Wsparcie w wypracowaniu systemu dodatkowych wynagrodzeń projektowych

Przed rozpoczęciem Programu Ramowego Horyzont Europa, już z początkiem 2020 r., Ministerstwo Edukacji i Nauki (wówczas Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego) zainicjowało prace nad sformułowaniem wskazówek, które zapewnią polskim instytucjom wsparcie w wypracowaniu systemu dodatkowych wynagrodzeń projektowych. Wdrożenie w jednostce odpowiedniego regulaminu pozwala na wypłacanie ze środków unijnych podwyższonych wynagrodzeń przy realizacji projektów programu Horyzont Europa. Niskie (zwłaszcza w stosunku do tzw. krajów UE-15) wynagrodzenia w projektach europejskich były w przeszłości jednym z najpoważniejszych problemów polskich beneficjentów. W trakcie uzgodnień przykładowy regulamin wraz ze wskazówkami dla beneficjentów został podany do publicznej wiadomości oraz skonsultowany ze służbami Komisji Europejskiej. W wyniku tych konsultacji potwierdzono prawidłowość zasad zaproponowanych przez ministerstwo w kontekście dostosowania systemów wynagrodzeń w polskich instytucjach do wymagań regulacji Horyzontu Europa.

Przedstawione przez MEiN rozwiązanie zostało zaproponowane jako przykład. Na tej podstawie poszczególne instytucje, zgodne z ich specyfiką, mogą opracować własne regulaminy zawierające rozwiązania szczegółowe i przepisy wykonawcze umożliwiające ich wdrożenie zgodne z procedurami i potrzebami konkretnego podmiotu. Materiał opracowany przez resort edukacji i nauki służy wsparciu polskich beneficjentów przez udostępnienie im w skondensowanej formie zasad i wymagań Komisji Europejskiej. Kwestie te są ujęte wprawdzie w dokumentach Horyzontu Europa (przede wszystkim w Annotated Model Grant Agreement), ale w formie rozproszonych informacji, które mogłyby wywoływać pewne wątpliwości co do możliwości i sposobu zaadaptowania ich do polskich warunków.

• Materiał zaproponowany przez MEiN oraz uwagi sformułowane przez służby Komisji Europejskiej

Krajowy Punktu Kontaktowy – wskazówki dla beneficjentów

Krajowy Punkt Kontaktowy (KPK) od początku aktywnie uczestniczył w procesie tworzenia wskazówek dla beneficjentów oraz ich konsultacji ze służbami Komisji Europejskiej. Ponadto w ramach akcji informacyjnej został zorganizowany szereg spotkań dla beneficjentów, w trakcie których omawiane były zasady i przykłady zawarte w sformułowanym przez ministerstwo materiale. Zarówno KPK, jak i Horyzontalne Punkty Kontaktowe (HPK) w 12 lokalizacjach w całej Polsce konsultują również, na prośbę poszczególnych uczelni i jednostek naukowych, robocze wersje regulaminów.

Część instytucji wprowadziła już regulaminy wynagradzania projektowego

Część instytucji wprowadziła już regulaminy w życie. Sądząc po liczbie zgłaszanych do KPK na bieżąco pytań, można również ocenić, że zainteresowanie tematem pozostaje na wysokim poziomie. Proces jest rozłożony w czasie, gdyż niektóre podmioty zaczynają intensywne prace nad regulaminem dopiero w momencie uzyskania pierwszego projektu z Horyzontu Europa. Jednak KPK nie rekomenduje takiej praktyki. Zachęcamy, by działań tych nie odkładać, bo generuje to poważne trudności organizacyjne przy zarządzaniu projektem.

Z informacji posiadanych przez KPK wynika również, że niektóre instytucje po zaimplementowaniu regulaminu i przetestowaniu systemu zdecydowały się na wprowadzenie pewnych korekt. Zatem proces cały czas się toczy.

Planowana ankieta na temat wdrożenia regulaminów wynagradzania projektowego

Instytucje nie są zobowiązane, by informować Ministerstwo Edukacji i Nauki, KPK lub HPK o wdrożeniu regulaminu i finalnym kształcie jego zapisów, a tylko do niektórych z nich można dotrzeć za pośrednictwem stron internetowych. W efekcie eksperci KPK nie znają liczby i nazwy instytucji, które wdrożyły regulaminy, ani ostatecznej treści większości z nich. Aby uzyskać informacje dotyczące doświadczeń polskich podmiotów, które wdrożyły regulaminy wynagradzania projektowego, MEiN planuje w 2024 r. przeprowadzenie ankiety na ten temat.

Wzrasta liczba dofinansowanych projektów

Chociaż trudno określić w tej chwili, jak wiele polskich instytucji naukowych wprowadziło już regulaminy pozwalające na wypłacanie wyższych wynagrodzeń w projektach, statystyki dotyczące rezultatów osiągniętych w ciągu dwóch pierwszych lat trwania Horyzontu Europa są w tym względzie optymistyczne. Wynika z nich, że liczba projektów realizowanych przez polskich uczestników wzrosła w porównaniu z tym samym okresem Horyzontu 2020 o ok. 25 proc., zaś dofinansowanie dla nich o ok. 88 proc. Tak wysoki wzrost dofinansowania można z pewnością przypisać w znacznej części zwiększonym wynagrodzeniom projektowym wypłacanym w polskich instytucjach, z czego wynika, że pewna ich część wprowadziła regulaminy to umożliwiające. KPK będzie w dalszym ciągu obserwować ten trend.

Uniwersytet Warszawski liderem w pozyskiwaniu środków w programach ramowych

Rosnącą tendencję w pozyskiwaniu środków z Horyzontu Europa potwierdza przykład Uniwersytetu Warszawskiego, który jest wiodącą uczelnią w Polsce, jeśli chodzi o udział w programach ramowych. Przez pierwsze dwa lata trwania programu Horyzont Europa Uniwersytet Warszawski uzyskał budżet przewyższający połowę środków uzyskanych w całym Horyzoncie 2020. Wzrost ten wynika w znacznym stopniu ze zwiększającej się aktywności i skuteczności pracowników uczelni w ubieganiu się o granty, ale z pewnością jest również rezultatem wprowadzenia regulaminu wynagradzania uzupełniającego, który obowiązuje w Uniwersytecie Warszawskim już od 2020 r.