Gmach MEiN (przedwojenna siedziba Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego) pomnikiem historii 

– W okresie II wojny światowej ten budynek kojarzył się Polakom zupełnie inaczej. To miejsce związane z kaźnią, męczeństwem Polaków – siedziba niemieckiej Służby Bezpieczeństwa. To tutaj przez kilka lat torturowano tych, którzy byli podejrzewani o współpracę z Polskim Państwem Podziemnym, o działanie na rzecz niepodległego państwa polskiego – mówił wiceminister Dariusz Piontkowski podczas konferencji prasowej poprzedzającej odsłonięcie tablicy pomnik historii. 

Sekretarz Stanu podkreślił, że gmach MEiN to jeden z nielicznych budynków w Warszawie, który przetrwał wojenną zawieruchę i obecnie jest przykładem znakomicie zachowanego obiektu rządowego z okresu II RP.

Prezes IPN Karol Nawrocki przypomniał, że budynek w alei Szucha był miejscem, w którym od odzyskania niepodległości realizowano misję kształcenia i wychowania kolejnych pokoleń młodych Polaków: – Ta misja kształcenia i edukowania Polaków została brutalnie przerwana w wyniku porozumienia dwóch przerażających potęg ideologicznych – niemieckiego narodowego socjalizmu i sowieckiego komunizmu – wskazał.

Prezes Karol Nawrocki zaprezentował również wspólne wydawnictwo IPN i MEiN Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski. – Jest to podręcznikowy, albumowy, wydawniczy pomnik poświęcony, tym którzy tutaj niestety umierali, ale też przypominający tych, którzy mordowali i służyli złej ideologii – mówił. 

Dyrektor Generalny MEiN Sławomir Adamiec zaznaczył, że w ogłoszeniu konkursowym na projekt gmachu zapisano, że ma on świadczyć o przewadze i wielkości państwa polskiego: – I tak się stało i tak jest do dzisiaj. Ten gmach rzeczywiście świadczy o wielkości państwa polskiego – podkreślił. Przypomniał, że według szacunków historyków nawet 40 tys. osób było torturowanych i przetrzymywanych w katowni Gestapo na Szucha. – Niewielu stąd wyszło, nikomu prawie nie udało się stąd uciec. Większość z tych osób trafiała do obozów zagłady czy bezpośrednio na egzekucje, gdzie ich rozstrzeliwano – podkreślił. 

Zabytkowy gmach dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w alei Szucha 25 jest 117 pomnikiem historii. Wyróżnienie to jedna z form ochrony zabytków. Jest przyznawane obiektom o szczególnym znaczeniu dla polskiej kultury. W treści prezydenckiego rozporządzenia podkreślono, że budynek w alei Szucha 25 jest wybitnym przykładem architektury publicznej okresu dwudziestolecia międzywojennego o zachowanym wystroju i wyposażeniu wnętrz, a jednocześnie stanowi symbol martyrologii narodu polskiego.

• Więcej informacji

Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski 

Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski – to tytuł wspólnej publikacji Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Instytutu Pamięci Narodowej. Wydawnictwo przybliża wyjątkową historię i architekturę gmachu w alei Szucha 25 – pierwszego wzniesionego od podstaw budynku ministerialnego w II RP. Na album składają się dwa wzajemnie uzupełniające się teksty. Pierwszy, autorstwa architekta i varsavianisty Grzegorza Miki, przybliża historię powstania gmachu w szerokiej perspektywie zmian, jakie następowały w architekturze i urbanistyce dwudziestolecia międzywojennego. Z kolei autorem drugiego tekstu jest Patryk Pleskot, historyk i politolog, badacz historii XX wieku, który swoją uwagę koncentruje na okresie II wojny światowej.

Wokół publikacji Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski – konferencja naukowa

Promocja wspólnego wydawnictwa IPN i MEiN została połączona z konferencją naukową. Tematy wystąpień oscylowały wokół zagadnień przedstawionych w publikacji Szucha 25. Pierwsze ministerstwo wolnej Polski. Rozwijały i pogłębiały treści dotyczące historii gmachu. Dr hab. Waldemar Kozyra z Wydziału Historii i Archeologii UMCS w referacie „Powstanie, organizacja i działalność Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego (1918-1939)” przedstawił rys historyczny organizacji i funkcjonowania MWRiOP oraz główne kierunki działalności ministrów ówczesnego resortu edukacji. 

Z kolei dr hab. Patryk Pleskot, pracownik Oddziałowego Biura Badań Historycznych IPN w Warszawie, przedstawił powojenne losy gmachu MEiN. W swoim wystąpieniu współautor publikacji mówił o instrumentalnym wykorzystaniu zjawiska upamiętniania przez władze komunistyczne. Zastępca Dyrektora Biura Badań Historycznych IPN dr Konrad Graczyk, pod nieobecność dr. Marcina Przegiętki, przedstawił referat „Rola urzędu Komendanta Policji Bezpieczeństwa w Warszawie w niemieckim aparacie represji w Generalnym Gubernatorstwie”. 

Konferencję zamknęło wystąpienie prof. dr. hab. Jakuba Lewickiego, Mazowieckiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków. W wystąpieniu „Budynek dawnego Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w alei Szucha 25 i jego wartości zabytkowe na tle innych pomników historii” prof. Lewicki przybliżył ideę ochrony zabytków na przykładzie pomnika historii oraz przywołał inne przykłady pomników historii z XX wieku.