Wspieranie podnoszenia jakości edukacji włączającej w Polsce

Ministerstwo Edukacji Narodowej (MEN) od lipca 2018 roku realizuje w ramach Programu Wspierania Reform Strukturalnych (PWRS) Komisji Europejskiej projekt pod nazwą „Wspieranie podnoszenia jakości edukacji włączającej w Polsce”.

Projekt realizowany jest na wniosek Ministra Edukacji Narodowej. Celem wsparcia, określonym we wniosku, jest zapewnienie MEN doradztwa ze strony Europejskiej Agencji do spraw Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej (EA) w procesie przygotowania rozwiązań prawnych oraz działań wdrożeniowych, które pozwolą na podniesienie jakości edukacji włączającej w codziennej praktyce polskich przedszkoli i szkół. Edukacja włączająca jest rozumiana jako edukacja zapewniająca wysoką jakość kształcenia wszystkim uczniom o zróżnicowanych potrzeb edukacyjnych, którzy uczą się wspólnie w przedszkolach i szkołach w miejscu zamieszkania.

EA jest niezależną organizacją zrzeszającą 31 państw europejskich, której celem jest zbieranie danych, wymiana praktyk i doświadczeń oraz wspieranie państw członkowskich w rozwijaniu włączających systemów edukacji.

Realizacja projektu związana jest z zainicjowanymi w 2017 roku przez Minister Annę Zalewską pracami nad przygotowaniem kompleksowych rozwiązań służących poprawie jakości kształcenia. Działania realizowane w ramach projektu wsparły prace Zespołu do spraw opracowania modelu kształcenia uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Zespół MEN).

Projekt realizowany jest w dwóch etapach. Realizacja każdego etapu poprzedzona była odrębnym wnioskiem MEN. Realizacja projektu po stronie MEN została bardzo wysoko oceniona przez Komisję Europejską. MEN był jednym z niewielu wnioskodawców, którzy uzyskali wsparcie KE w drugim etapie.

Pierwszy etap projektu zakończony został w lutym 2019 roku opracowaniem rekomendacji dotyczących niezbędnych do wprowadzenia zmian w przepisach prawa oraz działań wdrożeniowych, które powinny być podjęte aby osiągnąć zakładany przez MEN cel. Rekomendacje zostały opracowane w oparciu o analizę istniejących rozwiązań prawnych i polityki oświatowej oraz wnioski zebrane podczas spotkań z przedstawicielami różnych środowisk (dyrektorów jednostek systemu oświaty różnego typu, nauczycieli, rodziców, uczniów, przedstawicieli nadzoru pedagogicznego, uczelni i jednostek samorządu terytorialnego, innych resortów, Rzecznika Prawa Dziecka, Rzecznika Praw Obywatelskich). Rekomendacje podlegały konsultacjom społecznym w ramach spotkań konsultacyjnych oraz za pośrednictwem uruchomionej przez MEN platformy internetowej. Uczestnicy konsultacji poparli rekomendowane kierunki zmian i działań wdrożeniowych.

Drugi etap projektu rozpoczął się we wrześniu 2019 roku, którego zakończenie zaplanowane jest na pierwszy kwartał 2021 roku. Celem drugiego etapu jest opracowanie, w oparciu o rekomendacje opracowane w pierwszym etapie, projektu założeń zmian legislacyjnych oraz konsultacje społeczne tego projektu. Wyniki tych prac będą podstawą do zainicjowania prac legislacyjnych, które służyć będą podniesieniu jakości edukacji włączającej. obszarów założeń zmian legislacyjnych oraz o stanie edukacji włączającej w Polsce. Następnym krokiem będą szerokie konsultacje społeczne założeń wypracowanych w czasie warsztatów. Cały proces zakończy się opracowaniem projektu założeń zmian legislacyjnych oraz opisu pilotaży, które wspomogą wdrożenie rozwiązań, które podniosą jakość włączenia w polskim systemie oświaty.

11 lutego 2020 roku rozpoczynają się spotkania regionalne, których celem jest  dyskusja na temat opracowanego przez ekspertów EA projektu założeń zmian legislacyjnych. Spotkania odbędą się w sześciu miastach: Lublinie (11 lutego), Krakowie (12 lutego), Katowicach (13 lutego), Wrocławiu (17 marca), Poznaniu (18 marca) i Gdańsku (19 marca). Odbędą się również dwa spotkania w Warszawie (23-24 kwietnia).

Do udziału w spotkaniach zaproszeni zostali: dyrektorzy, nauczyciele i specjaliści przedszkoli, szkół i placówek systemu oświaty, uczniowie, studenci, rodzice, przedstawiciele nadzoru pedagogicznego, uczelni oraz pracownicy innych sektorów współpracujący z oświatą w realizacji zadań na rzecz dzieci i rodzin. W spotkaniach wezmą również udział przedstawiciele Komisji Europejskiej, Europejskiej Agencji do spraw Specjalnych Potrzeb i Edukacji Włączającej oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej. Spotkanie organizowane są we współpracy z właściwym regionalnie Kuratorem Oświaty.

Efekty działań realizowanych w ramach projektu PWRS wykorzystywane są w innych działaniach MEN, których celem jest wdrożenie zmian mających na celu poprawę jakości kształcenia wszystkich uczniów w Polsce, w tym uczniów z niepełnosprawnościami. Rekomendacje opracowane w pierwszym etapie projektu wykorzystywane są m.in. projektach realizowanych w ramach programu rządowego Dostępność Plus – pilotaż specjalistycznych Centrów Wspierania Edukacji Włączającej (nowa rola szkół i placówek specjalnych), pilotaż usług asystenckich dla uczniów ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi oraz zaplanowanych do realizacji szkoleń kadr.

MEN współpracuje również z Ministerstwem Funduszy i Polityki Regionalnej w zakresie realizacji projektu pn. „Przestrzeń dostępnej szkoły”, który zakłada opracowanie standardów dostępnej szkoły oraz poprawę dostępności 150 szkół. Opracowane w drugim etapie projektu założenia zmian legislacyjnych oraz projektów wdrożeniowych, realizowanych we współpracy ze szkołami, będą uwzględnione w przygotowaniu propozycji działań MEN w nowej perspektywie finansowej UE.