Szczególny charakter tegorocznych obchodów Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych związany był z 70. rocznicą śmierci dwóch „Wyklętych”: płk Mariana Pilarskiego i kpt. Stanisława Biziora.

W trakcie mszy świętej, pod przewodnictwem Biskupa Mariusza Leszczyńskiego wspominano Żołnierzy Wyklętych, w sposób szczególny związanych z Lubelszczyzną ale nie zabrakło też odwołania do dzisiejszej sytuacji i wydarzeń związanych z rosyjską agresją na Ukrainę.

- W podobnych warunkach walczą dzisiaj Ukraińcy przeciwko rosyjskiej recepturze państwa ukraińskiego, dlatego tak niezłomnie trwają na straży niepodległości i suwerenności państwa ukraińskiego – mówił minister Przemysław Czarnek.

W czasie uroczystości Minister Przemysław Czarnek zapalił znicz przy tablicach pamięci umieszczonych na froncie Bazyliki, złożył kwiaty w krypcie Żołnierzy II Inspektoratu Zamojskiego AK oraz wziął udział w uroczystym apelu poległych zakończonym salwą honorową.

Na koniec Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek oraz Wójt Gminy Radecznica Marian Szuper wręczyli pamiątkowe medale oraz nagrody dla uczestników „Biegu Wilczym Tropem”. Ostatnim punktem wydarzeń był udział Ministra Przemysława Czarnka w koncercie Strażackiej Orkiestry Dętej „Zaburze” oraz Zespołu „Malinowa Dolina” z Gminy Radecznica.

Bazylika Objawień pw. św. Antoniego z Padwy

Bazylika Objawień pw. św. Antoniego z Padwy jest miejscem szczególnym dla wszystkich uczestników walki o niepodległość naszej ojczyzny. To tutaj, w klasztorze, podczas II wojny światowej znajdowały schronienie osoby poszukiwane przez Gestapo, sami zaś Bernardyni przez cały okres, zarówno wojny jak i po jej zakończeniu, współpracowali z Armią Krajową, która w Klasztorze kształciła m.in. swoich żołnierzy. To właśnie do Bazyliki w Radecznicy 20 czerwca 1950 r. wtargnęli funkcjonariusze komunistycznej „bezpieki” i aresztowali zakonników, który kolejne długie lata spędzili w więzieniach. Dopiero w październiku 1995 r., decyzją władz państwowych, wszyscy oskarżeni zakonnicy zostali zrehabilitowani oraz uznani za osoby walczące o niepodległość Ojczyzny.

Lubelscy „Żołnierze Wyklęci”

Płk Marian Pilarski „Jar” w listopadzie 1918 r. uczestniczył w obronie Lwowa, zaś w okresie międzywojennym służył w 83. pp w Kobryniu. We wrześniu 1939 r. płk Pilarski walczył w składzie Samodzielnej Grupy Operacyjnej „Polesie”. Po bitwie pod Kockiem dostał się do niewoli niemieckiej, a następnie zbiegł z transportu do Niemiec. Od 1940 r. pułkownik był członkiem ZWZ-AK w Obwodzie Tomaszów Lubelskim, a po wkroczeniu Armii Czerwonej pozostał w konspiracji i przez kilka lat pełnił funkcję komendanta oraz wykładowcy szkoły podchorążych AK. W kwietniu 1947 r. ujawnił się przed komunistycznymi służbami bezpieczeństwa w Zamościu, jednakże już wkrótce powrócił do konspiracji, rozpoczął formowanie II Inspektoratu Zamojskiego AK i objął w nim funkcję dowódcy. Ostatecznie 12 kwietnia 1950 r. płk Pilarski został aresztowany i skazany na karę śmierci, którą wykonano 4 marca 1952 r. w więzieniu na Zamku w Lublinie.

Kpt. Stanisława Biziora, ps. „Eam” w 1940 r. wstąpił do Związku Walki Zbrojnej a, po wkroczeniu Sowietów, został zmobilizowany do tamtejszych jednostek, z których zdezerterował. Wiosną 1946 r. Stanisław Bizior podjął działalność konspiracyjną w Obwodzie WiN Zamość, obejmując funkcję komendanta żandarmerii. Brał udział m.in. w akcji rozbicia więzienia w Zamościu, w wyniku której uwolniono ponad 300 więźniów. Po ujawnieniu się przed „bezpieką”, wstąpił do II Inspektoratu Zamojskiego AK, pod dowództwem Mariana Pilarskiego „Jara”. Pełnił tam funkcję dowódcy żandarmerii oraz komendanta Rejonu Sitaniec w Obwodzie Zamość. Ostatecznie został aresztowany 13 kwietnia 1950 r. w Zamościu oraz skazany, wspólnie z „Jarem”, na karę śmierci, którą wykonano na obu bohaterach tego samego dnia.