Gospodarstwa domowe ogrzewające się węglem, w tym peletem węglowym zawierającym minimum 85% węgla, otrzymywały dopłatę na podstawie wniosku o dodatek węglowy.

Wnioski przyjmowały gminy, do 30 listopada 2022 r.

Przyjmowanie wniosków o dodatek osłonowy zostało zakończone.

Dodatek węglowy

Dodatek węglowy w wysokości 3 000 zł zasilił budżety domowe gospodarstw domowych, których źródłem ogrzewania jest węgiel lub paliwa węglopochodne.

Dodatek przysługiwał gospodarstwom domowym, dla których głównym źródłem ogrzewania jest kocioł na paliwo stałe, kominek, koza, ogrzewacz powietrza, trzon kuchenny, piecokuchnia, kuchnia węglowa lub piec kaflowy na paliwo stałe – zasilane węglem kamiennym, brykietem lub peletem, zawierającymi co najmniej 85% węgla kamiennego.

W zaproponowanym rozwiązaniu nie było kryteriów dochodowych, a dodatek przysługiwał również gospodarstwom, które już zakupiły węgiel. Warunkiem otrzymania dodatku był wpis lub zgłoszenie źródła ogrzewania do Centralnej Ewidencji Emisyjności Budynków.

Wnioski o wypłatę dodatku węglowego można było składać do 30 listopada 2022 r.

Przyjmowanie wniosków o dodatek osłonowy zostało zakończone.

Dodatek elektryczny

Gospodarstwa domowe wykorzystujące do ogrzewania energię elektryczną mogły do 1 lutego 2023 r. składać wnioski o dodatek elektryczny.

Wysokość dodatku elektrycznego została zróżnicowana w zależności od rocznego zużycia energii elektrycznej uprawnionego gospodarstwa domowego.

W przypadku, gdy zużycie w 2021 r. nie przekraczało 5 MWh, kwota dodatku wynosiła 1000 zł.
Jeżeli zużycie energii elektrycznej w gospodarstwie domowym w 2021 r. przekroczyło 5 MWh, wówczas kwota dodatku wynosiła 1500 zł.

Aby uzyskać dodatek elektryczny w podwyższonej kwocie, do wniosku należało dołączyć rozliczenie z przedsiębiorstwem energetycznym, potwierdzające zużycie energii elektrycznej w 2021 r. przekraczające 5 MWh. Kolejnym warunkiem koniecznym do otrzymania dodatku elektrycznego jest uzyskanie wpisu lub zgłoszenie źródła ogrzewania do centralnej ewidencji emisyjności budynków (CEEB).

We wniosku trzeba było oświadczyć m.in., że gospodarstwo nie korzysta z dodatku węglowego, ani innych dodatków przewidzianych w ustawie o szczególnych rozwiązaniach w zakresie niektórych źródeł ciepła.

Dodatek elektryczny nie był wypłacany gospodarstwom domowym, które posiadają mikroinstalację OZE, której produkcja jest rozliczana zgodnie z ustawą o OZE.

PODMIOTY WRAŻLIWE

Podmioty wrażliwe mogły skorzystać z:

dodatku na inne źródła ciepła;
mechanizmu średniej ceny wytwarzania z rekompensatą.

Dodatek na inne źródła ciepła

Wniosek o wypłatę dodatku dla niektórych podmiotów niebędących gospodarstwami domowymi z tytułu wykorzystania niektórych źródeł ciepła – był przeznaczony dla podmiotów wrażliwych, w tym szpitali, szkół i przedszkoli, ośrodków pomocy społecznych, ośrodków kultury, placówek opiekuńczych itp. Na podstawie wniosku podmioty te mogły ubiegać się o dodatek na zakup opału, w tym: węgla, brykietu i peletu węglowego oraz peletu drzewnego, drewna kawałkowego i innych rodzajów biomasy, gazu skroplonego LNG lub oleju opałowego.

Wnioski składano w gminach, do 30 listopada 2022 r.

Przyjmowanie wniosków o dodatek osłonowy zostało zakończone.

Mechanizm średniej ceny wytwarzania z rekompensatą

Mechanizm dotyczy ciepła dostarczanego z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe i użyteczności publicznej.

Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję i wykonujące działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła;
wytwórcy ciepła niemający obowiązku posiadania koncesji na wytwarzanie ciepła, które dostarczane jest do odbiorców końcowych ciepła z przeznaczeniem na cele mieszkaniowe lub użyteczności publicznej

mają obowiązek stosować średnią cenę ciepła z rekompensatą, w której średnia cena ciepła zostaje ograniczona do średniej ceny wytwarzanego ciepła wynoszącej w kwotach netto:

dla źródeł ciepła zasilanych przez gaz i olej opałowy - 150,95 zł/GJ,
dla pozostałych źródeł - 103,82 zł/GJ.

Przedsiębiorstwa energetyczne posiadające koncesję na wytwarzanie ciepła samodzielnie ustalają należną rekompensatę i składają wniosek o jej wypłatę do Zarządcy Rozliczeń S.A. Wypłaty, rozliczenia i kontrola wniosków o wypłatę rekompensat należy również do Zarządcy Rozliczeń S.A.

Dla przedsiębiorstw energetycznych wykonujących działalność gospodarczą w zakresie wytwarzania ciepła nieobjętych obowiązkiem koncesyjnym lub zwolnionych z obowiązku przedkładania taryfy do zatwierdzenia Prezesowi Urzędu Regulacji Energetyki, stosuje się analogiczne rozwiązanie. Z uwagi na lokalny charakter tych wytwórców, obowiązek wypłaty, rozliczenia i kontroli wniosków o wypłatę rekompensat został nałożony na jednostki samorządu terytorialnego właściwe ze względu na siedzibę wytwórcy ciepła.

Rekompensaty obejmują okres od 1 października 2022 r. do 30 kwietnia 2023 r.

Obowiązki odbiorcy ciepła – podmioty wrażliwe:

21 dni od dnia wejścia w życie ustawy/nabycia uprawnienia: złożenie przez odbiorców ciepła do sprzedawców ciepła, oświadczenia o spełnieniu warunków pozwalających na uznanie ich za odbiorców uprawnionych (np. szkoły, żłobki czy szpitale).

Obowiązki odbiorcy ciepła – gospodarstwa domowe, spółdzielnie i wspólnoty:

Otrzymują ciepło z rekompensatą niezależnie od złożenia oświadczenia. Jednakże, osoba działająca w imieniu i na rzecz takich odbiorców, która nie złożyła oświadczenia, ponosi na zasadzie winy odpowiedzialność wobec mieszkańców (np. prezes spółdzielni).

Obowiązki sprzedawcy ciepła:

30 dni od dnia wejścia w życie ustawy: przekazanie wytwórcom ciepła przez sprzedawców ciepła informacji o szacowanej ilości ciepła, która będzie zużywana przez odbiorców uprawnionych.
Do 31 lipca 2023 r.: przekazanie wytwórcy ciepła informacji o rzeczywistej ilości ciepła sprzedanego do odbiorców uprawnionych w okresie obowiązywania mechanizmu średniej ceny z rekompensatą.

Obowiązki podmiotu uprawnionego do otrzymania rekompensaty (wytwórcy):

Od 30 października 2022 r. do 2 grudnia 2022 r.: złożenie wniosku o wypłatę rekompensaty za październik 2022 r.
Do 25. dnia każdego miesiąca następującego po okresie rozliczeniowym: złożenie wniosku o wypłatę rekompensaty. Np. za grudzień 2022 r. będzie to 25 styczeń 2023 r.
Do 31 sierpnia 2023 r.: złożenie wniosku o rozliczenie rekompensaty.

Obowiązki wójta, burmistrza albo prezydenta miasta:

15 dni od dnia wejścia w życie ustawy: złożenie wniosku do właściwego wojewody o przyznanie środków na wypłatę rekompensat na czwarty kwartał 2022 r.
Do 15 dnia miesiąca poprzedzającego kolejny kwartał: złożenie wniosku o przyznanie środków na wypłatę rekompensat dla pozostałych kwartałów. (np. dla I kwartału 2023 r. będzie to 15 grudnia 2022 r.)
14 dni od otrzymania wniosku wytwórcy o wypłatę rekompensat: zatwierdzenie wniosku i dokonanie wypłaty rekompensaty.
Do 15 dnia miesiąca następującego po pierwszych trzech miesiącach od początku udzielenia rekompensat: przedstawienie wojewodzie rozliczenia środków z wyodrębnieniem liczby i kwoty wypłaconych rekompensat, sporządzone narastająco za okres od dnia 1 października 2022 r. do dnia kończącego dany kwartał. Np. dla I kwartału 2023 r. będzie to 15 stycznia.

Obowiązki wojewodów:

Co kwartał: złożenie wniosku o przekazanie gminom środków na wypłaty rekompensat do ministra właściwego do spraw energii. Minister przekazuje środki wojewodzie w terminie:

na wypłaty za IV kw. 2022 r. – do dnia 31 października 2022 r.;
na wypłaty za I kw. 2023 r. – do dnia 31 stycznia 2023 r..

Do 31 grudnia 2023 r.: przedstawienie ministrowi właściwemu do spraw energii zbiorczego rozliczenia środków oraz przekazanie niewykorzystanych środki do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.