Co roku tysiące Polaków uczestniczą w obchodach oddających cześć bohaterskim przodkom uczestniczącym w powstaniu, które wybuchło w nocy z 22 na 23 stycznia 1863 r. i było największym powstaniem przeciwko zaborcy rosyjskiemu.

W Powstaniu Styczniowym uczestniczyło ponad 200 tys. osób, które wzięły udział w ponad 1,2 tys. bitwach i potyczkach. Klęska powstania nie przekreśliła szans na odzyskanie wolności. Zaborcom nie udało się złamać ducha narodu. Powstanie Styczniowe stało się dla następnych pokoleń bodźcem do dalszej walki o wolność, czego skutkiem było odzyskanie niepodległości po I wojnie światowej.

Inicjatywy z okazji obchodów 160. rocznicy Powstania Styczniowego

Inicjatywy, upamiętniające i oddające hołd poległym, mają charakter centralny, ale też organizowane są przez samorządy oraz podmioty pozarządowe. Oto niektóre z nich:

• Widowisko muzyczne w Teatrze Narodowym.

  22 stycznia 2023 r. inaugurujące wydarzenia upamiętniające Powstanie Styczniowe. Powstało przy współpracy Biura Niepodległa i Muzeum Historii Polski. Uczestnicy widowiska będą mieli okazję posłuchać koncertu „1863 – Ku Wolności. Koncert inaugurujący obchody 160. rocznicy Powstania Styczniowego”, który będzie transmitowany z Teatru Narodowego na antenie TVP Historia 22 stycznia o godzinie 19:00.

• Wybrane inicjatywy Instytutu Pamięci Narodowej

  • 20 stycznia 2023 w Lublinie – akcja Oddaj hołd weteranom Powstania Styczniowego 1863 r. skierowana do dzieci i młodzieży. Celem będzie udekorowanie grobów weteranów powstania 1863 r. i zapalenie zniczy. Miejsce akcji: cmentarz rzymskokatolicki przy ul. Lipowej oraz cmentarz komunalny przy ul. Białej w Lublinie.
  • 22 stycznia 2023 w Gdańsku – prezentacja w mediach społecznościowych i na stronie internetowej Oddziału IPN w Gdańsku sylwetek powstańców styczniowych, których nagrobki zostały wpisane do ewidencji grobów weteranów walk o wolność i niepodległość Polski.
  • 22 stycznia 2023 w Łodzi – msza św. w intencji powstańców w kościele Wniebowzięcia NMP oraz uroczystości rocznicowe na Starym Cmentarzu przy ul. Ogrodowej 43 w Łodzi.
  • 24-25 stycznia 2023 w Kielcach – prelekcje dla młodzieży i dorosłych, prezentacja monet kolekcjonerskich oraz wystawa poświęcona powstaniu styczniowemu w Centrum Edukacyjnym IPN „Przystanek Historia” przy ul. Warszawskiej 5 w Kielcach.

Pamięć o poległych zostanie uczczona również w postaci:

• Dwóch monet kolekcjonerskich przygotowanych przez Narodowy Bank Polski – złoty 200 zł i srebrny 20 zł.
• Konferencji i debat poświęconych powstaniu, jego znaczeniu i dziedzictwu. Organizatorami będą m.in. Instytut De Republica, Muzeum Historii Polski, Uniwersytet Jagielloński i Telewizja Polska.
• Wystawy „Walka o wolność. Powstanie Styczniowe 1863–1863” przygotowanej przez Muzeum Historii Polski. Wystawę można będzie oglądać w polskich placówkach dyplomatycznych na świecie.
• Wystawy multimedialnej „1863-1864”, która od wiosny 2023 r. będzie prezentowania w Warszawie, a w dalszej kolejności w innych miejscowościach, a także poza granicami kraju, na Litwie oraz jeśli to będzie możliwe na Ukrainie.
• Wystawy „Miłość i obowiązek. Powstanie Styczniowe 1863” na Zamku Królewskim w Warszawie.

160. rocznica Powstania Styczniowego w mediach:

• TVP Historia, 22 stycznia 2023 r., godzina 16:30 teleturniej „Giganci Historii”, który przybliży fakty polskiego zrywu powstańczego.  „1863 Równość, Wolność, Niepodległość” 26 stycznia 2023 r. godzina 18:40. Cykl informacyjny opisujący przebieg walk powstańczych, organizację, przywódców oraz realia przed powstaniem i po nim.
• TVP1 (godz. 13:00) i TVP Dokument (godz. 22:00) wyemitują 22 stycznia 2023 r. film dokumentalny „Rok 1863” Przemysława Bednarczyka.
• Program 1 Polskiego Radia 22 stycznia 2023 r. godzina 21:05, premierowe słuchowisko Piotra Skotnickiego pt. „Elegia Styczniowa”.

Edukacja z portalem www.powstanie1863-64.pl

Nauczyciele oraz uczniowie mogą skorzystać z pakietu edukacyjnego zawierającego scenariusze lekcji, wypisy ze źródeł, kolorowanki i quizy. Znajdą się w nich artykuły historyczne, sylwetki bohaterów zrywu, wywiady, podcasty i audiobooki. W planach jest produkcja filmów dokumentalnych i fabularnych o bohaterach Powstania. Materiały będą dostępne na stronie www.powstanie1863-64.pl.

Biuro Niepodległa dofinansowało 130 podmiotów samorządowych, instytucji kultury oraz organizacji pozarządowych na łączną kwotę 4,5 mln zł w ramach konkursu z programu dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”. Jego celem było wsparcie działań o charakterze historycznym, kulturowym, artystycznym oraz edukacyjnym, przygotowujących do uczczenia 160. rocznicy wybuchu Powstania Styczniowego, ze szczególnym uwzględnieniem pamięci i tradycji regionalnej, lokalnej i rodzinnej wpisanej w historię narodową.