Edukacja dwujęzyczna w szkołach dla głuchych

Ministerstwo Edukacji i Nauki od lat pracuje nad rozwiązaniami, które mają pomóc w nauce uczniom głuchym.

Od 2017 roku w ministerstwie trwają prace w zakresie umożliwienia uczniom głuchym edukacji polskiego języka migowego, jak i w polskim języku migowym tj. edukacji dwujęzycznej z wykorzystaniem podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych w polskim języku migowym (PJM).

W latach 2017 i 2019 został opracowany multimedialny kurs języka migowego „Migaj razem z nami”, będący serią 10 multimedialnych książek pomocniczych do nauki tego języka przeznaczonym dla uczniów szkół podstawowych. Autorami kursu są niesłyszący i słyszący specjaliści w zakresie surdopedagogiki, lingwistyki migowej oraz nauczania języków obcych.

Przetłumaczenie podręczników na polski język migowy w szkołach dla głuchych na każdym etapie kształcenia

Dla uczniów głuchych zostały opracowane adaptacje podręczników do klas I-III zawierające wersję multimedialną zawierającą nagrania wideo z tłumaczeniem całości na polski język migowy. Zadanie było zlecone Pracowni Lingwistyki Migowej Uniwersytetu Warszawskiego. Wersje multimedialne mogą zostać w całości pobrane nieodpłatnie ze strony internetowej obsługiwanej przez Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Dodatkowo dla uczniów niesłyszących i słabosłyszących zostały opracowane podręczniki do kształcenia specjalnego, materiały edukacyjne w postaci zeszytów piktogramów z symbolami komunikacyjnymi PCS, materiały ćwiczeniowe oraz poradniki dla nauczycieli uczących uczniów niesłyszących i słabosłyszących, zawierające szereg dobrych praktyk do wykorzystanie w edukacji ww. grupy uczniów. Materiały te mogą zostać nieodpłatnie pobrane ze strony internetowej obsługiwanej przez Ośrodek Rozwoju Edukacji.

Z myślą o edukacji uczniów głuchych uczęszczających do klas IV-VIII szkół podstawowych w latach 2017-2019 zaadoptowano również podręczniki do przedmiotów, m.in: historia, matematyka, język polski, przyroda, geografia, biologia, WOS. Wszystkie zaadaptowane teksty zostały przetłumaczone na polski język migowy. Materiały zostały udostępnione dyrektorom i nauczycielom szkół podstawowych w Strefie dla Zalogowanych Systemu Informacji Oświatowej w postaci haseł przedmiotowych.

W roku 2021 opracowano serię „Lektury dostępne” czyli multimedialne książki pomocnicze do edukacji językowej i polonistycznej wraz z odpowiadającymi im materiałami ćwiczeniowymi. Cykl ten został opracowany na zlecenie Ministra Edukacji i Nauki przez zespół doświadczonych ekspertów współpracujących z Pracownią Lingwistyki Migowej Uniwersytetu Warszawskiego. W przygotowaniu tłumaczeń na polski język migowy (PJM) uczestniczyli głusi użytkownicy tego języka, będący wykładowcami Uniwersytetu Warszawskiego. Do każdej multimedialnej lektury powstał pakiet materiałów składający się z nagrań video z tłumaczeniem tekstu na polski języki migowy, tekstu łatwego do czytania (ETR), opracowania graficznego w formie komiksu, kart pracy, kart pracy z symbolami PCS (czyli znakami graficznymi obrazującymi pojęcia) oraz tablic komunikacyjnych z symbolami PCS. Lektury mogą zostać w całości pobrane nieodpłatnie zarówno ze strony internetowej Ministerstwa Edukacji i Nauki jak i ze Zintegrowanej Platformy Edukacyjnej e-podręczniki.

Aktualnie w resorcie trwają prace nad pilotażowym kursem obejmującym intensywną naukę PJM wzbogaconą o wiedzę teoretyczną z zakresu kultury Głuchych, problemów środowiska niesłyszących, lingwistycznego spojrzenia na język migowy, jak również wykorzystania w edukacji uczniów głuchych opracowanych w latach 2017-2021 podręczników, materiałów edukacyjnych, materiałów ćwiczeniowych i książek pomocniczych.