- Chcemy dziś przekazać konkretne pieniądze, które będą wsparciem badań naukowych w ramach Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS. Kwota 200 mln zł będzie przeznaczona na realizację tego przedsięwzięcia w latach 2021 – 2025. Gratuluję rektorowi Uniwersytetu Jagiellońskiego i życzę efektywnego wykorzystania tych środków finansowych – powiedział minister podczas konferencji. 

„Wsparcie prowadzenia badań naukowych i prac rozwojowych z wykorzystaniem infrastruktury badawczej Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS”

Celem przedsięwzięcia jest wsparcie badań naukowych i prac rozwojowych prowadzonych z wykorzystaniem promieniowania synchrotronowego oraz kriomikroskopii. Będą one realizowane przy użyciu infrastruktury badawczej Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS, które działa przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Badania naukowe i prace rozwojowe będą realizowane przez użytkowników krajowych i zagranicznych, w tym pochodzących z krajów członkowskich europejskiego Konsorcjum na rzecz Środkowoeuropejskiej Infrastruktury Badawczej (CERIC-ERIC). 

W latach 2021-2025 Uniwersytet Jagielloński na realizację przedsięwzięcia otrzyma wsparcie w wysokości ok. 200 mln zł. Środki te zostaną przeznaczone na zapewnienie gotowości infrastruktury badawczej NCPS SOLARIS do prowadzenia badań naukowych, prac rozwojowych, działań aktywizujących środowisko naukowe w Polsce i za granicą. Celem jest nawiązanie i rozwijanie współpracy naukowej w zakresie wykorzystywania oraz maksymalizacji potencjału NCPS SOLARIS, a także prowadzenie działań informacyjno-promocyjnych na rzecz zwiększenia liczby użytkowników infrastruktury badawczej NCPS SOLARIS z kraju i z zagranicy.

Korzyści płynące z realizacji przedsięwzięcia 

Wśród korzyści płynących z realizacji przedsięwzięcia można wymienić:

• zapewnienie stabilnego źródła finansowania jednego z najbardziej konkurencyjnych w skali europejskiej ośrodków badawczych i umożliwienie jego funkcjonowania w sposób ciągły i niezawodny;
• pełne wykorzystanie możliwości badawczych NCPS SOLARIS przez podmioty z Polski i zagranicy; 
• rozwijanie wiedzy niezbędnej z punktu widzenia ochrony zdrowia (koronawirus, nowoczesne terapie medyczne, nowe leki i produkty medyczne) oraz nowoczesnej gospodarki (nowe technologie energetyczne, materiałowe);
• wzmocnienie nakładów inwestycyjnych z lat 2016-2020, które pozwoliły NCPS SOLARIS wejść do grona najważniejszych infrastruktur badawczych w Europie.

Narodowe Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS

Działający przy Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie synchrotron jest pierwszym w Polsce tak wielkiej skali urządzeniem badawczym i jednym z najnowocześniejszych tego typu urządzeń w Europie (jedyny synchrotron w Europie centralnej). Został wybudowany z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej oraz środków krajowych. 

NCPS SOLARIS zapewnia dostęp do szerokiego i unikalnego zasobu technik eksperymentalnych znajdujących zastosowanie w wielu dziedzinach badań zarówno podstawowych, jak i stosowanych, m.in. takich jak: biologia, chemia, fizyka, medycyna, inżynieria materiałowa, nanotechnologia, farmakologia oraz geologia.

Od 2018 r. z usług Narodowego Centrum Promieniowania Synchrotronowego SOLARIS skorzystali naukowcy z 31 polskich jednostek badawczych oraz 26 instytucji zagranicznych. 

Czas badawczy jest rozdzielany w drodze otwartych konkursów pomiędzy zainteresowane grupy badawcze. Jedynym kryterium decydującym o dostępie jest doskonałość naukowa oceniana przez międzynarodowy panel ekspertów. 

NPCS SOLARIS a pandemia COVID-19 

Niezwykle ważne w kontekście trwającej pandemii koronawirusa są działające w ramach NCPS SOLARIS krajowe centrum kriomikroskopii elektronowej oraz budowana krystalograficzna linia badawcza. Stanowią one zaplecze aparaturowe o kluczowym znaczeniu dla rozwoju nauk biomedycznych, ze szczególnym uwzględnieniem biologii strukturalnej patogenów. Dostępność centrum kriomikroskopii elektronowej (techniki uhonorowanej Nagrodą Nobla w 2017 r.) w NCPS SOLARIS znacząco zwiększa możliwości badawcze infrastruktury. Ułatwia to polskim naukowcom ubieganie się o najbardziej prestiżowe granty badawcze w Europie i na świecie.