Podczas wtorkowego posiedzenia Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie ustanowienia rządowego programu „Dostępność plus”. Program jest koordynowany przez Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju.

Nowy program, który kosztować będzie 23 mld zł ma przede wszystkim przyczynić się do usuwania barier infrastrukturalnych i prawnych utrudniających życie np. seniorom i osobom z niepełnosprawnościami. Do jego realizacji wykorzystywane będą zarówno środki pochodzące z UE w ramach polityki spójności, jak również z Funduszy Norweskich, budżetu państwa, budżetów samorządów oraz Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych.

Głównym celem programu jest podniesienie jakości i zapewnienie niezależności życia wszystkich obywateli, w tym w szczególności osób starszych i osób z trwałymi lub czasowymi ograniczeniami mobilności, a także percepcji. Służyć temu ma poprawa dostępności przestrzeni publicznej, produktów i usług w aspekcie architektonicznym, informacyjnym i komunikacyjnym.

Cele szczegółowe programu zostały zdefiniowane wokół trzech filarów dotyczących stworzenia ram prawnych i instytucjonalnych dla wdrażania dostępności; poprawy dostępności fizycznej, cyfrowej i usług oraz wykorzystania dostępności produktów, a także usług do zwiększania przewag konkurencyjnych polskich przedsiębiorstw, w tym na rynkach międzynarodowych.

Planowane są m.in. działania, które obejmą poprawę dostępności miejsc użyteczności publicznej dla wszystkich obywateli (np. przejść, parków, domów kultury, szkół, bibliotek i kościołów) oraz usług o charakterze powszechnym (np. bankowych, pocztowych, transportowych, audiowizualnych). Zakłada się uwzględnienie dostępności w organizacji instytucji i podmiotów publicznych potrzeb klientów z różnymi ograniczeniami mobilności oraz przestrzeni.

Program Dostępność Plus:

• to pierwsza próba całościowego ujęcia tematu dostępności w Polsce,
• nie generuje nowych kosztów, udoskonala już zaplanowane inwestycje,
• powstał przy znaczącym współudziale środowiska osób z niepełnosprawnościami.

Kilka przykładowych efektów programu:

• powstaną miejsca i budynki użyteczności publicznej, w których nie będzie barier architektonicznych, technicznych i komunikacyjnych (parki, domy kultury, szkoły, biblioteki),
• 20 proc. mieszkań budowanych w ramach programu „Mieszkanie plus” zostanie dostosowanych do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, 
• wprowadzony zostanie program tanich oraz częściowo umarzalnych pożyczek dla samorządów i spółdzielni mieszkaniowych na likwidację już istniejących barier w budynkach (m.in. montaż wind, wideofonów, podjazdów czy specjalnych czujników),
• nowo zakupione autobusy i tramwaje będą także spełniały kryteria dostępności (m.in. informacja głosowa, oznaczenia tyflograficzne, kontrastowa kolorystyka, rampy i platformy),
• wszystkie publiczne serwisy internetowe będą spełniać wymogi dostępności (dostępność m.in. dla osób głuchych lub niewidomych i niedowidzących),
• zasoby i usługi administracji publicznej dostępne dla wszystkich - m.in. numer alarmowy 112, który trzeba dostosować dla osób z problemami mowy i słuchu.

W pracach nad przygotowaniem programu brało udział również Ministerstwo Edukacji Narodowej, które będzie koordynatorem lub współkoordynatorem poniższych działań:

200 szkół i przedszkoli bez barier

Celem działania będzie eliminowanie barier architektonicznych w budynkach szkół i przedszkoli, kierując się zasadami dostępności oraz – w przypadku istotnie modernizowanych placówek – koncepcją uniwersalnego projektowania.

Ważnym elementem zaplanowanych działań będzie zorganizowanie konkursu dla 200 zainteresowanych placówek edukacyjnych. Zostaną one poddane kompleksowym audytom dostępności w wymiarze architektonicznym, komunikacyjno-informacyjnym, organizacyjnym i proceduralnym.

W oparciu o analizę uwarunkowań i potrzeb wybranych placówek, opracowane zostaną plany poprawy ich dostępności. Następnie dzięki wsparciu funduszy europejskich, dokonywane będą inwestycje i zakupy, które zapewnią poprawę dostępności budynków, transportu, wyposażenia i pomocy dydaktycznych w formatach dostosowanych do indywidualnych potrzeb. Zmiany będą mogły objąć również organizację pracy ukierunkowaną na potrzeby wszystkich uczniów.

Wsparcie edukacji włączającej

Celem będzie stworzenie systemu wsparcia dla nauczycieli pracujących z uczniami z niepełnosprawnościami w przedszkolach oraz szkołach ogólnodostępnych, aby zapewnić najwyższa jakość edukacji dla każdego dziecka i ucznia, niezależnie od rodzaju niepełnosprawności czy innych specjalnych potrzeb.

Nauczyciele powinni mieć swobodny dostęp do niezbędnego zaplecza w postaci ośrodków wspierających. Pilotaż rozwiązań zakłada wykorzystanie potencjału kadrowego, wyposażenia w sprzęt specjalistyczny i dostosowane materiały dydaktyczne istniejących placówek specjalnych (szkół specjalnych, specjalnych ośrodków szkolno-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, młodzieżowych ośrodków socjoterapii). Ma to na celu wsparcie nauczycieli, a także kadry zarządzającej w rozpoznawaniu potrzeb rozwojowych i edukacyjnych uczniów oraz dostosowanie systemu szkolnego do potrzeb uczniów. Pilotaż uwzględni również potrzeby wynikające ze specyficznych niepełnosprawności. Działanie zakłada także poprawę dostępu do usług wczesnego wspomagania rozwoju dzieci – na przykład przez finansowanie działalności ośrodków wczesnej interwencji dla dzieci z niepełnosprawnościami oraz zagrożonych niepełnosprawnością.

Nauczyciele dla edukacji włączającej

Zwiększenie kompetencji, umiejętności oraz zmiana postaw kadry zarządzającej, nauczycieli, w tym akademickich i innych pracowników placówek edukacyjnych, a także uczelni wyższych wobec uczniów, studentów ze specjalnymi potrzebami to warunek kluczowy dla rozwoju i upowszechnienia włączających form edukacji. Stąd w ramach zaplanowanych działań przewidziano organizację cyklu szkoleń zmuszających między innymi do refleksji nad dotychczasowym sposobem postrzegania różnych niepełnosprawności oraz strategii nauczania osób ze specjalnymi potrzebami, w tym  włączenie na stałe zagadnienia specjalnych potrzeb do programów kształcenia wszystkich nauczycieli.

https://www.youtube.com/watch?v=lJMhtkN7O2A