Strategiczny Plan Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej
Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi prace nad Strategicznym planem działań w zakresie edukacji ekologicznej. To dokument, który będzie prezentować ramy wdrożeniowe działań z obszaru edukacji ekologicznej, w tym klimatycznej, uwzględniających treści dotyczące ochrony środowiska i klimatu ujęte w Polityce Ekologicznej Państwa 2030.
CEL STRATEGICZNY:
Środowisko i edukacja. Rozwijanie kompetencji ekologicznych społeczeństwa.
CELE OPERACYJNE:
-
Określenie długoterminowych celów edukacji ekologicznej i klimatycznej, sposobu ich realizacji i pomiaru skuteczności działań;
-
Wskazanie priorytetowych obszarów tematycznych oraz kluczowych grup społecznych i zawodowych dla działań z zakresu edukacji ekologicznej i klimatycznej;
-
Zaplanowanie efektywnego finansowania powyższych działań z wykorzystaniem środków krajowych i europejskich.
Cele edukacji ekologicznej, zgodnie z Deklaracją z Tbilisi (1977) są następujące:
- Uświadomienie - czyli pomoc różnym grupom społecznym w uświadomieniu sobie globalnego charakteru środowiska;
- Dostarczenie wiadomości - pomoc w zdobywaniu wiadomości o środowisku i związanych z nim problemach;
- Kształtowanie postaw - inspirowanie wyboru wartości i dostarczanie motywacji do zmiany postawy na przyjazną środowisku;
- Nabycie kompetencji - kształcenie zdolności do określania i rozwiązywania problemów dotyczących środowiska;
- Demokratyzacja - umożliwienie aktywnego uczestnictwa grupom społecznym i poszczególnym osobom w rozwiązywaniu problemów ekologicznych.
IDEA DOKUMENTU
Naszym założeniem jest stworzenie kompleksowego dokumentu, który wyznaczy kierunki działań w zakresie edukacji ekologicznej na wielu poziomach i to na lata. Przyjęliśmy więc następujące idee oparte o dostępne już w Polsce publicznie opracowania i analizę podobnych dokumentów obowiązujących w innych krajach. Strategiczny plan działań w zakresie edukacji ekologicznej będzie więc zakładał, że:
-
Edukacja ekologiczna powinna być skierowana nie tylko do dzieci i młodzieży, ale także (a może nawet: przede wszystkim) do dorosłych, szczególnie tych decyzyjnych w kwestiach istotnych dla środowiska, społeczeństwa i gospodarki.
- Powinniśmy kłaść nacisk na zmiany praktyk społecznych, a istotnym wymiarem tych działań jest moderowanie społecznej dyskusji o możliwościach zmiany stylu życia ma bardziej zrównoważony (zwiększenie udziału mediów).
- Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna musi obejmować edukację formalną, nieformalną i pozaformalną. Każdy z komponentów edukacji ekologicznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in. z instytucjami naukowymi, organizacjami pozarządowymi oraz społeczeństwem obywatelskim.
- Edukacja ekologiczna musi być poparta dostępem do rzetelnych źródeł wiedzy o stanie środowiska, w szczególności poprzez prowadzenie badań, obserwacji i ocen stanu komponentów środowiska oraz kontynuację budowy i rozwijanie baz danych przestrzennych.
- Zmiana systemowa, wprowadzająca edukację ekologiczną i klimatyczną na wszystkich poziomach nauczania, powinna zostać dokonana w sposób interdyscyplinarny, z nastawieniem na długofalowe skutki. Za wzór może tu posłużyć proces informatyzacji i cyfryzacji szkoły. Edukacja informatyczna jest realizowana zarówno na wydzielonych zajęciach z informatyki, jak i podczas wykorzystywania technologii informacyjno-komunikacyjnych na zajęciach innych przedmiotów. Wdrożenie edukacji informatycznej do szkół wpłynęło na rozwój tej dziedziny i dynamiczny rozrost związanej z nią gałęzi gospodarki, przyczyniając się do wyrównania różnic między stanem wiedzy i kompetencji w większych ośrodkach miejskich oraz poza nimi.
- Podobnie powinniśmy podejść do kształcenia „umiejętności ekologicznych i klimatycznych”, tak aby wraz z rozwojem i wdrażaniem zielonych technologii rozwijać również kompetencje społeczeństwa, w szczególności dzieci i młodzieży.
- Wsparciem dla realizacji działań w obszarze edukacji ekologicznej powinien być wykorzystanie zamówień publicznych - w szczególności podjęcie odpowiednich działań edukacyjnych, zwiększających świadomość zamawiających, przedstawicieli instytucji kontrolnych w zakresie istniejących problemów środowiskowych, ich znaczenia, a także potrzeby i sposobu uwzględniania tych kwestii w ramach prowadzonych postępowań.
Kompleksowa edukacja ekologiczna i klimatyczna wymaga równoległego prowadzenia działań w zakresie edukacji formalnej, nieformalnej i pozaformalnej, we wszystkich obszarach tematycznych objętych strategią. Każdy z wyżej wspomnianych komponentów edukacji ekologicznej i klimatycznej powinien być prowadzony w oparciu o nowoczesne metody i narzędzia nauczania, a także realizowany w dialogu i we współpracy z interesariuszami tych działań, w tym m.in.
• organami administracji rządowej i samorządowej,
• instytucjami oświatowymi i naukowymi,
• instytucjami zarządzającymi obszarami cennymi przyrodniczo,
• mediami,
• organizacjami pozarządowymi
• reprezentantami lokalnych społeczności.
HARMONOGRAM PRAC
Założyliśmy, że Strategiczny plan działań w zakresie edukacji ekologicznej zostanie sporządzony modelu partycypacyjnym z udziałem istotnych, w kontekście jego realizacji i celów, instytucji, organizacji i osób.
W pracach nad dokumentem, Ministerstwo Klimatu i Środowiska jest wspierane przez zespół ekspertów z zakresu edukacji ekologicznej. Dodatkowe informacje znajdą Państwo w zakładce: https://www.gov.pl/web/edukacja-ekologiczna/zespol-ds-prac-nad-strategicznym-planem-dzialan-w-zakresie-edukacji-ekologicznej
2024 rok
- Opracowanie założeń dla planu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska we współpracy z innymi kluczowymi resortami - punkt wyjścia do konsultacji;
- Przygotowanie i facylitacja dialogu z przedstawicielami kluczowych interesariuszy - wypracowanie kluczowych rekomendacji do planu.
2025 rok
- Opracowanie wstępnej wersji Strategicznego Planu.
- Przekazanie projektu dokumentu do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych;
- Wprowadzenie zmian zgodnie z wnioskami z uzgodnień i konsultacji – przygotowanie ostatecznej wersji dokumentu;
- Przyjęcie Planu przez Radę Ministrów.
9 października rozpoczęła się seria spotkań regionalnych w ramach procesu konsultacyjnego.
W ramach spotkań regionalnych zaproszeni zostaną przedstawiciele szkół wyższych prowadzących badania i programy związane z tą tematyką, nauczyciele, edukatorzy i metodycy z zakresu edukacji ekologicznej, a także przedstawiciele organizacji zajmujących się ochroną obszarów cennych przyrodniczo, organizacji i stowarzyszeń zajmujących się działaniami z zakresu edukacji ekologicznej, branż i zawodów związanych z zieloną transformacją.
Zależy nam, aby do tego procesu zaprosić osoby aktywnie zajmujące się tematyką edukacji ekologicznej oraz klimatycznej, prowadzące działania ukierunkowane na zwiększanie świadomości środowiskowej oraz angażujące się w promocję zrównoważonego rozwoju np. poprzez realizację nowatorskich projektów aktywizujących społeczeństwo w obszarze nauk przyrodniczych i nauki o klimacie. Ich wiedza oraz bogate doświadczenie w zakresie ochrony środowiska i edukacji ekologicznej będą stanowiły bardzo istotną wartość
w procesie diagnozy obecnego stanu, a także wypracowania wytycznych do działań priorytetowych w tym zakresie.
Harmonogram spotkań regionalnych
- 9.10 Gdańsk, Hevelianum, ul. Gradowa 6, 80-802 Gdańsk
- 11.10 Lublin, Hotel Victoria, ul. Prezydenta Gabriela Narutowicza 58/60, 20-016 Lublin
- 23.10 Kraków, Centrum Edukacji Klimatycznej, ul. Wielopole 17A, 33-332 Kraków
- 24.10 Wrocław, Wrocławski Instytut Kultury, Świdnicka 8B, 50-067 Wrocław
- 25.10 Poznań, WTC Poznań, Bukowska 12, 60-810 Poznań
- 28.10 Warszawa, IOŚ-PIB, Słowicza 32, 02-170 Warszawa
GENEZA
Przygotowanie Strategicznego Plan Działań w zakresie Edukacji Ekologicznej jest zadaniem Ministra Klimatu i Środowiska zapisanym w „Polityce Ekologicznej Państwa 2030 – strategii rozwoju w obszarze środowiska i gospodarki wodnej (PEP2030)”, przyjętej 16 lipca 2019 r.
Departament odpowiedzialny:
Departament Edukacji i Komunikacji, Wydział Edukacji Ekologicznej i Klimatycznej
Kontakt:
dek@klimat.gov.pl