W związku z docierającymi do Ministerstwa Edukacji i Nauki sygnałami świadczącymi o nieprawidłowej interpretacji roli Jednolitego Systemu Antyplagiatowego (JSA) oraz raportów przez niego generowanych, MEiN przekazuje poniższą informację.

JSA jest wyłącznie narzędziem wspierającym uczelniany proces obrony prac dyplomowych, a wyniki zastosowania systemu nie mogą być odczytywane literalnie jako decyzja o dopuszczeniu lub niedopuszczeniu pracy do obrony. Użytkownicy JSA mogą korzystać z szeregu jego funkcjonalności ułatwiających analizę tekstu pracy dyplomowej. W zależności od poziomu uprawnień, użytkownik ma do dyspozycji:

• wgląd do treści źródła, w którym wykazano podobieństwo;
• analizę statystyczną składowych tekstu sprawdzanej pracy;
• analizę leksykalną składowych tekstu sprawdzanej pracy;
• dodatkowe wskazanie i oznaczenie fragmentów identycznych do fragmentów znalezionego źródła, mogące sugerować cytowanie wprost lub kopię tekstu;
• odznaczanie, komentowanie i wyłączanie z wyniku badania fragmentów, które w ocenie promotora nie wykazują wystarczającego podobieństwa do źródła lub mają swoje uzasadnienie w pracy;
• możliwość wielokrotnego badania tekstu na każdym etapie powstawania pracy dyplomowej i porównywania wyniku między kolejnymi próbami;
• administracyjne ustawienie parametru odpowiedzialnego za sposób wyszukiwania podobieństw w tekście – szeroko zakrojone podobieństwa, łącznie z parafrazą tekstu (ustawienie domyślne) lub wąskie szukanie tylko identycznych fragmentów tekstu. Parametr ten można ustawić niezależnie dla każdej z jednostek w uczelni, biorąc pod uwagę specyfikę prowadzonych tam kierunków studiów;
• administracyjne wykluczanie elementów tekstów, by nie były brane pod uwagę w badaniu każdego tekstu w kontekście danej jednostki, np. strony tytułowej, podziękowań.

Tak szeroki wachlarz funkcjonalności wspiera użytkownika i pozwala mu na wnikliwą analizę wyniku badania.

Raporty tworzone przez JSA w związku z weryfikacją oryginalności prac dyplomowych zawierają, między innymi, tzw. Procentowy Rozmiar Podobieństwa (PRP). Jest to dana liczbowa wyrażająca stopień podobieństwa sprawdzanej pracy dyplomowej do tekstów odnalezionych przez JSA w jego bazach referencyjnych. Jest ona zależna od ustawienia parametru „Poziom podobieństwa”, którego regulacja jest możliwa na poziomie administratora uczelnianego lub wydziałowego. Ustawienia tego parametru wpływają na to, w jakim stopniu JSA wyszukuje teksty tożsame, a w jakim sprawdza podobieństwo semantyczne, czyli fragmenty, w których mogły być użyte modyfikacje (parafraza czy synonimy). Niektóre kierunki studiów charakteryzują się specyficznym słownictwem powtarzanym w wielu tekstach tematycznych. Skutkuje to odnajdywaniem wielu podobieństw po słowach kluczowych. W takich przypadkach zaleca się podniesienie wskaźnika podobieństwa. W tym celu zalecamy przeprowadzenie testów na środowisku demonstracyjnym systemu – JSA DEMO.

W niektórych uczelniach lub ich jednostkach organizacyjnych część kadry akademickiej jest zdania, że PRP w raporcie definitywnie przesądza o tym, czy w danej pracy jest plagiat. Konsekwencją takiego poglądu może być przyjmowanie sztywnego progu procentowego, po przekroczeniu którego praca uznawana jest przez jej promotora za nieuczciwą i nie zostaje dopuszczona do obrony.

Przyjęcie takiej zasady może jednak prowadzić do błędnej, krzywdzącej dla autora pracy dyplomowej, kwalifikacji tej pracy jako plagiatu. Wskazywane przez JSA podobieństwa nie są bowiem równoznaczne z nieuczciwym kopiowaniem cudzych tekstów. Podstawowym zadaniem JSA jest wskazanie promotorom i recenzentom takich fragmentów tekstów, co do których znaleziono podobieństwo w źródłach z baz referencyjnych. Narzędzie to nie ma możliwości bezsprzecznego orzekania o tym, czy dana praca dyplomowa jest plagiatem. Decyzja o tym, czy wskazane podobieństwo powinno być uznane za plagiat, należy do promotora pracy dyplomowej. Ocena taka powinna każdorazowo być przeprowadzona po wykonaniu analizy źródeł i w trakcie bieżącej pracy z autorem.

Jednocześnie informujemy, że istnieje możliwość zamawiania bezpłatnych szkoleń pomagających lepiej zrozumieć, jak można wykorzystać JSA w swojej pracy. Zgłoszenia na szkolenia przyjmowane są bezpośrednio na stronie administratora systemu, czyli Ośrodka Przetwarzania Informacji – Państwowego Instytutu Badawczego.