Fundusz InvestEU

Fundusz InvestEU jest mechanizmem gwarancyjnym przeznaczonym dla instytucji finansowych. Jego zadaniem jest zapewnienie gwarancji finansowania dla projektów inwestycyjnych. Poprzez zwiększenie zdolności do ponoszenia ryzyka, możliwe jest uruchomienie inwestycji długoterminowych bez konieczności angażowania środków budżetowych danego kraju i tym samym niegenerowanie długu publicznego. Budżet gwarancji Funduszu InvestEU wynosi 32,5 mld EUR, z czego 26 mld zostało zaangażowane z budżetu UE 4,9 mld przekazał EBI, a 1,6 to mld EUR to inne wkłady. Zakłada się iż powyższe środki gwarancyjne pozwolą na uruchomienie finansowania dłużnego, które docelowo ma zapewnić realizację projektów o łącznej wartości niespełna 400 mld euro.

Zasady wsparcia z Funduszu InvestEU

Fundusz InvestEU nie jest instrumentem bezzwrotnym (dotacją). Wsparcie przyjmie postać instrumentu zwrotnego, np. pożyczki, gwarancje i in. (wykup długoterminowych obligacji).
Wspiera inwestycje o podwyższonym profilu ryzyka, które nie mogłyby liczyć na finansowanie zwrotne od instytucji finansowych.
Wsparcie jest dystrybuowane przez Grupę EBI (75% gwarancji UE) oraz krajowe banki rozwojowe (25% gwarancji UE).
Wsparcie z Funduszu ma mobilizować prywatne (przede wszystkim), ale również publiczne środki na inwestycje o strategicznym znaczeniu dla gospodarki UE.
Co do zasady, wsparcie nie stanowi pomocy publicznej.

Projekty mogące ubiegać się o wsparcie z Funduszu InvestEU

Inwestycje do wsparcia muszą wpisywać się w co najmniej 1 z 4 segmentów, w ramach których poniżej wymienione zostały przykładowe obszary wsparcia:

1. Zrównoważona infrastruktura, na którą przeznaczono 9,9 mld EUR (37,8% gwarancji)

Transport
Energetyka
Łączność cyfrowa
Odpady

2. Badania naukowe, innowacje i cyfryzacja, na które przeznaczono 6,6 mld EUR (25,1% gwarancji)

Transfer wyników badań naukowych
Wdrażanie innowacyjnych rozwiązań
Wspieranie rozwoju działalności innowacyjnych przedsiębiorstw

3. MŚP, na które przeznaczono 6,9 mld EUR tj. 26,4% gwarancji

Preferencyjne finansowanie zwrotne dla MŚP i małych spółek o średniej kapitalizacji, mające na celu zwiększenie ich zdolności do ponoszenia ryzyka
Działania w tym obszarze prowadzi przede wszystkim Europejski Fundusz Inwestycyjny (EFI), będący częścią grupy EBI.
Europejski Fundusz Inwestycyjny wspiera sektor MŚP instrumentami finansowymi (wsparcie zwrotne) dostarczanymi przez sieć pośredników finansowych – funduszy inwestycyjnych, banków, funduszy leasingowych i innych.

Więcej informacji na temat wsparcia MŚP na stronie Krajowego Punktu Kontaktowego ds. Instrumentów Finansowych Programów UE

4. Inwestycje społeczne i umiejętności, na które przeznaczono 2,8 mld EUR tj. 10,6% gwarancji

Kształcenie, szkolenia
Infrastruktura społeczna
Innowacje społeczne
Opieka zdrowotna i opieka długoterminowa

Wszystkie sektory kwalifikujące się do wsparcia z Funduszu InvestEU są wskazane w załączniku II do Rozporządzenia ustanawiającego Program InvestEU. Rozporządzenie to, w załączniku V, określa także obszary wykluczone ze wsparcia z Funduszu InvestEU.

Szczegółowe zasady kwalifikacji projektów do wsparcia z Funduszu InvestEU znajdują się ponadto w:

wytycznych inwestycyjnych
wytycznych dotyczących zrównoważonego rozwoju
wytycznych dotyczących monitorowania inwestycji na rzecz klimatu i środowiska

Zarządzanie Funduszem InvestEU

1. Rada Kierownicza

Zadania: określa strategiczne i operacyjne wytyczne dla partnerów wykonawczych, w tym wytyczne dotyczące konstrukcji produktów finansowych oraz dotyczące innych polityk i procedur operacyjnych niezbędnych do funkcjonowania Funduszu InvestEU, przyjmuje ramy metod oceny ryzyka, nadzoruje realizację Programu InvestEU.
Skład: 10 członków, z których 4 powołuje KE, 3 grupa EBI, 2 przedstawicieli partnerów wykonawczych innych niż grupa EBI, jednego Parlament Europejski (bez prawa głosu)
Kadencja: Członkowie Rady Kierowniczej są powoływani na czteroletnią kadencję, z możliwością jednokrotnego odnowienia, z wyjątkiem przedstawicieli partnerów wykonawczych innych niż Grupa EBI, którzy są powoływani na dwuletnią kadencję.

2. Rada Doradcza

Zadania: wymienia informacje oraz poglądy nt. wykorzystywania produktów finansowych udostępnianych w Funduszu InvestEU, omawia zmieniające się potrzeby i nowe produkty, w tym poszczególnych terytorialnych luk rynkowych.
Skład: jeden przedstawiciel każdego z partnerów wykonawczych, jeden przedstawiciel z każdego państwa członkowskiego, jeden ekspert powołany przez Europejski Komitet Ekonomiczno-Społeczny, jeden ekspert powołany przez Komitet Regionów.

W Radzie Doradczej Polskę reprezentuje przedstawiciel MFiPR, pełniącego rolę krajowego koordynatora Programu InvestEU.

Kadencja Rady Doradczej pozostaje w mocy przez rok.

3. Komitet Inwestycyjny

Zadania: przedstawia wnioski dotyczące przyznania wsparcia w formie gwarancji UE na operacje z zakresu finansowania i inwestycji spełniające kryteria kwalifikowalności Funduszu InvestEU.
Skład: Komitet zbiera się w czterech różnych konfiguracjach odpowiadających czterem segmentom polityki. W skład każdej konfiguracji Komitetu Inwestycyjnego wchodzi sześciu ekspertów zewnętrznych.
Kadencja: Ekspertów mianuje się na kadencję trwającą maksymalnie cztery lata, z możliwością jednokrotnego odnowienia.

Funduszem InvestEU zarządza Komisja Europejska, która w celu zapewnienia maksymalnego oddziaływania politycznego, skutecznej realizacji oraz odpowiedniego nadzoru nad zarządzaniem budżetem i ryzykiem ustanowiła partnerstwo z Grupą EBI. Partnerstwo oparte jest na relatywnych atutach każdego z partnerów, które powinno wspierać skuteczny i sprzyjający włączeniu społecznemu bezpośredni dostęp do gwarancji UE.

Pomoc publiczna

Co do zasady, wsparcie nie będzie stanowiło pomocy publicznej.

Fundusz InvestEU jako II filar Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji

Mechanizm Sprawiedliwej Transformacji składa się z trzech filarów, a mianowicie:

Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji (filar 1)
Specjalnego systemu sprawiedliwej transformacji w ramach Programu InvestEU (filar 2)
Instrumentu pożyczkowego na rzecz sektora publicznego (filar 3)

Specjalny system sprawiedliwej transformacji ustanowiony w ramach Programu InvestEU wspiera dodatkowe inwestycje z korzyścią dla terytoriów wskazanych w terytorialnych planach sprawiedliwej transformacji, we wszystkich segmentach polityki.

Szczegółowe zasady wdrażania systemu sprawiedliwej transformacji w ramach Programu InvestEU określają wytyczne inwestycyjne.

Więcej informacji nt. Mechanizmu Sprawiedliwej Transformacji na stronie Komisji Europejskiej

Dokumenty i przydatne linki

Dowiedz się gdzie i jak aplikować o finansowanie z Funduszu InvestEU.