Współpraca rodziców, nauczycieli i specjalistów w zakresie wsparcia psychologiczno-pedagogicznego dzieci i młodzieży

Wsparcie psychologiczne dzieci i młodzieży to bardzo ważny i aktualny temat. W ostatnim czasie budzi on szczególną troskę zarówno wśród rodziców, wychowawców, jak i specjalistów. Coraz częściej to właśnie tych najmłodszych trzeba otoczyć szczególną opieką emocjonalną. Żyjemy coraz szybciej, zatracając bliskie i głębokie relacje z innymi ludźmi. Mniejszą uwagę poświęcamy budowaniu i zacieśnianiu więzi. Dynamiczny rozwój cywilizacji nie pomaga. Młodzi ludzie potrzebują dziś autorytetów, przewodników, wzorców, które staną się dla nich drogowskazem,  inspiracją i wsparciem na drodze ich rozwoju i wychowania. Warto, abyśmy jako dorośli wciąż na nowo wzmacniali swój autorytet wśród młodych i byli zawsze blisko nich.

Aktywne słuchanie i wspierająca rozmowa

Kryzysy wieku młodzieńczego są splotem wielu trudnych do samodzielnego przezwyciężenia problemów. Dzieci i młodzież szczególnie w tych momentach potrzebują wsparcia najbliższych, ponieważ zazwyczaj nie potrafią jeszcze samodzielnie poradzić sobie z własnymi emocjami. Nierzadko z perspektywy dorosłego troski najmłodszych są łatwe do przezwyciężenia, podczas gdy dla dziecka stanowią poważny problem.

Warto być czujnym i nauczyć się rozpoznawać sytuacje, w których młody człowiek potrzebuje wsparcia. Wśród objawów, które najczęściej pojawiają się w momentach stresu, napięcia i lęku mogą być m.in.: zaburzenia snu, obniżenie odporności organizmu, przyspieszone bicie serca, apatia, milczenie, ale też drażliwość i zachowania agresywne, spadek nastroju i smutek, zaniedbywanie obowiązków i dotychczasowych zainteresowań czy wycofanie z życia społecznego.

Umiejętność słuchania bez wyciągania pochopnych wniosków i formułowania krytycznych ocen są kluczowe dla zrozumienia stanu emocjonalnego dziecka. Otwarcie na młodego człowieka, życzliwa postawa i wspierająca rozmowa dadzą mu nie tylko poczucie bezpieczeństwa i zrozumienia, ale przede wszystkim zbudują poczucie bliskości i zaufania.

- Staramy się, żeby każdy uczeń nie był anonimowy, więc docieramy poprzez wychowawcę, poprzez nasze rozmowy, wejścia do klas, ale także przejścia po holu na przerwie, żeby zaobserwować, czy dziecko jest wycofane, czy jest smutne, czy siedzi pod ścianą i jest odizolowane. Jeśli cokolwiek takiego zauważymy, to już jest sygnał, żeby rozmawiać i podjąć jakiekolwiek działanie, żeby w przyszłości nie doszło do myśli, które prowadzą do prób czy myśli samobójczych – mówi Alicja Nitkiewicz, pedagog w Szkole Podstawowa nr 9 w Łomży.

Warto zauważyć, że wzrasta świadomość społeczna dotycząca kryzysów emocjonalnych, a także potrzeba ich przepracowania u specjalistów. Coraz bardziej otwarcie mówimy o stanach depresyjnych czy lękowych, i coraz chętniej szukamy pomocy w poradniach psychologicznych.

- Ze strony społecznej na pewno wzrosła świadomość tego, że zdrowie powinno być traktowane w sposób holistyczny. Zdrowie to nie tylko nasze serce, ręce i nogi, ale również nasza głowa, nasze emocje, nastroje. Znacząco wzrosła potrzeba konsultacji, rozmowy, potrzeba wiedzy na temat tego, co dzieje się z nami, z naszym dzieckiem. Czyli taka świadomość dotycząca stanu psychicznego – mówi Joanna Wejs-Pruszko, psycholog w Szkole Podstawowej nr 9 w Łomży.

Rodzice, wychowawcy i specjaliści – budowanie sieci wsparcia psychologicznego

Współczesne środowisko rodzinne często potrzebuje wsparcia w pracy wychowawczej, aby jeszcze lepiej przygotować młodych ludzi do odnalezienia się w trudnej rzeczywistości. Warto w tym kontekście zwrócić uwagę na konieczność współpracy rodziców i szkoły. Instytucje edukacyjne są równie istotne w procesie wychowania młodego pokolenia. Systematyczna i zorganizowana współpraca obu tych środowisk jest kluczowa dla prawidłowego i wielostronnego rozwoju dzieci i młodzieży. Pozwala bowiem  na wymianę wspólnych doświadczeń – rodzicielskich i edukacyjnych.

W wielu przypadkach konieczna jest także konsultacja specjalistyczna. Warto pamiętać, że w porę przeprowadzona interwencja kryzysowa w poradni psychologiczno-pedagogicznej lub u szkolnego psychologa może przyczynić się do przezwyciężenia lub zredukowania powstających problemów. Odpowiednia współpraca rodziców, opiekunów i terapeutów w tym zakresie stanowi jeden z fundamentalnych sukcesów wsparcia emocjonalnego.

- Musimy dać rodzicom większe uprawnienia również w szkole, co do kontroli treści, które są w szkołach przekazywane, bo w ten sposób uświadamiamy rodzicom również zagrożenia, których nie byli świadomi. I musimy doprowadzić do sytuacji, w której setki tysięcy, a może i milion podpisów spowoduje, że podpiszemy ustawę, która da te uprawnienia rodzicom, i da możliwość kontroli również nad tym, co się dzieje na zajęciach pozalekcyjnych kuratorom oświaty, po to, żeby strzec dzieci przed informacjami i drogami, które naprawdę sieją pustkę w ich świadomości. Jesteśmy na dobrej drodze, żeby stawić temu czoła – podkreśla Minister Edukacji i Nauki Przemysław Czarnek.

Wsparcie dzieci i młodzieży priorytetem dorosłych

Wsparcie dzieci i młodzieży powinno być dla nas dorosłych priorytetem. Musimy pamiętać, że rozwój młodego człowieka to nie tylko jego edukacja i kształtowanie nowych kompetencji. Całościowy rozwój oznacza wzrastanie także na płaszczyźnie duchowej, emocjonalnej i społecznej. Będzie on możliwy tylko w środowisku bezpiecznym i przyjaznym dla młodego człowieka, w którym rodzice, nauczyciele i specjaliści będą ze sobą współpracować i wspierać swoje działania.

Cykl materiałów o wsparciu psychologiczno-pedagogicznym

Tematyka podejmowana w filmach przygotowanych przez Ministerstwo Edukacji i Nauki dotyczy szeroko pojętego wsparcia psychologicznego dzieci i młodzieży.

•    Przyczyny problemów
•    Przyczyny problemów cz. II
•    Wsparcie instytucjonalne i organizacyjne