Polska w Finlandii

 

Pobyt w Finlandii

Obywatele Polski wjeżdżający do Finlandii powinni mieć przy sobie paszport lub dowód osobisty. W przypadku pobytu przez okres dłuższy niż trzy  miesiące należy zwrócić się do biura służby migracyjnej (Maahanmuuttovirasto, w skrócie Migri), właściwego dla miejsca zamieszkania w Finlandii, w celu dokonania rejestracji.  Karta pobytu obywatela UE ważna jest przez okres do pięciu lat. Następnie, jeżeli pobyt w Finlandii miał charakter stały i nieprzerwany, co do zasady istnieje możliwość ubiegania się o prawo stałego pobytu w Finlandii. Wymóg rejestracji cudzoziemców (tj. osób niebędących obywatelami fińskimi) dotyczy również dzieci urodzonych w Finlandii. Do dokonania rejestracji potrzebny jest polski paszport lub dowód osobisty oraz potwierdzenie charakteru pobytu w Finlandii: w przypadku pracowników – zaświadczenie od pracodawcy o istniejącym stosunku pracy, w przypadku osób samozatrudnionych – informacja o samozatrudnieniu, w przypadku studentów – zaświadczenie z uczelni oraz informacja o posiadanym ubezpieczeniu, w przypadku innych osób – informacja o posiadanych środkach utrzymania. Więcej informacji: http://www.migri.fi/eu_registration.   

Osobom, które dokonały rejestracji swojego pobytu w biurze służby migracyjnej, zamierzającym pozostać w Finlandii na stałe lub przez okres ponad roku, proponuje się rozważenie dokonania wpisu do rejestru ewidencji ludności prowadzonego przez Urząd Cyfryzacji i Ewidencji Ludności (tj. Digi- ja väestötietovirasto, w skrócie DVV) w celu otrzymania fińskiego numeru identyfikacji ludności (tzw. henkilötunnus). Posiadanie fińskiego numeru identyfikacji ludności umożliwia załatwienie wielu spraw w urzędach, założenie konta w banku, jak również wymagane jest w przypadku korzystania z publicznej opieki zdrowotnej. Więcej informacji: https://dvv.fi/en/personal-identity-code

Wiele informacji użytecznych dla osób przyjeżdżających na dłuższy pobyt w Finlandii znajduje się na portalach www.suomi.fi, www.infopankki.fi oraz www.migri.fi.

Dodatkowo miasto Helsinki prowadzi przejrzysty serwis, umożliwiający cudzoziemcom samodzielne ustalenie swojego statusu migracyjnego oraz otrzymanie spersonalizowanych instrukcji dotyczących potrzebnych dokumentów oraz procedury ich wydawania (https://serviceadvisor.ihhelsinki.fi/).

Punkt konsultacyjny w Helsinkach dla nowo przybyłych osób 

Celem punktu International House of Helsinki (IHH) jest udzielanie porad cudzoziemcom przybywającym do Finlandii. Główną grupą docelową klientów IHH są cudzoziemcy podejmujący pracę w stołecznym regionie Uusimaa i członkowie ich rodzin. Punkt konsultacyjny znajduje się w tym samym budynku, w którym mieści się oddział DVV, co ułatwia równoczesne załatwienie podstawowych spraw z zakresu rejestracji miejsca zamieszkania i pobytu. Konsultacji udzielają też przedstawiciele urzędu podatkowego (VERO), urzędu zajmującego się przyznawaniem świadczeń społecznych (KELA), urzędów pracy (TE-palvelut), centrum nadzorującego wypłatę emerytur (Eläketurvakeskus) oraz największej w Finlandii organizacji związkowej SAK, którzy informują o podstawowych normach dotyczących prawa pracy. W punkcie konsultacyjnym istnieje również możliwość uzyskania informacji z zakresu tytułów pobytowych i prawa migracyjnego, które należy do właściwości służby migracyjnej. Oprócz konsultacji osobistych IHH prowadzi infolinię telefoniczną, stronę internetową (https://www.ihhelsinki.fi/), na której znajdują się jego dane kontaktowe.

 

Praca w Finlandii

Warunki na miejscowym rynku pracy. Poszukiwanie pracy

Fiński rynek pracy jest niewielki. Istnieją jednak sektory (np. opieka zdrowotna, przemysł budowlany i metalurgiczny), w których wciąż istnieje zapotrzebowanie na pracowników. Poszukiwanie pracy zaleca się rozpocząć przed przyjazdem do Finlandii, gdyż jej znalezienie na miejscu jest niejednokrotnie bardzo trudne. W większości przypadków do wykonywania pracy konieczna jest przynajmniej komunikatywna znajomość języka angielskiego. Od osób podejmujących zatrudnienie związane z wykonywaniem pracy umysłowej zasadniczo wymaga się przynajmniej podstawowej znajomości języka fińskiego lub szwedzkiego i dobrej znajomości języka angielskiego. Przed podjęciem decyzji o emigracji należy też pamiętać, że znajomość języka angielskiego lub fińskiego będzie niezbędna w wielu dziedzinach życia w związku z koniecznością załatwienia rozmaitych spraw.

Oferty pracy zamieszczone są na stronach fińskiego Biura Zatrudnienia (https://tyomarkkinatori.fi/) oraz Europejskich Służb Zatrudnienia EURES (http://eures.europa.eu).

Ambasada RP przestrzega przed nieuczciwymi ofertami pracy, w szczególności polegającymi na handlu obnośnym, który jest w Finlandii zabroniony. Przypominamy, że podejmowanie pracy bez zawarcia stosownej umowy jest niezgodne z prawem. Osoby podejmujące nielegalne zatrudnienie ryzykują wejście w konflikt z fińskim prawem, a także pozbawiają się możliwości ochrony swoich praw przez powołane do tego instytucje.    

 

Podjęcie i świadczenie pracy

Obywatele RP mogą podejmować pracę w Finlandii bez dodatkowego zezwolenia. Po znalezieniu i podjęciu pracy należy zarejestrować pobyt w biurze służby migracyjnej (www.migri.fi) w miejscu zamieszkania oraz w miejscowym urzędzie podatkowym.

Warunki pracy normują w szczególności: ustawa o umowach o pracę (Työsopimuslaki, 55/2001) oraz ustawa o dorocznym urlopie (Vuosilomalaki, 162/2005). Bliższe informacje dotyczące podstawowych norm pracy zawarte są na stronie internetowej inspekcji pracy: https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship.     

W wielu przedsiębiorstwach normy prawa pracy regulowane są korzystniejszymi układami zbiorowymi, dlatego nie jest możliwe podanie jednakowych i powszechnie obowiązujących norm prawa pracy dla każdego typu kontraktu.

Zgodnie jednak z ogólnymi zasadami prawa pracy umowa o pracę może być w Finlandii zawarta pisemnie (w postaci papierowej lub elektronicznej) lub ustnie. Jeżeli umowa nie została zawarta na piśmie, obowiązkiem zatrudniającego jest przedstawienie pisemnej informacji o warunkach zatrudnienia. Co do zasady jednak zdecydowanie zaleca się zawieranie umów na piśmie. Umowa może być zawarta na czas określony lub nieokreślony. Umowa zawarta na czas określony wygasa po okresie, na jaki została zawarta, lub gdy została zakończona praca, będąca treścią zobowiązania. Zabronione jest zawieranie z inicjatyw pracodawcy umów na czas określony, jeśli istnieją przesłanki do stwierdzenia, że ze względu na charakter powierzanej pracy zawarcie umowy na czas określony jest formą obejścia korzystnych dla pracownika gwarancji ochronnych, związanych z pracą na podstawie umowy na czas nieokreślony. Wystąpienie przedmiotowych przesłanek stwierdza sąd pracy na wniosek pracownika.

Okres próbny nie może być dłuższy niż cztery miesiące. Jeżeli pracodawca zapewnia pracownikowi kurs przyuczający do zawodu i kurs ten trwa nieprzerwanie ponad cztery miesiące, dopuszczalny okres próbny może zostać wydłużony do sześciu miesięcy. W przypadku umowy na czas określony nieprzekraczający ośmiu miesięcy, okres próbny nie może był dłuższy od połowy tego okresu. Podczas okresu próbnego obie strony mają prawo do zerwania stosunku pracy, przy czym wypowiedzenie dokonane przez pracodawcę nie może opierać się na nieodpowiednich lub dyskryminacyjnych przesłankach.

Obowiązkiem pracownika jest przestrzeganie norm bezpieczeństwa i higieny pracy oraz informowanie pracodawcy o wszelkich usterkach sprzętu oraz ryzyku związanym z użytkowaniem narzędzi pracy. Wypada podkreślić, że używanie narzędzi pracy niezgodnie z ich przeznaczeniem lub z zasadami BHP może pozbawić pracownika możliwości dochodzenia odszkodowania z tytułu poniesionego uszczerbku na zdrowiu, będącego konsekwencją wypadku przy pracy. Pracownik co do zasady nie może także podejmować pracy w firmie konkurencyjnej lub ujawniać tajemnicy zawodowej lub handlowej, obowiązującej go w związku z podjęciem pracy w określonej firmie.

Pracownikowi przysługuje 2,5 dnia urlopu wypoczynkowego za każdy miesiąc przepracowany w pełnym roku rozliczeniowym, który na potrzeby spraw urlopowych liczony jest od 1 kwietnia do 31 marca kolejnego roku. Jeżeli przed końcem roku rozliczeniowego stosunek pracy trwał krócej niż jeden rok (nieprzerwanie), pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w wymiarze 2 dni za każdy przepracowany miesiąc.

Zgodnie z fińskimi regulacjami osoba, której pracodawca nie wypłacił zaległego wynagrodzenia – w tym za okres, w którym dana osoba pozostawała na zwolnieniu lekarskim – może zażądać od pracodawcy w formie pisemnej wywiązania się z tego obowiązku, wskazując termin wypłaty (np. siedem dni). Po bezskutecznym upływie tego terminu istnieje możliwość wniesienia sprawy do sądu. Innym środkiem jest złożenie wniosku o przeprowadzenie kontroli przestrzegania praw pracowniczych w zakładzie pracy do inspekcji bezpieczeństwa pracy (Työsuojeluhallinto), która może stwierdzić naruszenia w tym zakresie i wnioskować o przywrócenie stanu zgodnego z prawem oraz nałożyć na pracodawcę karę.

 

Bliższe informacje na temat poszczególnych kwestii związanych z fińskim prawem pracy dostępne są na poniższych stronach internetowych:

Zagadnienie	Adres strony
Umowa o pracę	https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship/employment-contract
Czas pracy	https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship/working-hours
Urlop	https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship/annual-holidays
Zapłata	https://www.tyosuojelu.fi/web/en/employment-relationship/pay
Kwestie BHP	https://www.tyosuojelu.fi/web/en/occupational-health

 

Szczegółowe informacje na temat pracy w Finlandii zamieszczone są również na specjalnej stronie internetowej: https://www.sak.fi/tyoelama

 

Dodatkowo zachęcamy do zapoznania się z polskojęzyczną broszurą "Do pracy w Finlandii" przygotowaną przez fińskie Biuro Zatrudnienia i Rozwoju Zawodowego (TE-plavelut).