Edukacja Ekologiczna

Przestępca wyszukuje odpowiedni teren do prowadzenia „biznesu”, a następnie pod przykrywką legalnej firmy lub interesu, jako legalny przedsiębiorca, podpisuje umowę z właścicielem terenu na najem nieruchomości. Następnie pozyskuje odpady i kasuje pieniądze za ich odebranie w celu „zagospodarowania”. Następnie bez wiedzy właściciela terenu przestępca deponuje na wynajętym terenie odpady, które powinny trafić do uprawnionego podmiotu profesjonalnie zajmującego się gospodarowaniem odpadami (przetwarzaniem odpadów). Zamiast je oddać do kosztownego unieszkodliwienia, przestępca znika bez śladu. Zostawia w ten sposób właściciela nieruchomości ze „śmierdzącym problemem”. Na nieruchomościach porzucane są różnego typu odpady, często są to odpady niebezpieczne (np. chemikalia), a ich usunięcie może słono kosztować (nawet kilkadziesiąt milionów!).

Warto więc być świadomym tego procederu, by nie paść jego ofiarą! Zobaczmy więc, jak wygląda krok po kroku:

1. Wytypowanie odpowiedniego terenu do prowadzenia nielegalnej działalności - zazwyczaj wybierane są miejsca zlokalizowane na nieruchomościach niezabudowanych, w lasach, na terenach podmiejskich, gdzie lokalna społeczność nie ma dostępu, a tym samym ciężko zauważyć, że może dziać się coś niepokojącego. Odpady zalegają również w opuszczonych halach lub innych tego typu budynkach (które są idealnym miejscem do ukrycia nielegalnego procederu).

2. Podpisanie umowy najmu/dzierżawy/użyczenia - umowę z właścicielem podpisuje doraźnie powołana firma, która wykorzystuje do tego, tzw. słupa (czyli osobę która w dalszej perspektywie jest trudna do namierzenia, tj. obywatel innego kraju, osoba posługująca się fałszywym dokumentem tożsamości). Firma wskazuje jakiego rodzaju działalność będzie prowadzić na wynajmowanym terenie, która nie ma odzwierciedlenia w  rzeczywistości, np. fałszywie oświadcza, że będzie prowadzić działalność usługową np. sprzedaż i magazynowanie materiałów budowlanych lub części samochodowych.

Może być też tak, że firma pod przykrywką ,,legalnej działalności’’ dotyczącej gospodarki odpadami będzie chciała zawrzeć z Tobą umowę. Działa to tak: firma rejestruje działalność zajmującą się gospodarowaniem odpadami i ubiega się o stosowne decyzje w zakresie zbierania lub przetwarzania odpadów. Uzyskuje wymagane zezwolenia. Na podstawie uzyskanej decyzji zbiera odpady pozyskane od legalnych firm, ale nie przekazuje ich dalej do uprawnionego odbiorcy odpadów, tylko deponuje na wynajmowanym terenie z zamiarem ich porzucenia.

3. Nielegalne zwożenie odpadów na wynajęty teren - nieuczciwy przedsiębiorca odbiera odpady od innych firm w celu ich „zagospodarowania”. Często są to odpady niebezpieczne, zagrażające zdrowiu i życiu ludzi, np. różnego rodzaju chemikalia, czyli odpady najbardziej kosztowne w ich prawidłowym zagospodarowaniu, a tym samym najbardziej opłacalne finansowo dla przestępcy. W czasie obowiązywania umowy na wynajętą nieruchomość w krótkiej perspektywie czasowej zwożone są odpady, których unieszkodliwienie kosztuje setki tysięcy lub nawet miliony złotych. Teren (lub obiekt budowlany) w krótkim czasie zostaje zapełniony odpadami bez wiedzy właściciela.

4. Najemca znika pozostawiając odpady i problem właścicielowi nieruchomości – po zwiezieniu i zdeponowaniu odpadów na wynajmowanym terenie najemca znika. Identyfikacja takiego najemcy (tzw. „słup” lub fikcyjna firma) jest bardzo trudna, bo osoba lub firma po prostu nie istnieje! W przypadku braku możliwości zidentyfikowania najemcy domniemanym posiadaczem porzuconych odpadów wraz ze wszelkimi obowiązkami z nimi związanymi staje się  wynajmujący - właściciel terenu.

Jeśli nie jest możliwe zidentyfikowanie właściciela odpadów (najemcy) to właściciel nieruchomości, na której znajdują się porzucone odpady, staje się domniemanym posiadaczem odpadów. Jest to domniemanie prawne wynikające z przepisów ustawy o odpadach^[1]. Odtąd zobowiązany jest do ich usunięcia i przekazania do podmiotu profesjonalnie gospodarującego odpadami. Wszystkie koszty usunięcia odpadów ponosi wyłącznie on.

Co ważne, koszt zagospodarowania porzuconych odpadów, w zależności od rodzaju i ilości, może wynosić nawet kilka a w skrajnych przypadkach kilkadziesiąt milionów złotych. Brak dobrowolnego wykonania obowiązku usunięcia porzuconych odpadów może skutkować wydaniem decyzji nakładającej obowiązek usunięcia odpadów i w razie jej niewykonania przez zobowiązanego właściciela nieruchomości - wszczęciem egzekucji administracyjnej łącznie z wykonaniem zastępczym na koszt właściciela nieruchomości.

Nie daj się oszukać!

Podpowiadamy, co zrobić, by zapobiec tym konsekwencjom! Oto kilka wskazówek:

Jeśli puka do Ciebie „biznesmen” obiecując łatwy zarobek z wynajmu/dzierżawy/użyczenia Twojej nieruchomości, nie postępuj pochopnie, nie ulegaj presji. Masz prawo pytać, sprawdzać, wymagać i dać sobie na to wszystko czas.

1. Nie działaj pochopnie – nie podpisuj umowy od razu - gdy się spieszysz wiele ważnych okoliczności może umknąć Twojej uwadze – skutki podpisania złej umowy mogą być dla Ciebie długotrwałe i dotkliwe finansowo przez wiele lat.
2. Poproś przedsiębiorcę o informacje o jego firmie - wizytówkę, adres siedziby, adres strony internetowej, jego dane, czyli wszystko, co będziesz mógł później samodzielnie sprawdzić na przykład w ogólnodostępnych bazach i umów się na inny termin –  informacje na stronie internetowej mogą być tematem kolejnej rozmowy, która da Ci dodatkową wiedzę o tym z kim nawiązujesz współpracę.  

Szczególnie uważaj gdy kontakt odbywa się przez e-mail niepowiązany z firmą lub komunikatory internetowe, kiedy tożsamość jest trudna do zweryfikowania. Najlepiej wtedy dodatkowo spotkać się osobiście. Na spotkanie możesz poprosić kogoś z rodziny lub sąsiada do  asystowania w rozmowach z potencjalnym kontrahentem – nie rozmawiaj sam.

3. Poproś  przedsiębiorcę o referencje dotyczące jego współpracy z innymi firmami/osobami – zobacz kto go poleca i czym się zajmował - sprawdź te informacje (skontaktuj się z tym kto wystawił takie referencje i spytaj go o współpracę z Twoim potencjalnym kontrahentem).
4. Zweryfikuj swojego potencjalnego kontrahenta - poproś o numer KRS (Krajowy Rejestr Sądowy) lub dane z CEIDG (Centralna Ewidencja i Informacja o Działalności Gospodarczej) i NIP (Numer Identyfikacji Podatkowej) jego działalności. Możesz sprawdzić w publicznie dostępnych rejestrach czy przedsiębiorstwo w ogóle istnieje, a przede wszystkim kto jest w  zarządzie i kto jest uprawniony do reprezentowania przedsiębiorstwa (czyli osoba lub osoby, które są upoważnione do zawarcia umowy). Sprawdź jaki jest przedmiot działalności przedsiębiorcy.  Możesz w tym celu skorzystać z rządowej strony ze wskazówkami: „Jak sprawdzić kontrahenta – weryfikacja wiarygodności partnera biznesowego”

Za pomocą publicznie dostępnych rejestrów możesz dowiedzieć się: czy firma rzeczywiście jest zarejestrowana? kto jest właścicielem danej firmy i kto jest upoważniony do jej reprezentowania? Czym według rejestru zajmuje się dana firma? Czy dane przedsiębiorstwo  nie zawiesiło prowadzenia działalności gospodarczej? Informacje o ewentualnym postępowaniu upadłościowym.

Jeżeli sam nie masz czasu ani energii na wyszukiwanie informacji o Twoim potencjalnym kontrahencie, to możesz skorzystać z usług firm, które się w tym specjalizują (wywiadownie gospodarcze). Mogą one sprawdzić wszystkie dostępne informacje na temat danej firmy za Ciebie – możesz zamówić raport zawierający analizę wiarygodności każdej firmy.

5. Spytaj o cel najmu - na jakie cele będzie wykorzystywana Twoja nieruchomość i w jakim charakterze. Jeżeli przedsiębiorca będzie działał w sektorze gospodarowania odpadami – poproś go o numer rejestrowy BDO - sprawdź ten numer w rejestrze BDO.
6. Poproś o urzędowe zaświadczenia – mogą to być na przykład zaświadczenia o braku zaległości w rozliczeniach z np. Urzędem Skarbowym lub ZUS. Masz prawo o to prosić! Zaświadczenia te wydawane są tylko na wniosek podmiotu, którego dotyczą.
7. Wybierz własnego radcę prawnego! Gdy zdecydujesz się na podpisanie umowy – skorzystaj z pomocy samodzielnie wybranego radcy prawnego/adwokata. Opłata jest warta poniesienia – zamiast podpisania umowy proponowanej przez nieznaną Ci osobę. Pomoże to ochronić Twoje prawa i własność.

PAMIĘTAJ: Nawet wykorzystanie wszystkich opisanych wyżej rad nie daje stuprocentowej pewności, że Twoja nieruchomość  będzie zawsze bezpieczna od tego typu oszustw – ale może okazać się że już przy Twoich pierwszych pytaniach przed podpisaniem umowy i opisanych wyżej prośbach przestępca zniechęci się. Może nie zarobisz ale i nie wpadniesz w długi i nie pozostawisz długów swoim bliskim. I w ten sposób wyjdziesz na swoje!