Centrum Projektów Polska Cyfrowa

Wraz z założeniem w 1945 roku Politechniki Krakowskiej zaistniała potrzeba szybkiego uruchomienia biblioteki, a co za tym idzie zgromadzenia odpowiedniego księgozbioru. Jego zalążkiem były druki pochodzące z tzw. „zbiorów zabezpieczonych” (porzucone zbiory poniemieckie instytucji publicznych, szkół, kolekcji prywatnych), zbiorów likwidowanych polskich instytucji, darów osób prywatnych, aukcji antykwarycznych. Zakres tematyczny zbiorów związany jest więc z ówczesnymi potrzebami wydziałów i kierunkami studiów w Politechnice Krakowskiej (architektura, historia sztuki, inżynieria lądowa i wodna, mechanika).

Politechnika Krakowska otrzymała dofinansowanie w wysokości ponad 4 mln zł na realizację projektu Europejskie Dziedzictwo Techniczne – upowszechnianie historycznych i współczesnych publikacji z zakresu nauk technicznych w innowacyjnym środowisku informatycznym.  Projekt zakładał zdigitalizowanie i udostępnienie materiałów z historycznych zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej oraz kolekcję czasopism z XIX i XX w. pochodzących ze zbiorów Akademii Górniczo-Hutniczej.  Przy wyborze kierowano się unikatowością zbiorów oraz, oczywiście, ich brakiem cyfrowej wersji w otwartym dostępie. Celem, który przyświecał projektowi, było usunięcie usunięcie barier utrudniających dostęp do tak wartościowej literatury, a oczekiwanym efektem - wzbogacenie nauki i upowszechnianie wiedzy z zakresu rozwoju nauk technicznych, przyrodniczych, architektury, sztuki, historii, kulturoznawstwa, bibliotekoznawstwa i bibliofilstwa.

Projekt EDT skierowany jest do międzynarodowej społeczności akademickiej, społeczności polskich i zagranicznych instytutów naukowo-badawczych, badaczy, specjalistów, uczniów oraz globalnej społeczności wirtualnej. Upowszechnienie kolekcji objętych projektem stanowić będzie doskonałe źródło wiedzy o dziedzictwie historycznym, kulturowym i naukowym, nie tylko Polski, ale także ówczesnej Europy.

Spośród zbiorów Biblioteki Politechniki Krakowskiej digitalizacji została poddana kolekcja „Lwowiana” (656 tytułów) oraz kolekcja druków wydanych w XVIII–XX w. (4893  tytułów).

Kolekcja „Lwowiana” stanowi zbiór o ogromnych wartościach merytorycznych, księgozbiór jest pierwszorzędnym, choć nie zawsze docenianym, źródłem wiedzy o dziedzictwie historycznym i kulturowym społeczeństwa polskiego końca XIX i pierwszej połowy XX wieku. Na kartach druków znaleźć można wiele cennych informacji, będących odbiciem dziejów uczelni i osób z nią związanych (ekslibrisów, pieczątek, odręcznych podpisów, notatek czy dedykacji autorskich). Zakres tematyczny zbiorów związany jest z architekturą, historią sztuki, inżynierią lądową i wodną oraz mechaniką  - ówczesnymi potrzebami wydziałów i kierunkami studiów na Politechnice Krakowskiej.

Druga, wyodrębniona spośród zbiorów Biblioteki PK, kolekcja druków wydanych w XVIII–XX w., pochodzi w większej części z księgozbioru zabezpieczonego (w jej obrębie znajdują się książki ze znakami własnościowymi nieistniejących już instytucji, szkół ziem obszaru kultury niemieckiej).

Tematyka zbiorów to architektura, historia sztuki, nauki techniczne i przyrodnicze, budownictwo lądowe oraz najliczniej reprezentowane nauki dotyczące budownictwa wodnego. Znaczna ilość pozycji z dziedziny hydrotechniki pochodzi z biblioteki CK Pruskiego Ministerstwa Robót Publicznych (KK Preussische Ministerium für öffentliche Arbeiten). W zbiorach Biblioteki PK, oprócz wydań europejskich, są również te wydawane w Azji i Ameryce. Wśród kolekcji cenny zasób stanowią zbiory ikonograficzne (albumy, ryciny, fotografie, ekslibrisy), obszerne wydawnictwa informacyjne, materiały z konferencji i kongresów, wydawnictwa albumowe (mające przede wszystkim wartość dokumentalną), zwłaszcza te przedstawiające widoki nieistniejących już zabytków architektury „ziem zachodnich” (ogólne widoki miast, plany, poszczególne budowle, wyposażenie budynków).

Z biblioteki Akademii Górniczo-Hutniczej do digitalizacji wybrano czasopisma historyczne poświęcone sprawom rodzimego przemysłu górniczo-hutniczego, np. Oleum - tygodniowe pismo statystyczno-informacyjne dla spraw przemysłu oleju skalnego w Polsce (lata 1935-39), Dźwignia (1877-1882), Czasopismo Górniczo-Hutnicze (1916-1920) czy Przegląd Górniczo-Hutniczy (1907).

Zbiory, w zakresie podanych roczników, nie zostały do tej pory zdigitalizowane. Tematyka techniczna dominująca w artykułach stanowi cenne źródło informacji dla badaczy historii techniki.        

Przystosowanie kolekcji zasobów do cyfrowej i sieciowej rzeczywistości z pewnością przyczynia się do pokonania magicznej bariery czasu i przestrzeni, jednak wciąż przyglądając się zdigitalizowanym zasobom, dostrzec możemy ślady dawnych lat.  

Z całości kolekcji około 80 % druków posiada znaki własnościowe: ekslibrisy, pieczątki i odręczne podpisy, notatki, dedykacje autorskie i od wydawców. Ponadto pieczątki nieistniejących już antykwariatów, księgarń, zakładów introligatorskich, bibliotek i instytucji kulturalnych, ceny książek i opraw. W przypadku kolekcji Lwowiana dominuje język polski. Natomiast w kolekcji druków wydanych w XVIII–XX w. przeważa język niemiecki, w tym publikacje drukowane różnymi odmianami czcionki gotyckiej. Cennym uzupełnieniem książek z kolekcji, głównie tych z zakresu hydrotechniki i architektury, są bogate materiały ilustracyjne, w formie map, planów, projektów, rycin, fotografii. Wartość kolekcji podnoszą zachowane oryginalne, niekiedy bogato zdobione oprawy.

Idź śladami okruchów i znajdź drogę do historycznego dziedzictwa.