Zdrowie psychiczne młodych ludzi. Jak cyfryzacja może wesprzeć młodych w kryzysie?
16.01.2023
Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży to jeden z najtrudniejszych tematów funkcjonujących w przestrzeni publicznej. Naszym zdaniem nie można poprzestać na tym, że w ogóle się do niej przedostał. Nie chcemy tylko mówić o problemie, ale i spróbować się z nim zmierzyć. Jako Pion Innowacji i Jakości w Centralnym Ośrodku Informatyki ruszamy dziś z projektem pomocy dzieciom i młodzieży w kryzysie zdrowia psychicznego. Poszukujemy ekspertów działających razem z nami! Link do zapisów znajdziesz na końcu artykułu.
Autorki: Marta Chodała, Natalia Kijewska
Redakcja: Piotr Osiński
16 stycznia 2023 roku – to dzisiaj jest Blue Monday, ponoć najbardziej depresyjny dzień roku. Warto wiedzieć jednak, że Blue Monday to pseudonauka; dzień wyliczony na podstawie algorytmu, stworzony po to, żeby popularyzować usługi biur podróży. Z czasem rozszerzony na inne branże, stał się źródłem dochodu dla firm, które tego dnia oferują swoje produkty w specjalnej, obniżonej, cenie „na poprawę humoru”.
Pamiętajmy jednak, że depresja to choroba, która nie patrzy na daty w kalendarzu. Zachorować może każdy, niezależnie od wieku, pory roku czy pogody. Blue Monday wykorzystujemy dzisiaj do rozmowy o poważnym problemie, jakim jest zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży w naszym kraju. Bolesne statystyki pokazują, że codziennie w Polsce czworo dzieci podejmuje próbę samobójczą.
Krzysiek*
Krzysiek ma 13 lat. Mama mówi do niego „Krzysiu”, ale tylko wtedy, kiedy nie jest zmęczona. A ostatnio coraz o to trudniej. Mama dużo pracuje, więc on sam coraz więcej czasu spędza w Internecie. Teraz to już będzie jakieś 5 godzin dziennie… Trochę przed szkołą z rana, gdy się budzi, w szkole też, no i po. Wtedy to już do pójścia spać. Początkowo, gdy nie miał siły wstawać, mama denerwowała się, że to przez długie siedzenie na telefonie. Myślała, że to tylko taki okres, ale kiedy sytuacja się przedłużała, zaczęła szukać rozwiązań na własną rękę. Krzysiek ma szczęście, jego mama w porę zorientowała się, że coś się dzieje. Krzysiek jest jednym z 25,3 tys. dzieci, których depresja została rozpoznana w 2021 roku i jest leczona.
Kazik
Kazik jest pięciolatkiem. Poszedł do przedszkola, ale panie mówiły, że się nie integruje. Dzieci nie lubiły się z nim bawić, bo Kazik mówił niewyraźnie i nie wiadomo było, o co mu chodzi. W dodatku gryzł, kiedy się denerwował. Kazik często pokazywał, że bolą go głowa i brzuch. Tata był przekonany, że wymyśla, żeby nie iść do przedszkola. Wtedy krzyczał, żeby syn się pospieszył. A Kazik stawał się coraz bardziej przygnębiony, przestał się bawić ulubionymi figurkami. Wcześniej uwielbiał spędzać czas na zewnątrz, co bardzo cieszyło tatę Kazika, bo w końcu mieszkali w otoczeniu pięknej bieszczadzkiej przyrody. Niestety nawet najwspanialsze otoczenie nie pomoże, kiedy dziecko zmaga się z problemami psychicznymi; w takim wypadku konieczna jest pomoc specjalisty. Problem w tym, że w województwie Kazika na tysiąc małoletnich pacjentów przypada tylko jeden psychiatra. W dodatku Kazik miał bardzo małe szanse na przyjęcie do szpitala. W całym kraju łóżka dla tak młodych pacjentów miało tylko 12 szpitali.
Malwina
Malwina jest najstarsza z tej trójki. Ma 17 lat i czeka z niecierpliwością, gdy stanie się pełnoletnia i zacznie o sobie decydować. Czuje, że przestało być normalnie, że traci możliwość kontrolowania swoich emocji. Dużo płacze, ale stara się to robić w nocy, wciskając twarz w poduszkę, żeby mama nie słyszała i się nie martwiła. Malwina skorzystałaby z pomocy, ale jedyne formy, jakie zna, wymagają zgody rodziców. A nie ma opcji, żeby powiedziała im o swoich problemach. Mama sama nie czuje się najlepiej, a tata jej nie zrozumie. Dlaczego to spotyka akurat ją?! Przecież ludzie w jej wieku są zadowoleni, uśmiechnięci, piją latte do śniadania i mają wielu przyjaciół. To przecież widać codziennie na zdjęciach i rolkach, które wrzucają do sieci. Malwina traci nadzieję, że kiedyś poczuje się lepiej…
Rozwiązania cyfrowe, które ułatwiają i ratują życie
Chcemy pomóc młodym ludziom zmagającym się z kryzysem zdrowia psychicznego. Właśnie z tego powodu rozpoczęliśmy prace nad nowym projektem, którego celem jest stworzenie rozwiązania cyfrowego wspierającego młodzież w radzeniu sobie z problemami natury psychicznej.
Jesteśmy zespołem pracującym w Centralnym Ośrodku Informatyki. To największa w Polsce firma realizująca projekty IT dla sektora publicznego. Naszą misją jest cyfryzacja. Wierzymy, że może się ona przysłużyć zdrowiu psychicznemu.
Mamy własne doświadczenia, bliskich, przyjaciół czy znajomych. Przeżywaliśmy albo widzieliśmy cierpienie, serca wielu z nas na zawsze będą nosiły blizny. Czujemy, że możemy wykorzystać nasze kompetencje i przeżycia, żeby wraz z partnerami stworzyć rozwiązanie cyfrowe, które pomoże dzieciom i młodzieży w kryzysie.
Dlaczego myślimy o rozwiązaniu cyfrowym?
Przede wszystkim dlatego, że obserwujemy, że w obecnie to właśnie strefa wirtualna ma największy potencjał dotarcia do młodych osób. Poszukiwanie pomocy jest trudne – ze względu na powiązane z tym koszty, kolejki czy ograniczenia w dostępie do specjalistów.
Jest też trudne dlatego, że wymaga odwagi, wewnętrznej akceptacji problemu i podjęcia decyzji co do próby jego rozwiązania. A to wszystko wtedy, gdy wyzwaniem może być wstanie z łóżka. Szukanie pomocy w przypadku kryzysu zdrowia psychicznego może się wiązać także z obawą stygmatyzacji wśród znajomych, rówieśników czy rodziny.
Dzieci i młodzież coraz więcej czasu spędzają online, a świat cyfrowy to dla nich swego rodzaju strefa komfortu. Dlatego uważamy, że w przypadku problemów ze zdrowiem psychicznym skuteczna będzie pomoc, którą młodzi ludzie otrzymają w przestrzeni dobrze im znanej, czyli właśnie online.
Chcielibyśmy, żeby w efekcie dzieci i młodzież mogli uzyskać darmowe wsparcie. Nie zastąpi ono terapii i leczenia, w przypadkach kiedy są one wymagane, ale wierzymy, że dzięki niemu młodzi ludzie będą mieli szansę poradzenia sobie z dotykającymi ich problemami.
Świat szuka rozwiązań
W ramach pierwszego etapu prac nad rozwiązaniem zweryfikowaliśmy dostępne informacje – opublikowane badania w temacie zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży, raporty, opracowania i statystyki.
Przestudiowaliśmy także rozwiązania stosowane za granicą i wiemy, że istnieje wiele stron, gier czy aplikacji, których podstawowym zadaniem jest wsparcie zdrowia psychicznego młodych osób. Wierzymy, że wiele z istniejących już na świecie rozwiązań może być inspiracją przy pracy nad tym projektem.
Poniżej przykłady niektórych z nich:
Dołącz do naszego projektu
Troszczenie się o dzieci i o ich zdrowie to coś, co jako dorośli powinniśmy robić w ramach naszych kompetencji i wiedzy. Chcemy wykorzystać wpływ, jaki mamy i wypracować rozwiązanie, które w znacznym stopniu może przyczynić się do poprawy zdrowia psychicznego dzieci i młodzieży w Polsce. Przed nami etap rozmów - wywiadów z ekspertami, podczas których wypełnimy luki w wiedzy, zbierzemy opinie z pierwszej ręki i poznamy zdanie na temat potencjału naszych pomysłów.
Potrzebujemy Twojej pomocy! Jeśli masz co najmniej godzinę (tyle będzie trwał wywiad) i chcesz tworzyć to rozwiązanie z nami, a dodatkowo…
- masz wiedzę w temacie, pracujesz z dziećmi w kryzysie,
- pracujesz w NGO lub fundacji o zbliżonym czy tożsamym celu,
- jesteś rodzicem, którego dziecko zmagało - czy zmaga się - z chorobą,
- uczysz młodzież, jesteś psychologiem / psycholożką, pedagogiem / pedagożką, wychowawczynią / wychowawcą,
…dołącz do projektu jako woluntariusz! Wystarczy zgłosić się, klikając w ten link:
>> Jak cyfryzacja może wesprzeć młodzież w kryzysie zdrowia psychicznego <<
Razem możemy zrobić coś ważnego!
* - wszystkie postacie występujące w artykule stworzyliśmy na podstawie prowadzonych statystyk na potrzeby łatwiejszego przyswojenia tekstu. Jakiekolwiek podobieństwo do konkretnych osób i historii jest przypadkowe.
Wybrane przykłady rozwiązań cyfrowych wspierających młodzież w kryzysie zdrowia psychicznego
Bibliografia:
Anxiety Canada Association, MindShift CBT – Anxiety Relief, strona internetowa:
https://play.google.com/store/apps/details?id=com.bstro.MindShift&hl=pl&gl=US, 12.01.2023
Badanie i kampania przy współpracy z fundacją Unaweza Martyny Wojciechowskiej, strona internetowa: www.mlodeglowy.pl, 12.01.2023
Digital Dog Australia, strona internetowa:
Education from the National Crime Agency UK, strona internetowa:
https://www.thinkuknow.co.uk/, 12.01.2023
Grassroots Suicide Prevention, Stay Alive, strona internetowa: https://www.stayalive.app/, 12.01.2023
Lange R. (red.), Nastolatki 3.0, Nask, Warszawa 12.2020, do pobrania: https://www.nask.pl/pl/raporty/raporty/4295,RAPORT-Z-BADAN-NASTOLATKI-30-2021.html; 13.01.2023
Kooth, strona internetowa: https://www.kooth.com/, 12.01.2023
Kuta W., Dane NFZ o depresji wśród dzieci i młodzieży alarmują. Liczba pacjentów rośnie lawinowo, Rynek Zdrowia, 6.08.2022, do pobrania: Dane NFZ o depresji wśród dzieci i młodzieży alarmują. Liczba pacjentów rośnie lawinowo (rynekzdrowia.pl), 12.01.2023
MEN, Narodowy Program Zdrowia, Fundacja Instytut Edukacji Pozytywnej, Dziennik wdzięczności, strona internetowa: https://dziennikwdziecznosci.pl/login/?next=/, 12.01.2023
Młodzież, I fight depression, strona internetowa: Młodzież - iFightDepression [PL], 12.01.2023
Nastoletnia depresja, Forum przeciw depresji, strona internetowa: Nastoletnia Depresja | Forum Przeciw Depresji, 12.01.2023
Nastoletni Azyl, profil na Instagramie: https://www.instagram.com/nastoletni_azyl/, 12.01.2023
Psycholog szkolny, Szkoła podstawowa nr 93 im. Tradycji Orła Białego we Wrocławiu, strona internetowa: https://sp93.wroc.pl/psycholog-szkolny/, 12.01.2023
Reach Out, strona internetowa: https://au.reachout.com/,12.01.2023
Safe Spot UK, strona internetow: https://safespot.org.uk/, 12.01.2023
Stem 4 supporting teenage mental health UK, strona internetowa:
https://stem4.org.uk/, 12.01.2023
Superbetter, strona interentowa: https://www.superbetter.com/, 12.01.2023
Szredzińska R. (2022). Zdrowie psychiczne dzieci i młodzieży, w: M. Sajkowska, R. Szredzińska (red.), Dzieci się liczą 2022. Raport o zagrożeniach bezpieczeństwa i rozwoju dzieci w Polsce, s. 136–157. Fundacja Dajemy Dzieciom Siłę, Do pobrania:
Twarze Depresji, strona internetowa: https://twarzedepresji.pl/, 12.01.2023