7 marca br. Rada Ministrów przyjęła projekt ustawy, którego przepisy dają możliwość zwiększenia pomocy ukraińskim obywatelom przebywającym w Polsce w związku z agresją militarną Rosji. Wśród przepisów znalazły się rozwiązania dotyczące edukacji, szkolnictwa wyższego, w tym kwestie dotyczące zatrudniania nauczycieli w szkołach, placówkach, zatrudniania nauczycieli akademickich, naukowców na uczelniach, możliwości kontynuowania studiów w Polsce, organizacji roku akademickiego, pomocy socjalnej dla studentów, a także zasad kontynuacji studiowania na polskich uczelniach.

W zakresie oświaty i wychowania w projekcie ustawy zaproponowane są następujące rozwiązania: 

• Możliwość przekazania z budżetu państwa dodatkowej subwencji dla jednostek samorządu terytorialnego.
• Możliwość tworzenia innych lokalizacji prowadzenia zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych podporządkowanych organizacyjnie nie tylko szkołom, ale także przedszkolom.
• Możliwość przydzielenia nauczycielowi (za jego zgodą) przez dyrektora szkoły godzin ponadwymiarowych w wymiarze wyższym niż 1/2 tygodniowego obowiązkowego wymiaru godzin zajęć.
• Ułatwienie zatrudnienia na stanowisku pomocy nauczyciela obywateli Ukrainy, którzy znają język polski w mowie i piśmie w stopniu umożliwiającym pomoc uczniowi, który nie posługuje się polskim językiem.
• Umożliwienie podjęcia pracy bez zawieszenia prawa do świadczenia kompensacyjnego.   
• Zwolnienie z opłat dla osób z Ukrainy, poszkodowanych w wyniku działań wojennych, za złożenie wniosku do kuratora oświaty o uznanie poziomu wykształcenia w Polsce oraz posiadania uprawnień do kontynuowania nauki na studiach.

W zakresie nauki i szkolnictwa wyższego w projekcie ustawy zaproponowane są następujące rozwiązania:

• Możliwość ubiegania się obywateli Ukrainy o stypendium socjalne i kredyt studencki, na podstawie oświadczenia o sytuacji rodzinnej i materialnej. W stosunku do nich zniesione będą także ograniczenia w zakresie liczby zapomóg, które może wypłacić uczelnia.
• Możliwość kontynuacji kształcenia przez obywateli polskich i obywateli Ukrainy, którzy 24 lutego 2022 r. byli studentami uczelni w Ukrainie, a nie mają dokumentów poświadczających okresy studiów, zdane egzaminy, zaliczenia lub praktyki zawodowe.
• Zaproponowano rozwiązanie, zgodnie z którym w przypadku obywateli polskich, którzy 24 lutego 2022 r. byli studentami uczelni działającej na terytorium Ukrainy na kierunkach medycznych i zostali przyjęci przez uczelnię Polską na studia na kierunku odpowiadającym odbywanym przez nich studiom opłaty za studia niestacjonarne albo studia w języku obcym będą pobierane w wysokości nieprzekraczającej wysokości opłat za te studia w uczelni w Ukrainie. Jednocześnie, jeżeli studenci ponieśli już koszty czesnego za semestr letni w uczelni ukraińskiej, w polskich uczelniach nie będą ponownie ponosili tych kosztów w danym semestrze.
• Uczelnie będą mogły przeprowadzać postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów na określonym poziomie m.in. w odniesieniu do obywateli Ukrainy  przebywających na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, których pobyt na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej jest uznawany za legalny lub obywateli polskich, którzy wjechali na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od 24 lutego 2022 r., którzy nie posiadają dyplomów ukończenia studiów uzyskanych za granicą.
• Obywatel polski lub obywatel Ukrainy, który wjechał na terytorium Polski legalnie, bezpośrednio z terytorium Ukrainy w okresie od 24 lutego 2022 r., który oświadczy, że 24 lutego 2022 r. pracował jako nauczyciel akademicki lub pracownik naukowy na terytorium Ukrainy oraz posiada wymagany tytuł zawodowy, stopień naukowy, stopień w zakresie sztuki lub tytuł profesora i odpowiednie kwalifikacje do zajmowania danego stanowiska – może zostać zatrudniony w uczelni/jednostce naukowej/PAN/instytucie badawczym/sieci Łukasiewicz bez przeprowadzenia konkursu. 
• Możliwość niepublikowania imion i nazwisk cudzoziemców, którzy otrzymali lub otrzymają stypendia m.in. w ramach dwóch programów stypendialnych Narodowej Agencji Wymiany Akademickiej. Proponowane przepisy będą spełniały funkcję ochronną w stosunku do stypendystów NAWA.
• Możliwość dokonania przez uczelnie zmian w podjętych uchwałach rekrutacyjnych na studia rozpoczynające się w drugim semestrze roku akademickiego 2021/2022 oraz w roku akademickim 2022/2023 oraz wyłączenie stosowania przepisów ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce do zmian regulaminu studiów wprowadzanych do 30 września 2022 r., w zakresie niezbędnym dla przyjęcia na studia, w drodze przeniesienia z uczelni ukraińskich, osób, które 24 lutego 2022 r. posiadały status studenta uczelni działającej na terytorium Ukrainy. Dotyczy to wyłączenia stosowania przepisów, na podstawie których regulamin studiów jest uchwalany co najmniej na 5 miesięcy przed rozpoczęciem roku akademickiego, wymaga uzgodnienia z samorządem studenckim w określonym trybie i wchodzi w życie z początkiem roku akademickiego. 
• Możliwość zmiany przez rektora organizacji roku akademickiego 2021/2022 określonego w aktach wewnętrznych uczelni. W roku akademickim 2021/2022 możliwe będzie także prowadzenie w uczelni zajęć stacjonarnych i niestacjonarnych łącznie. 

Nowe rozwiązania mają wejść w życie z dniem ogłoszenia w Dzienniku Ustaw i będą obowiązywać, co do zasady, z mocą wsteczną od 24 lutego 2022 r.

Projekt ustawy jest obecnie procedowany w parlamencie.