Wydarzenie otworzyli przedstawiciele Polskiej Akademii Nauk, prof. Jerzy Duszyński jako doradca prezesa PAN ds. Ukrainy, oraz Narodowej Akademii Nauk Ukrainy – prof. Sergiy Pyrozhkov jako wiceprezes NANU. Ze strony władz ukraińskich wystąpienie otwierające wygłosiła Natalia Kozlovska, wiceminister rozwoju wspólnot, terytoriów i infrastruktury Ukrainy, która zwróciła uwagę na wpływ rosyjskiej agresji na ukraińskie struktury przestrzenne, zniszczenie infrastruktury oraz zmiany migracyjne i przemysłowe.

Z ramienia Ministerstwa Funduszy i Polityki Regionalnej w otwarciu konferencji, w imieniu wiceministra Jana Szyszko, wziął udział Marcin Chruściel – dyrektor Biura Obsługi Pełnomocnika Rządu ds. polsko-ukraińskiej współpracy rozwojowej. Dyrektor Chruściel podkreślił znaczenie przemyślanej polityki zagospodarowania przestrzennego w odbudowie regionów dotkniętych katastrofami. Odniósł się zarówno do skutków rosyjskiej agresji na Ukrainę, jak i do zniszczeń spowodowanych powodzią w południowo-zachodniej Polsce. Zwrócił również uwagę na możliwą rolę planowania terytorialnego jako fundamentu polsko-ukraińskiej współpracy oraz przyszłego rozwoju regionów w obu krajach. Wskazał na szeroko zakrojone programy współpracy rozwojowej, które wspierają ukraińską administrację w przyjmowaniu unijnych norm oraz wspomagają rozwój przedsiębiorczości w regionach Ukrainy. Podkreślił również, że polskie firmy będą mogły skorzystać na tych zmianach i aktywnie uczestniczyć w procesie odbudowy Ukrainy.

Współpraca rozwojowa i rola Polski

Polska – jako bliski sąsiad i partner dla Ukrainy – ma możliwość przekazywania swojej wiedzy, zwłaszcza w obszarze reform administracyjnych i zarządzania funduszami unijnymi. Iga Zupok‑Gierwatowska, zastępca dyrektora Departamentu Strategii w MFiPR, zwróciła uwagę na 30‑letnią transformację Polski, która może być cennym wzorcem dla Ukrainy. Podkreśliła również rolę silnych polskich samorządów, które dzięki funduszom europejskim z sukcesem realizują projekty modernizacyjne. Wzmocnienie roli samorządów oraz transparentne wydatkowanie środków na rozwój regionalny będą kluczowe w procesie akcesji Ukrainy do Unii Europejskiej. Polska, posiadająca bogate doświadczenie w zakresie decentralizacji administracyjnej i finansowej, jest szczególnie predestynowana do przekazywania konkretnych rozwiązań dotyczących reform administracyjnych oraz zarządzania funduszami unijnymi.

Ochrona środowiska i zmiany terytorialne

Kwestia ochrony środowiska w Ukrainie w kontekście trwającego konfliktu była kolejnym istotnym punktem konferencji. Omówiono działania na rzecz ekologicznej stabilizacji, takie jak rozminowywanie terenów i zarządzanie zasobami wodnymi. Ukraina zobowiązała się do przestrzegania międzynarodowych norm ochrony środowiska, w tym rozwijania sieci Emerald w ramach systemu NATURA2000. Dyskusje dotyczyły także zmian terytorialnych w Ukrainie, w tym kryzysu demograficznego wywołanego migracjami oraz relokacją kapitału i biznesu do bezpieczniejszych regionów zachodnich. Wskazano na wzmocnienie znaczenia ośrodków takich jak Kijów, Lwów czy Winnica, przy jednoczesnym całkowitym zniszczeniu miast subregionalnych, takich jak Mariupol i Chersoń.

Inwestycje w infrastrukturę i przedsiębiorczość

Na konferencji omówiono również kluczowe inwestycje w infrastrukturę transportową, które mogą wesprzeć przyszły rozwój Ukrainy i jej integrację z Unią Europejską. Przykładem była rozbudowa Portu Lotniczego Rzeszów-Jasionka, istotnego dla transportu cargo, który planuje dalsze inwestycje, m.in. w nową płytę postojową. Ważnym aspektem była także promocja przedsiębiorczości poprzez inicjatywy takie jak Inkubator Rozproszony, koordynowany przez Rzeszowską Agencję Rozwoju Regionalnego S.A., który wspiera regionalną działalność ukraińskich przedsiębiorców oraz umożliwia im współpracę z partnerami z Polski.

***

Organizatorem konferencji był Komitet Przestrzennego Zagospodarowania Kraju Polskiej Akademii Nauk we współpracy z Instytutem Geografii Ukraińskiej Narodowej Akademii Nauk, zapewniając liczny udział naukowców i ekspertów z Polski oraz Ukrainy. Patronem wydarzenia było Ministerstwo Funduszy i Polityki Regionalnej jako resort odpowiedzialny za programowanie rozwoju regionalnego oraz zarządzanie systemem wdrażania Funduszy Europejskich w Polsce.