Egzamin zawodowy jest formą oceny poziomu opanowania przez zdających wiadomości i umiejętności z zakresu jednej kwalifikacji wyodrębnionej w zawodzie, ustalonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego. Przeprowadzany jest na podstawie wymagań określonych w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego.

Do egzaminu zawodowego przystępują:

• uczniowie branżowych szkół I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami oraz uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem,
• uczniowie techników,
• słuchacze branżowych szkół II stopnia,
• słuchacze szkół policealnych.

Przystąpienie ucznia i słuchacza do egzaminu zawodowego we wskazanym przez dyrektora szkoły odpowiednio roku szkolnym lub semestrze jest jednym z warunków uzyskania promocji do następnej klasy, na następny semestr lub ukończenia szkoły.

Ponadto do egzaminu zawodowego mogą przystąpić:

• uczniowie branżowych szkół I stopnia będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem,
• absolwenci branżowych szkół I stopnia, branżowych szkół II stopnia, techników i szkół policealnych oraz absolwenci szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych i techników,
• osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy,
• osoby dorosłe, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych, jeżeli program przyuczenia do pracy uwzględniał wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodach,
• osoby spełniające warunki dopuszczenia do egzaminu eksternistycznego zawodowego.

W celu przystąpienia do egzaminu zawodowego niezbędne jest złożenie deklaracji w zależności od sytuacji odpowiednio dyrektorowi szkoły, dyrektorowi okręgowej komisji egzaminacyjnej, podmiotowi prowadzącemu kwalifikacyjny kurs zawodowy.

Uczniowie,  słuchacze, absolwenci, osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy, składają deklaracje przystąpienia nie później niż do:

• dnia 15 września – jeżeli przystępują do egzaminu zawodowego, którego termin główny został określony w komunikacie, między 2 listopada a 28 lutego danego roku szkolnego;
• dnia 7 lutego – jeżeli przystępują do egzaminu zawodowego, którego termin główny został określony w komunikacie, między 1 kwietnia a 31 sierpnia danego roku szkolnego.

Egzamin zawodowy składa się z części pisemnej i części praktycznej.

Część pisemna jest przeprowadzana w formie testu pisemnego składającego się z 40 zadań zamkniętych zawierających cztery odpowiedzi do wyboru, z których tylko jedna odpowiedź jest prawidłowa, z wykorzystaniem elektronicznego systemu przeprowadzania egzaminu zawodowego, a część praktyczna w formie zadania lub zadań praktycznych.

Część praktyczna polega na wykonaniu zadania lub zadań egzaminacyjnych, których rezultatem jest wyrób, usługa lub dokumentacja.

Aby zdać egzamin zawodowy, należy uzyskać:‎

• ‎z części pisemnej – co najmniej 50% punktów możliwych do uzyskania (czyli minimum ‎‎20 punktów), oraz‎ ‎
• z części praktycznej – co najmniej 75% punktów możliwych do uzyskania. ‎

Zdający, który zdał egzamin zawodowy w danym zawodzie, otrzymuje ‎‎certyfikat kwalifikacji zawodowej, wydany przez okręgową komisję egzaminacyjną.

Osoba, która posiada ‎‎certyfikaty kwalifikacji zawodowej ‎potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w ‎danym zawodzie oraz posiada ‎odpowiedni poziom wykształcenia, otrzymuje dyplom ‎ zawodowy. Do dyplomu ‎zawodowego dołącza się ‎Europass – Suplement do Dyplomu ‎ Zawodowego, który stanowi uzupełnienie informacji zawartych ‎w dyplomie i ma za zadanie ułatwić ich lepsze zrozumienie, przede wszystkim przez ‎pracodawców i instytucje zagraniczne. Dyplomy i suplementy do dyplomów  wydają okręgowe komisje egzaminacyjne.

Na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej opublikowane są informatory zawierające  przykładowe pytania i zadania, jakie mogą wystąpić na egzaminie zawodowym.

Okręgowe Komisje Egzaminacyjne:

1. OKE Kraków
2. OKE Łódź
3. OKE Jaworzno
4. OKE Poznań
5. OKE Wrocław
6. OKE Gdańsk
7. OKE Warszawa
8. OKE Łomża